به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی، با همکاری آفرینشهای ادبی کانون و دانشکده ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه امام رضا علیهالسلام، نشست علمی-ادبی «بررسی مفاهیم عاشورا در کتابهای کودک و نوجوان» با حضور استادان دانشگاه فردوسی، دانشگاه فرهنگیان و استادان و دانشجویان رشته ادبیات کودک ونوجوان دانشگاه بین المللی امامرضا علیهالسلام برگزار شد.
محبوبه بزمآرا کارشناس مسوول ادبی استان در توضیح این خبر گفت: در این نشست که از جمله برنامههای پیشبینی شده هفته ملی کودک بود، با توجه به همزمانی با ایام محرم، موضوع بررسی مفاهیم عاشورا در کتابهای شعر و داستان حوزه کودک و نوجوان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در جریان این نشست مریم جلالی استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشگاه بین المللی امامرضا(ع) در صحبتهای خود گفت: به شکل رسمی کمتر از پنجاه سال است که ادبیات دینی وارد ادبیات کودک شده است. در ادبیات کودک بحث این است که کودک چه میطلبد و چه نیازی دارد و با توجه به نیاز کودک به سمت تولید محتوا میروند. و با این نگاه سوال میشود که آیا این ماجرا با ماهیت کودکی ناسازگار نیست؟ و آیا میتواند جزو ادبیات کودک محسوب شود؟ در حال حاضر به نظر میرسد نویسندگان درک درستی از ادبیات دینی کودک ندارند، لذا خلق اثر با رگههایی از خشونت تولید و با عدم استقبال مواجه می شود.
وی در ادامه گفت: نگاه اغلب نویسندگان به موضوع عاشورا یک نگاه کلی و گروهی بوده و گاهی با این نگاه که بگذارید لذت از متن انجام شود؛ مضامین، تکراری و روایتها همه شبیه به هم و با زبان صریح و مستقیم بیان میشوند که این به کیفیت کار و استقبال از آن لطمه میزند.
جواد نعیمی نویسنده و شاعر حوزه کودک و نوجوان و صاحب آثار متعدد دینی نیز سخنران بعدی نشست بود.
نعیمی با اشاره به آسیبهای چاپ کتابهای دینی به مشکلات نویسندگان صاحب قلم در این حوزه اشاره کرد. ترویج نقدهای سازنده برای چاپ بیشتر کتابهای قوی دینی، عنوان مناسب و جذاب برای کتاب، همسویی تصویرگری با متن، تنوع محتوا و زاویه دید با توجه به گستردگی حادثه، پرهیز از مبالغه و اغراقهای بی مورد، مستند بودن مطالب، هماهنگی قالب با اثر، شکل ظاهری اثر و قطع کتاب و برپایی نقدهای پویا و مستمر را راهکارهایی برای خلق آثار دینی فاخر دانست.
جواد محقق نیشابوری عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان و مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی با موضوع «نگاهی به ساختار شاعرانه ادبیات و شعر عاشورایی» سخنران بعدی نشست بود. وی در ابتدا صحبت خود را به سه مبحث مهم «ماهیت شعر»، «ماهیت مخاطب» و «نحوه رویکرد شاعر به ادبیات کودک و نوجوان» تقسیمبندی کرد. محقق نیشابوری با ذکر مصداقهایی از اشعار عاشورایی حوزه کودک، عمدهترین مشکل این آثار را نداشتن ماهیت شاعرانه دانست. وی گفت: ماهیت خبری و نگاه بزرگسالانه داشتن در این اشعار بسیار چشمگیر است.
محقق نیشابوری در ادامه افزود: فرق شعر با سایر هنرها در ماده تشکیلدهنده آن یعنی کلمه است. اثر هنری زمانی خلق میشود که در وهله اول، فرد روح هنرمندانه داشته باشد و اعماق وجودش از لحاظ عاطفی درگیر ماجرا شود. مخاطب کودک و نوجوان را بشناسد آنگاه منتظر جوشش شعر باشد. به تعبیر قیصر امین پور «شعر یک ناگهان است». گاهی این اشعار حتی رویکرد تربیتی و روانشناسی هم ندارند چه رسد به رویکرد شاعرانه.
مهدخت پورخالقی شاهنامهشناس معاصر و استاد تمام ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی نیز با معرفی کتاب «سبوی کربلا» (تجلی عاشورا درشعرمعاصر پس ازانقلاب) اثر «حسین ترکمانیان» که به همت انتشارات به نشر چاپ شده است؛ بخشهایی از مقدمه اثر را که به قلم خود ایشان بود خواند. این مقدمه تاکیدی بود بر این نکته که آنان که عاشقانه و آگاهانه این حادثه را درک کردهاند میتوانند در این وادی قدم بگذارند و باید به جنبههای مختلف و عظیم و حماسی این اثر بیش از اندوه آن تکیه شود.
سخنران بعدی این نشست ادبی- علمی، دکتر حمیدرضا نویدیمهر مدیر گروه ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه بین المللی امامرضا علیهالسلام بود. وی در صحبتهایش در زمینه ادبیات عاشورایی، آثار ادبی را ظرف و واقعه کربلا را مظروفی دانست که بسیار بیشتر و لبریزتر از ظرف است. وی گفت این مظروف نیاز به یک بیان هنری خاص و نگاه ویژه دارد و متاسفانه هنوز بسیاری از هنرمندان و نویسندگان ما در حوزه ادبیات عاشورایی نتوانستهاند از بیان صرف مسائل تاریخی عبور کنند.
وی گفت باید تلاش کرد که این حادثه را با همه ابعاد زیباییشناسی آن برای کودک و نوجوان به تصویر درآورد. حادثهای که در آن شجاعت، دلیری و فداکاری و هزار صفت اعلای انسانی نهفته است میتواند از منظر «ما رایت الاجمیلا» تفسیر و تصویر شود.
دکتر محمدمهدی رکنی استاد با تجربه و قدیمی دانشگاه فردوسی و مدیر مسوول و سردبیر فصلنامه علمی - ترویجی مشکات نیز که میهمان ویژه نشست بود در صحبت کوتاهی خطاب به فعالان ادبیات و دانشجویان حاضر در نشست گفت: اگر شاعران و نویسندگان، مطالعات عمیق و صحیح در محضر استادان داشته باشند و درکنار آن عشق واقعی به خاندان پیامبر(ص) آنقدر شور و شوق پیدا میشود که جانمایه اثر میشود به جای درونمایه.
وی افزود حادثه عاشورا بینظیر است نه فقط از جنبه ایمان و عشق به حسین بلکه از نظر جهانی و از هر منظری که به آن نگاه کنیم. اما متاسفانه این حادثه عظیم و پر از درسهای اخلاقی و معنوی فقط دستمایه روضهخوانی شده است. حادثهای که این همه زیبایی و درس شجاعت و فداکاری دارد.
تقدیر از استادان سخنران با اهدای لوح تقدیر و محصولات فرهنگی کانون پایان بخش این نشست بود.
همچنین کتاب ششم «آفتاب» و «مهتاب» شامل آثار اعضای کارگاههای نوشتن خلاق، شعر و داستان مراکز مشهد و شهرستانهای کانون خراسان رضوی به کلیه استادان و دانشجویان حاضر در نشست اهدا شد.
شایان ذکر است این نشست در ادامه همکاری مرکز آفرینشهای ادبی و دانشکده ادبیات کودک و نوجوان امام رضا (ع) و به مناسبت هفته ملی کودک و روز۲۰ مهرماه که با عنوان «کودک، کتاب و محصولات فرهنگی» نامیده شده برگزار گردید.