خانواده‌های ایرانی در برابر فضای مجازی بی‌پناه مانده‌اند

در جهان امروز که هر کودک دارای توان خواندن می‌تواند اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق شبکه‌های اینترنتی تامین کند، والدین و خانواده‌های ایرانی به دلیل نداشتن آگاهی و نبود منابع اطلاعاتی تنها به اقدامات سلبی و مقابله با فضای مجازی پناه می‌برند.

به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، وحید طوفانی رییس کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که در نمایشگاه هفته ملی کودک ایران حضور یافته بود، با بیان این مطلب افزود: متاسفانه در جهانی که هر روز شبکه‌های مجازی گسترش می‌یابند و دسترسی به آن‌ها راحت‌تر از همیشه شده است، کودکان در آستانه تغییر سن و والدین آنان دچار تعارض شده‌اند. تلاش والدین، معلمان و مربیان کودکان هدایت آنان برای عبور از بحران‌های هویتی در تغییر سن است اما به دلیل این‌که هیچ منبع اطلاعاتی در کشور برای نشان دادن فرصت‌ها و امکانات سنین مختلف تدارک ندیده‌ایم، آنان فقط اقدام به محدودسازی دسترسی کودکان به فضای مجازی می‌کنند و همین امر تعارض میان نسلی را بیش از پیش کرده است.
وی با انتقاد از بی‌برنامگی در نشر کتاب کودک در ایران گفت: بازار نشر در حوزه کتاب کودک هیچ برنامه و سیاست روشنی ندارد. باور اصلی آن است که کتاب کودک باید حاوی یک پیام ایدئولوژیک یا اخلاقی مستقیم باشد که همین امر باعث کتاب گریزی کودکان می‌شود.
طوفانی با اشاره به ضعف محتوا و فرم در نشر کودک ایران افزود: با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های جدید و استفاده خلاقانه از هنر می‌توان همه مفاهیم دینی و ایدئولوژیک را به زبان کودک پسند تبدیل کرد و این کتاب‌ها را در شمارگان وسیع به فروش رساند. اتفاقی که در گذشته کتاب کودک نیز شاهدش بوده‌ایم.
این کارشناس کتاب کودک با اشاره به فقدان توجه به مسایل روز گفت: تاکنون چند کتاب در باره تلفن همراه در حوزه کودک منتشر شده است؟ ما با فقر کتاب‌هایی با استفاده از مسایل امروز کودکان روبرو هستیم. کمبود کتاب‌های الکترونیک یا صوتی در بازار نشر کودک به شدت چشم‌گیر است.
رییس کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم‌چنین از افت چشم‌گیر کتاب‌سازی در حوزه کودک انتقاد کرد و گفت: در بخش‌هایی نظیر چاپ، صحافی، تصویرگری نیز با کاهش کیفیت روبرو هستیم. اگرچه تورم و گرانی مواد اولیه در این حوزه آسیب‌های زیادی به ناشران وارد کرده است. متاسفانه موضوع تنبلی در کتاب خواندن در میان کودکان موضوعی جهانی است که باید به آن توجه شود.
وی تاکید کرد: در کشورهای بزرگ با شناخت ویژگی‌های شخصیتی کودکان و نوجوانان و آگاهی از خصایص آنان برای مقابله با تنبلی در کتاب‌خوانی برنامه‌ریزی می‌کنند. به عنوان مثال بر اساس مطالعات انجمن کتابخانه‌های آمریکا که به صورت کتاب‌شناسی منتشر شده است، پسران کتاب‌خوانان خوبی نیستند و به همین دلیل برای این گروه از کودکان کتاب‌های صوتی منتشر می‌کنند.
طوفانی افزود: در ایران ما فاقد چنین تحقیقاتی هستیم و به همین دلیل بازار نشر کتاب کودک سرگردان و بی‌ هدف به انتشار کتاب اقدام می‌کند که نتیجه آن شمارگان اندک و استقبال محدود شده است.
وی با اشاره به تجربه کشورهایی نظیر انگلستان در چاپ کتاب‌های خود در کشوری مانند چین گفت: این کار باعث کاهش هزینه‌های تولید می‌شود. ضمن این‌که با بهره بردن از توانایی نیروهای چینی کتاب‌های «شکفتنی» که زمانی تصور می‌شد به پایان عمر خود رسیده‌اند، دوران جدیدی از رونق را تجربه می‌کنند.
طوفانی به امکانات کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشاره کرد و افزود: این کتابخانه با قدمت 50 ساله خود اکنون مخزن 100هزار سند حوزه کودک و نوجوان است که در آن می‌توان کتاب‌های کودکان را به 20 زبان جهان در 20هزار جلد مشاهده کرد.
رئیس کتاب‌خانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان افزود: این کتاب‌خانه سالانه 1200 تا 1300 نسخه از کتاب‌های فارسی و تعدادی از کتاب‌های برگزیده جشنواره‌های معتبر بین‌المللی حوزه کودک را خریداری می‌کند.
وی با اشاره به فعالیت کتاب‌خانه مرجع کانون در راستای اهداف و ماموریت‌های سازمانی خود گفت: مخاطبان و استفاده کنندگان از این کتاب‌خانه بیشتر کارشناسان، کتاب‌داران، مدیران کانون و دانشجویان دوره فوق لیسانس و دکترای ادبیات کودک هستند، گفت: در بخش نشریات نیز ما مشترک 55 عنوان نشریه غیرفارسی هستیم که 15 مجله مختص کودکان، نوجوانان و خردسالان است.
طوفانی با اشاره به مقایسه کتاب‌های ایرانی و خارجی گفت: در حال حاضر ما شاهد عدم خلاقیت در کتاب‌های آموزشی کودک هستیم. در بخش‌هایی نظیر نشر، تصویرسازی و محتوا کتاب‌های خارجی دارای تنوع و خلاقیت فراوانی هستند و ما در این زمینه از قافله جهانی عقب مانده‌ایم. در بخش رمان کودک کشورهای دیگر به سمت فتورمان رفته و امکانات مجازی را به خدمت گرفته‌اند زیرا در آن کشورها رقابت شدیدی وجود دارد و ناشران با استفاده از امکانات چاپ و فضای مجازی محصولات متنوعی را به وجود می‌آورند.
این کارشناس کتاب کودک گفت: میزان انتشار کتاب کودک فارسی کم نیست ولی فاقد برنامه و پژوهش در این زمینه هستیم و همین امر، بازار کتاب کودک ایران را دچار آسیب کرده است.
طوفانی به برگزاری نشست‌های تخصصی در کتاب‌خانه مرجع کانون اشاره کرد و گفت: هر ماه یک نشست تخصصی در کنار نمایشگاهی از کتاب‌های برگزیده در کتابخانه مرجع برگزار می‌شود که در آن دو کارشناس ارشد به بیان دیدگاه‌ها و یافته‌های جدید خود می‌پردازند.
به گفته وی تاکنون 34 نشست تخصصی در این زمینه برگزار شده است.
رئیس کتاب‌خانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: این نشست‌های تخصصی دوشنبه آخر هر ماه از ساعت 15 تا 17 برگزار می‌شود و حضور برای تمامی علاقمندان آزاد است.
وی همچنین از برگزاری نمایشگاه «7 قاب» به صورت ماهانه در این کتابخانه خبر داد و گفت: برای آشنایی مراجعان به آثار تصویرگران ایرانی هر ماه 7 اثر برگزیده یکی از هنرمندان ایرانی در این کتاب‌خانه به نمایش در می‌آید.