از ایده‌های داخلی اسباب‌بازی بومی حمایت کنیم

هماهنگ‌کننده‌ی ملی برنامه کمک‌های کوچک(SGP) و تسهیلات محیط زیست جهانی(GEF)، در دفتر عمران سازمان ملل متحد در ایران ایده‌های نو و بکر را برای ساخت اسباب‌بازی‌های داخلی کم نمی‌داند بلکه معتقد است باید از این ایده‌ها حمایت و به مردم معرفی شوند.

لاله دارایی در گفت‌وگو با اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری، درباره‌ی برخی از ایده‌های تازه درباره‌ی یک تجربه گفت: ما هم طرحی داریم برای ساخت عروسک حیوانات بومی ایران، ساخت و فروش این‌ها باعث می‌شود که کودکان به اهمیت حیوانات و زیستگاه‌شان پی ببرند، اشتغال‌زایی ‌شود، و جای عروسک‌های وارداتی را بگیرد. برای این کار باید کاتالوگی چاپ کنیم و تمام الگوهای ساخت و دوخت‌شان را توضیح بدهیم تا هر کسی بتواند آن را درست کند.
وی همچنین گفت: می‌توانیم از روش‌های بومی ساخت عروسک در هر منطقه استفاده کنیم. آن وقت این عروسک‌ها به عنوان الگوهایی از درون فرهنگ‌های محلی برای مسافران و جهان‌گرد‌ها جذابیت خواهند داشت و از این طریق ما از سرزمین‌مان آگاهی پیدا می‌کنیم.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از دوسال پیش طرح ساخت این عروسک‌ها و پیوست‌های فرهنگی آن را برای معرفی حیوانات رو به انقراض ایران آغاز کرده و قرار است کمیک استریپ‌های بخش انتشارات به زودی منتشر شود و در کنار آن ساخت عروسک‌ها و تولید آثار سینمایی نیز در این زمینه در حال پیگیری است.
بر اساس این گزارش این فعال اجتماعی همچنین افزود: الان وسایل بازی و سرگرمی و کمک آموزشی می‌تواند به جای مسایل کلی به سمت شناخت سرزمین‌مان سوق پیدا کند.
ثبت بازی‌های بومی، متکی بر شناخت عرصه‌های طبیعی کشور، دیگر پیشنهاد لاله دارایی بود: مثلا کتابی چاپ کردیم به اسم «بازی بچه‌های قشم» که ارتباط تنگاتنگ بچه‌های جنوب با دریا را نشان می‌دهد. این می‌تواند تبدیل به شناختی عمومی برای بچه‌های ایران شود و از طریق آن ما به هم بیشتر احترام بگذاریم، فرهنگ‌ها فراموش نشوند، مردم خودشان را با کشورهای دیگر مقایسه نکنند و فکر کنند چیزی کم ندارند.
وی گفت: غنای فرهنگ بومی ما می‌تواند به شهرها منتقل و تبدیل به وسایل بازی و سرگرمی و کمک آموزشی شود. می‌گویند یادگیری از همان سنین پایین اتفاق می‌افتد، از این طریق همه‌ی بچه‌ها یاد می‌گیرند حافظ محیط زیست باشند.
او درباره‌ی نقش نهادهای متولی مثل کانون پرورش فکری هم تصریح کرد که این نقش بسیار مهم است و چه بهتر که ما از طریق این نهادها یادگیری، دقت، و ارتباط میان‌فرهنگی را بالا ببریم.
به عقیده وی، چیزی که زیاد مطرح نمی‌شود این است که تمام این اسباب‌بازی‌ها هم بومی‌اند و هم نیروهای طبیعی را می‌شناسانند. مثلا در قرقره، آشنایی با نیروی جاذبه و در فرفره، آشنایی با نیروی باد اتفاق می‌افتد. ما می‌توانیم از دیدگاه‌های مدرن‌تر هم به این بازی‌های بومی نگاه کنیم.
دارایی در مورد جذابیت اسباب‌بازی‌های بومی همچنین گفت: تمام این وسایل بازی به خودی خود جذابند. مثلا کتابی منتشر شده در مورد تمام فیگورهای ایل قشقایی، تمام جانوران و گیاهانی که در صنایع دستی‌شان به کار رفته است. اگر به این اشکال نگاه کنیم می‌بینیم تمام‌شان مدرن و جذابند. کافی است برای آن‌ها انیمیشن بسازیم، اسم روی‌شان بگذاریم و معرفی‌شان کنیم.
وی به نظام آموزشی هم اشاره کرد و افزود: در دانشکده‌های هنر و گرافیک شخصیت‌سازی می‌کنند،‌ اما چرا با الهام از این‌ها کاراکترهای داخلی و بومی، شخصیت‌سازی نکنیم؟ شخصیت‌سازی ما به دنیای خارج از ایران می‌رود. ما باید از درون به بیرون برویم و جهانی شویم.
او در این زمینه توضیح داد: مثلا در برنامه‌ی متعلق به سازمان ملل متحد (UN) چیزهای زیادی به بیرون از ایران می‌دهیم، ولی چرا در بازار داخلی اسباب‌بازی از بیرون به درون می‌آوریم؟
این کارشناس همچنین تاکید کرد که واردات هم جایگاه خودش را دارد، اما وقتی ما می‌توانیم طرح‌هایی مثل بادگیرها و غیره را به راحتی تبدیل به اسباب‌بازی‌های جذاب کنیم، چرا که نه؟ اگر به این فرهنگ اهمیت بدهیم بخش خصوصی هم جذب آن می‌شود، فیلم‌ساز و هنرمند هم به سمت آن می‌روند.
دارایی در حاشیه‌ی نخستین جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی کشور که از 12 تا 16 مرداد در تهران برگزار می‌شود، گفت: مساله این است که ارزش‌های ما کجا هستند وگرنه می‌شود همین حیوانات بومی را شخصیت‌سازی کرد، از آن بازی و فیلم و سرگرمی‌های دیگر ساخت. موضوع‌هایی که در عرصه‌ عمومی مثل تلویزیون، سینما یا کانون پرورش فکری‌مان برای وسایل‌ بازی و سرگرمی استفاده می‌کنیم، اگر موضوع‌‌های بومی باشند، بچه‌ها جذب‌شان می‌شود.
به عقیده‌ی این فعال در حوزه‌ی اسباب‌بازی، مشکل اصلی شناخت جامعه‌ی ما از موضوع‌های داخلی است؛ او گفت: به نظر من چیزی جذاب می‌شود که معروف باشد، و مشکل جذابیت اسباب‌بازی‌ها ایرانی این است که معرفی نشده‌اند. وقتی به چیزی اهمیت ندهیم، در‌ زندگی‌مان حضور نداشته باشد، ‌معلوم است بچه‌ها جذب آن نمی‌شوند.
نخستین جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی که هفته‌ی آینده در تهران برگزار می‌شود، بخش‌هایی چون سیمنار یک‌روزه، نمایشگاه و نمایش عروسک‌های بومی و آیینی 28 استان کشور را به همراه دارد.
این جشنواره در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون در خیابان تهران برگزار خواهد شد.