کودکان را با بچه‌های معلول ‌آشتی دهیم

تولید محتوای ادبی، پرکردن جای خالی کتاب‌های لمسی حسی و آشتی دادن کودکان غیرمعلول با معلول ضرورت‌هایی است که کانون ‍پرورش فکری کودکان و نوجوانان باید به آن‌ها توجه داشته باشد.

به گزارش اداره کل روابط‌ عمومی و امور ‌بین‌الملل کانون، مهشید دولت مسؤول کمیته خدمات کتاب‌داری به کودکان با نیازهای ویژه در شورای کتاب کودک از نیازهای مخاطبان با نیازهای ویژه سخن گفت.
«دولت» با تاکید بر ضرورت فعالیت بیشتر برای جامعه پرشمار معلولان کشور، ایجاد کتابخانه‌های فراگیر را یکی از مهم‌ترین خدمات کانون دانست و افزود: «در جریان گسترش این کتابخانه‌ها هستیم و این سبب خوشحالی است. از طرفی، یکی دیگر از فعالیت‌هایی که می‌توان از آن نام برد توجه به انتشار کتاب‌هایی از سوی کانون است که شخصیت اصلی آنها معلول‌اند؛ مانند کتاب لالو، بنفشه‌ها هم می‌خندند و...»
او به تولید کتاب‌های گویا از سوی کانون نیز اشاره داشت: «شاید به نظر بیاید که این تولیدات برای همه نوع مخاطب هست اما می‌دانیم که برای نابینایان و کم‌بینایان بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
اما این کارشناس معتقد است که کانون باید گام‌های بلندتری را در این زمینه بردارد: «اطلاع‌رسانی درباره‌ی مراکز فراگیر کانون در سطح جامعه بیشتر و فعالیت های این مراکز برای جامعه هدف و خانواده ها انعکاس  داده ‌شود. از سویی فکر می‌کنم یکی از مهم‌ترین پایه‌های سرمایه‌گذاری برای کودکان معلول و همچنین مشخص کردن خط مشی‌های مربوط به فعالیت‌های کتابخانه‌ای برای آنان بر عهده کانون است. همان‌طور که می‌دانیم کانون می‌تواند یک الگوی خوب برای سایر کتابخانه‌ها باشد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر برای این گروه از کودکان خانواده‌ها بیشتر فکر آموزش‌های مستقیم هستند و کمتر به ادبیات و لذت بردن کودکان خود فکر می‌کنند. در این میان می‌خواهم اشاره‌ای داشته باشم به کتاب‌های حسی و لمسی موضوعی است که می تواند در کانون بیشتر مورد توجه قرار گیرد. باید توجه داشت که بحث کتاب‌های حسی لمسی اصلا نباید با اسباب بازی‌ها و کتاب های پارچه‌ای یکسان انگاشته بشود.»
عضو شورای کتاب کودک پذیرش کودکان معلول توسط کودکان غیر معلول را امری مهم دانست و کانون را یکی از متصدیان این آشتی خواند: «آثاری که نشان دهنده ارتباط بین این دو باشد و این‌که باهدف عادی سازی ارتباطات کودکان معلول و غیرمعلول باشد بسیار کم است. این موضوع نشان می‌دهد که هنوز نویسنده‌ها و ناشرها هم در این مورد دغدغه ذهنی زیادی ندارند.»
«دولت»، تصریح کرد: «خیلی از کودکان ما آگاهی لازم را در برای رفتار با این افراد ندارند. مثلا اگر یکی از شاگردهای مدرسه اوتیسم باشد یا معلول جسمی یا... این آگاهی را ندارند که چگونه می‌توانند به وی کمک کنند و متاسفانه گاهی اوقات رفتارهای نامناسب هم از آن‌ها سر می‌‌زند. در این راه استفاده از اینترنت و دنیای مجازی برای تولید محتوا و ارایه به این گروه می‌توان بسیار موثر باشد.»
او در همین رابطه مساله‌ی ارایه خدمات کتاب‌داری و همچنین آشناسازی مراکز آموزشی و خانواده‌ها با این خدمات را مطرح کرد: «وقتی یک خانواده دارای کودک معلول است تنها دغدغه‌اش آموزش مهارت‌های نخستین به اوست. بسیاری از این افراد به خواندن ادبیات اهمیت نمی‌دهند. این کتابخانه‌های فراگیر هستند که با خدماتی که ارایه می‌دهند مثل تحویل آثار در منزل و پس گرفتن آن‌ها، مناسب‌سازی کتاب‌های مورد درخواست، آموزش مناسب‌سازی به خانواده‌ها، ارایه فهرست‌های آثار مناسب به خانواده‌ها و... می‌توانند تاثیر به سزایی داشته باشند.»
«دولت»، در پاسخ به این سوال که آیا باید تمام محتواهای تولیدی در این زمینه با نظر مشاوران و پزشکان رصد شود، عنوان کرد: «همان‌طور که می‌دانید برای کودکان با نیازهای ویژه ما آثاری را داریم که مخصوص این گروه افراد هستند. کتاب‌های بریل برای نابینایان، کتاب‌های با نشانه‌ها برای ناشنوایان، کتاب‌های حسی و لمسی برای نابینایان و... حتما بر روی تولید این آثار باید به صورت مجزا کار کرد.
وی از سوی دیگر معتقد است که می‌توان کتاب‌های مورد درخواست این کودکان را ابتدا مناسب‌سازی کرد و سپس در اختیار آن‌ها قرار داد. او در این‌باره گفت: اهمیت حالت دوم این است که هم به راحتی در هر خانواده، مدرسه یا... امکان مناسب‌سازی وجود دارد و هم این‌که باعث رفع محدودیت استفاده این گروه از کودکان از آثار ادبی می‌شود. از سوی دیگر هم باید به این موضوع توجه داشت که برای ادبیات بیشتر هدف لذت از خواندن است بنابر این وجود نویسندگانی که این مباحث و مفهوم لذت بردن را می‌شناسند کاملاً ضروری است.»