آموزش فلسفه ابزاری برای پرورش مهارت تفکر در کودکان

پژوهش‌گر و مربی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بر لزوم توجه بیشتر به آموزش‌های لازم به کودکان برای درست اندیشیدن تاکید کرد.

به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، فاطمه روحی‌رحیم در سومین نشست علمی‌ترویجی یافته‌های پژوهشی اداره‌کل آموزش و پژوهش ضمن ارایه گزارش یافته‌های پژوهشی خود با عنوان «تاثیر آموزش فلسفه بر عزت‌نفس و سازگاری اجتماعی کودکان 10 تا 13 ساله» گفت: به اعتقاد من، برای پرورش قوه‌ی تفکر در کودکان لازم است شیوه‌ی درست اندیشیدن را به آن‌ها بیاموزیم.
وی افزود: در دنیای پیچیده‌ی امروز، افراد برای برخورد منطقی با چالش‌ها، به یادگیری مهارت‌های تفکر نیازمندند و «فلسفه برای کودکان» به عنوان یکی از ابزارهای اصلی پرورش مهارت‌های تفکر در کودکان شناخته شده است.
مربی پژوهش‌گر کانون ادامه داد خانواده‌ها، معلمان و جامعه باید تلاش کنند نگاهی جدید به آموزش محتوای درسی داشته باشند و به شیوه‌های تدریس علمی، اصولی، متنوع، متفاوت و موثرتری بیاندیشند تا بتوانند درست اندیشیدن را به کودکان بیاموزند و قوه‌ی تفکر را در کودکان پرورش دهند. 
روحی رحیم هم‌چنین یادآور شد: می‌توانیم بچه‌ها را در سطح خودشان کنجکاو و پرسش‌گر بار بیاوریم و سعی کنیم تا آن‌ها یاد بگیرند که با دلیل حرف بزنند و با دلیل بپذیرند، بنابراین اگر خانواده‌ها و معلمان آگاه بتوانند در جهت پاسخ‌گویی به پرسش‌هایش به درستی او را هدایت کنند گام در حوزه‌ی کار فلسفی با کودک نهاده‌اند چرا که فلسفه چیزی جز پرسش و پاسخ نیست و کودک، دارای غریزه‌ی فلسفیدن، تفکر و استدلال است.
وی در ادامه گفت: زمانی که کودک، مورد احترام، تایید و تحسین به‌جا قرار می‌گیرد احساس مهم و ارزشمند بودن می‌کند و تصویر مثبتی از خود خواهد داشت.
روحی‌رحیم در ادامه با اشاره به سازگاری اجتماعی به عنوان مهم‌ترین نشانه‌ی سلامت روان گفت: نیازهای فرد تا حد امکان باید با نیازهای گروه هماهنگی داشته باشد تا از بروز هر گونه تنش جلوگیری شود و این بستگی به افراد یک گروه یا اجتماع دارد که تا چه میزان خواسته‌های خود را با منافع گروه هم‌ساز کنند.
وی با بیان این‌که افزایش عزت‌نفس، احساس توانمندی و ارزش‌مندی در فرد به وجود می‌آورد، خاطر نشان کرد: تغییرات مثبتی مانند موفقیت، پیشرفت تحصیلی، تلاش برای موفقیت، داشتن اعتماد به نفس بالا، بلند همت بودن و ... موجب سازگاری بهتر کودکان با محیط و رفع مسایل و مشکلات آنان می‌شود. 
این مربی کانون اضافه کرد: در زمینه‌ی آموزش فلسفه به کودکان متغیر‌های متنوعی مانند: تفکر منطقی، مهارت استدلال و عملکرد رفتاری، عزت‌نفس، مهارت‌های اجتماعی، تفکر کودکان، توانایی حل مساله، و... مورد بررسی قرار می‌گیرد.
این پژوهش‌گر و مربی کانون در پایان یادآور شد: برنامه‌ی آموزش تفکر فلسفه به کودکان و نوجوانان با عنوان «گام‌به‌گام تا اندیشه» در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هدف پرورش تفکر (با تاکید بر تفکر فلسفی) برای اولین به صورت آزمایشی اجرا شد و گروهی از پژوهش‌گران، این طرح را مورد ارزیابی قرار داده و پس از استخراج نتایج و تعیین نقاط قوت و ضعف، یک بار دیگر در چهل و پنج مرکز کانون در استان‌های مختلف کشور تحت پژوهش مجدد قرار گرفت و هم‌اکنون به عنوان یکی از فعالیت‌های علمی در مراکز کانون پرورش فکری در حال اجرا است.
در همین نشست دکتر سعید ناجی - که به عنوان سخنران این نشست دعوت شده بود - با اشاره به اجرای طرح «گام‌به‌گام تا اندیشه» در کانون گفت: مبانی روان‌شناختی پیاژه در این طرح جای نقد دارد چرا که به عقیده‌ی پیاژه تا سن 12 سالگی تفکر انتزاعی غیرممکن است و کودکان نمی‌توانند تفکرات خودشان را بازنگری کنند.
وی در پایان، ضعف مبانی روانشناختی، توسل به آرایه‌های تعدیل و منسوخ شده‌ی پیاژه در بحث مبانی روان‌شناختی، توجه به فعالیت‌های دیگر به جای تفکر، سهل‌گیری موضوع تفکر با طرح گام‌به‌گام تا اندیشه، نا‌مشخص بودن معنای فلسفه، مطالعات و منابع درجه دوم و سوم و عدم توجه به موضوع اصلی را به عنوان نقدها و پیشنهاد‌های خود بر این طرح در نشست مطرح کرد.
فلسفه برای کودکان (فبک) از برنامه‌های آموزشی است که این امکان را فراهم می‌آورد تا کودکان و نوجوانان افکار پیچیده‌ی خود را شکل دهند، از این طریق، استدلال، تفکرات انتقادی و خلاقانه و نوع دوستی آن‌ها نیز زیاد می‌شود. این برنامه، نظام‌مند و تدریجی است و بیشتر برای کار بر روی کودکان 4 تا 18 سال طراحی شده است.
سومین نشست علمی ترویجی اداره‌کل آموزش و پژوهش کانون روز چهارشنبه 27 آبان 94 از ساعت 15 تا 17 در سالن کنفرانس شماره یک مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون به نشانی خیابان فاطمی، خیابان حجاب برگزار شد.