تفاوت‌ها و شباهت‌های قصه‌گویی در ایران و جهان

قصه‌گویان ایرانی و خارجی شرکت کننده در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در سه نشست تخصصی تجربه‌ها و دیدگاه‌های خود را با یکدیگر به اشتراک گذاشتند.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، این نشست‌ها هم‌زمان با برگزاری جشنواره  و در هتل محل اقامت شرکت‌کنندگان در تبریز برگزار شد و در یکی از این نشست‌ها که مدیریت آن‌را اسدالله شکرانه پژوهش‌گر و صاحب‌نظر در عرصه‌ی قصه‌گویی بر عهده داشت عمده‌ی بحث به تفاوت‌ها و شباهت‌های قصه‌گویی در کشورهای مختلف اختصاص داشت.
در این میان حاضران در این نشست به این پرسش پاسخ دادند که آیا کودکان و نوجوانان نیز در کشور آن‌ها به قصه‌گویی می‌پردازند؟ که دکتر سزار وایکی میهمان پرویی جشنواره گفت که در کشورش برای کودکان کارگاه‌های قصه‌گویی برپا می‌کنند تا آن‌ها با این مهارت آشنا شوند و محمد حمو محمد قصه‌گوی اسپانیایی در مقابل یادآور شد که در این کشور عادت قصه‌گویی توسط کودکان وجود ندارد.
وی با بیان این که ممکن است بچه‌ها چندان تشخصیص قدرت جداسازی بین خوب و بد را نداشته باشند در عین حال افزود: در اسپانیا تلاش می‌کنند تا مهارت‌های "خوب صحبت کردن" بچه‌ها را بالا ببرند و از این راه است که ادبیات آن‌ها نیز قوی می‌شود.
آلومبه هلن نامایی نویسنده و قصه‌گوی کنیایی در این باره با تاکید بر اهمیت ارتباط با بچه‌ها خاطر نشان کرد که من به عنوان یک مادر سعی می‌کنم تا بچه‌ها را برای اجرای قصه آماده کنم آن‌ها وقتی یاد می‌گیرند اصرار دارند تا داوطلبانه من قصه بگویند البته در کنیا جشنواره‌ای نیزهمراه با شعر و آواز برای بچه‌ها برگزار می‌شود و آن‌ها در این برنامه با هم به رقابت می‌پردازند.
وی با اشاره به اهمیت قصه‌گویی یادآور شد که در درون هر شخصی یک کودک وجود دارد که تا سطح مشخصی رشد می‌کند
کودکان از راه قصه‌گویی مهارت‌هایی را فرا می‌گیرند و با ارزش‌های جامعه آشنا می‌شوند.
یکی از مربیان کانون نیز که سال‌ها تجربه‌ی قصه‌گویی برای بچه‌ها در کارنامه‌ی کاری خود اندوخته است در این باره گفت که به تجربه به این نتیجه رسیده‌ام که کودکان به صورت ذاتی قصه‌گو هستند و ما باید از آن‌ها نیز فرا بگیریم. بزرگ‌سالان قصه‌گویی را به صورت اختیاری انتخاب می‌کنند اما بچه‌ها به کارهایی دست می‌زنند که از آن لذت ببرند.
سید احمد وکیلیان پژوهش‌گر و محقق قصه‌های ایرانی در این زمینه با اشاره به این که سابقه‌ی دقیقی از قصه‌گویی توسط کودکان در دسترس نیست یادآور شد که قصه‌گویی توسط مربیان با اهداف تربیتی صورت می‌گیرد اما قصه‌گویی بچه‌ها هدفمند نیست و از دید آن‌ها یک بازی تلقی می‌شود در عین حال معتقدم قصه‌گویی کودکان برای کودکان از تاثیر زیادی برخوردار است.
سید صادق رضایی مدیرعامل کانون هم که در این نشست حضور داشت در این باره به اظهار نظر پرداخت و تاکید کرد که بچه‌ها از سر صدق و صفا موضوعی را برای قصه‌گویی انتخاب می‌کنند قصه‌هایی که فکر می‌کنند دوستان‌شان آن را دوست دارند.
وی با بیان این جمله که "اگر نمی‌توانیم مثل کودکان بخندیم گاهی کودکانه بخندیم" یادآور شد که کودکان دروغ نمی‌گویند و خیانت نمی‌کنند به باور من جامعه‌ای سالم است که مردم آن در دوران کودکی خود زندگی کنند و اگر بتوانیم دوران کودکی را در وجود خود حفظ کنیم این کودک جهان را پر از صلح و صفا خواهد کرد.
در بخش دیگری از این نشست چند تن از شرکت‌کنندگان در باره‌ِ تفاوت قصه‌گویی آقایان و خانم‌ها برای کودکان نیز اشاره‌هایی داشتند و تاکید کردند که برخی از قصه‌ها به دلیل مضمون و سبک خاص خود باید توسط خانم‌ها بازگو شود در عین حال مادران در تعلیم و تربیت کودکان ونوجوانان نقشی بسیار با اهمیت بر عهده دارند.
قصه‌گوی پرویی در اظهار نظر دیگری به اشتراک  و تفاوت‌های قصه‌ها درسراسر جهان پرداخت و تاکید کرد که قصه می‌تواند در فرهنگ‌‌های مختلف ریشه‌های مشترک داشته باشد قدرت سفر قصه بالاست در ایران پندگیری از قصه‌ها و شکل گیری اندیشه کودک بسیار با اهمیت است.
