اسباب‌بازی را باید خود کودک بسازد

پژوهش‌گر بازی‌ها و اسباب‌بازی‌های قدیمی تهران معتقد است که یکی از خصوصیات اسباب‌بازی‌های بومی کم‌هزینه بودن یا حتی بی‌هزینه بودن آن‌ها است.

زردشت هوشور، در گفت‌وگو با اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان می‌گوید برای تولید و عرضه‌ی اسباب‌بازی‌های بومی ایران باید فرهنگ عمومی را تقویت کنیم تا کودکان امروز یا حتی کودکان آینده با این اسباب‌بازی‌ها آشنا شوند و با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.
این مولف آثار پژوهشی در حوزه‌ی بازی و سرگرمی درباره‌ی برتری اسباب‌بازی‌های بومی از لحاظ هزینه می‌گوید: حتی دورریزهای هر خانه‌ای می‌تواند برای کودکان اسباب‌بازی باشد. و این اسباب‌بازی‌ها کودکان را وامی‌دارد  تا در مورد استفاده از اشیای دورریز بهتر فکر کنند. همین‌قدر که کودک به فکر این می‌افتد که از این شی دورریز اسباب‌بازی بسازد ذهنش خلاق می‌شود و در آینده این خلاقیت به دردش می‌خورد.
مولف کتاب «دانش‌نامه‌ی اسباب‌بازی‌های تهران قدیم» می‌افزاید: در گذشته سرانه‌ی تولید زباله‌ی خانگی هم کم‌تر بوده، چراکه مثلا موادی مثل لباس وقتی به دست بچه‌ها می‌افتاد از پارچه‌ی آن استفاده می‌کردند و اسباب‌بازی می‌ساختند؛ در حالی که الان اسباب‌بازی‌ها را به قیمت خیلی گران از مغازه می‌خرند که خود آن‌ها بعد از مدتی تبدیل به زباله می‌شود. زباله‌ای که نمی‌دانیم باید با آن چه کار کنیم.
این مولف که کتابش را به تازگی در کانون منتشر کرده، تصریح دارد که امروزه کم‌تر به نقش آموزشی اسباب‌بازی‌ها توجه می‌شود. او می‌گوید: در گذشته ما کارخانه‌جات و کارگاه‌های تولید اسباب‌بازی نه در ایران و نه در خارج نداشتیم، اسباب‌بازی به عنوان نیاز کودک و جامعه با دست‌های خود کودکان ساخته می‌شد. در واقع کودکان فکر می‌کردند، خلاقیت به خرج می‌دادند و با همان ابزارآلات مختصر خانه اسباب‌بازی می‌ساختند و سرگرم می‌شدند. در حال حاضر کارخانه‌ها اسباب‌بازی می‌سازند و قدرت فکر کردن و اختراع کردن را از کودکان می‌گیرند.
هوشور همچنین در مورد اثر تازه‌ منتشرشده‌ی «دانشنامه‌ی اسباب‌بازی‌های تهران قدیم»، که به تازگی منتشر شده و هم‌زمان با اولین جشنواره‌ی ملی اسباب‌‌بازی رونمایی می‌شود، توضیح می‌دهد: این کتاب در مورد اسباب‌بازی‌هایی است که حداقل به هشتاد سال پیش برمی‌گردند. هیچ کدام از آن اسباب‌بازی‌های خریدنی نبود، کارگاه تولید اسباب‌بازی به معنی امروزی آن وجود نداشت و همان‌هایی که بود هم بسیار محدود و معدود بود. در نتیجه عامه‌ی مردم دست‌رسی به اسباب‌بازی‌های خارجی و کارخانه‌ای نداشتند.
این دانش‌نامه، به گفته‌ی این پژوهش‌گر در مورد همین اسباب‌بازی‌ها است که کودکان اکثرشان را با وسایل دورریز موجود در خانه می‌ساخته‌اند.
امسال از 12 تا 16 مردادماه در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون در خیابان حجاب تهران، اولین نمایشگاه و جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی در قالب نمایشگاه، سمینار و کارگاه‌های متنوع برگزار می‌شود.