در حوزه‌ی تفاوت‌ها نیز برخی از شرکت‌کنندگان نشست معتقد بودند که حرکات نمایشی قصه‌گویان خارجی برجسته‌تر است.
در این زمینه دکتر نویدی پژوهش‌گر اظهار نظر کرد که ممکن است روش‌های قصه‌گویی در کشورها متفاوت باشد اما اهداف قصه‌گویی با هم تفاوتی ندارد و در همه جای جهان پندگیری از قصه‌ها مورد نظر قرار می‌گیرد.
بر اساس این گزارش نشست دوم تخصصی جشنواره قصه‌گویی هم‌زمان با نشست‌های دیگر به مدیریت حمید نوایی لواسانی در سالن دیگری برگزار شد.
مربیان قصه‌گوی کانون در این نشست نیز به همراه قصه‌گویان ژاپن، استرالیا، فرانسه و مالزی پیرامون دو مبحث قصه‌گویی توسط کودک برای کودک و کارکردهای دینی و اجتماعی قصه‌گویی و نحوه بهره‌گیری از قصه در راستای تعلیم آموزه‌های دین به کودکان تبادل نظر کردند.
در این نشست حمید نوایی لواسانی به گسترش قصه‌گویی توسط کودکان اشاره کرد و از برپایی جشنواره‌های استانی برای قصه‌های کودکان یاد کرد و بر لزوم بحث و اتخاذ تدابیری برای بالا بردن کارآیی و استفاده از جنبه‌های تربیتی قصه‌گویی کودکان صحبت کرد و گفت: قصه‌گویی کودکان برای کودکان در کنار ارزش‌های تربیتی، دارای معایبی نیزهست که انتظار می‌رود در این جلسه بتوانیم راه‌هایی برای رفع معایب قصه‌گویی پیشنهاد دهیم.
قصه‌گوی فرانسوی، ژاپنی، مالزیایی و استرالیایی، قصه‌گویی کودکان برای کودکان و برگزاری مسابقه برای آن‌ها را دارای ارزش و مفید دانستند و به نحوه اجرای چنین فعالیت‌هایی در کشو‌رهای خود اشاره کردند.
قصه‌گویان ایرانی نیز هر کدام به تجارب خود و بهره‌مندی از این فعالیت برای از بین بردن کم رویی، بالا بردن حس اعتماد به نفس و آموزش قصه‌گویی به کودک صحبت کردند. در این بین یکی از مربیان در مخالفت قصه‌گویی کودکان برای کودکان صحبت کرد و اظهار داشت: قصه به دنبال ارایه پیام برای مخاطب است و کودکان حتی بزرگسالان غالبا شنیدن پیام از زبان بزرگ‌سال را قبول دارند برای همین قصه‌گویان در همه زمان‌ها افراد مورد قبول و عاقل و مسن بوده‌اند با قصه‌گویی کودکان آیا مخاطبان پیام قصه‌گویی را قبول خواهند کرد؟ نقش مخرب قصه‌گویی کودکان روی مخاطبان باید بیشتر ارزیابی شود.
در پایان این مبحث نوایی لواسانی لزوم دقت بیشتر فعالیت قصه‌گویی کودکان را خواستار شد تا به اهداف تربیتی مدنظر دست پیدا کنیم.
بحث دیگر نشست، تحلیل کارکردهای دینی و اجتماعی قصه‌گویی بود صحبت‌های قصه‌گویان خارجی در این بخش نشانگر توجه کشورهای دیگر جهان به آموزه‌های دینی بود که نشان می‌داد گرایش به دین در نهاد انسان فطری است و کودکان نیاز دارند تا آموزه‌های دین را از زبان قصه بشنوند، بحث پیرامون قصه‌های قرآنی، سایر کتاب‌های آسمانی، تاکید بر آموزش غیرمستقیم توسط قصه و تجربه‌های شخصی قصه‌گویان اهم مباحث این بخش بود.
مدیریت نشست تخصصی سوم نیز با علی خانجانی بود و قصه‌گویان روسی، سنگاپوری، پرتغالی به همراه تعدادی از قصه‌گویان ایران در این نشست حضور داشتند.
هدف‌های مشترک قصه‌گویی بین کودکان و بزرگسالان و کاربرد قصه در تربیت اجتماعی کودک و نوجوان، موضوع‌های بحث این نشست تخصصی بود.
علی خانجانی دلیل اهمیت و گرایش به قصه‌گویی در ایران را کتاب مقدس آسمانی دانست و با اشاره به وجود 62 سوره از 114 سوره قرآن در مورد قصه‌گویی، اظهار داشت: به دلیل اهمیت ویژه‌ای که قرآن به قصه قایل شده قصه در کشور ما از جایگاه ارزشمندی برخوردار است، یکی از شاکله‌های قصه‌گویی شب یلداست که پیشنهاد روز ملی قصه‌گویی به دولت داده شده است.
خانجانی خدامحوری را از جنبه‌های بارز دینی قصه‌گویی عنوان کرد که در ارتباط با خالق هستی به یاری انسان می‌آید.
در ادامه بحث هر یک از قصه گویان خارجی و ایرانی به تبیین دیدگاه‌های خود در مورد نقش قصه در تربیت دینی و اجتماعی مخاطب، جایگاه قصه‌های مذهبی، خداباوری در قصه‌ها، شیوه برقراری ارتباط با مخاطب پرداختند.  
شانزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی طی روزهای 29 بهمن تا 1 اسفند در تبریز برگزار شد.