کتاب کار پویانمایی در کانون استان اردبیل به مرحله چاپ رسید

مصاحبه از: حسین قربانزاده
جناب آقای علومی باخبر شدیم؛ کتاب کار فعالیت پویانمایی که مسئولیت آن به استانمان محول شده بود؛ اولین کتاب کاری است که در بین تمامی کارگروههای استانهای دیگر، پس از بررسیهای کارشناسی مورد تأیید واقع شده و به مرحله چاپ رسیده است. به عنوان اولین سئوال بفرمایید، مسئولیت کارگروه پویانمایی به چه دلیلی به استان اردبیل محول شد؟
قبل از پاسخ به این سئوال، لازم است توضیح کوتاهی در رابطه با وضعیت چاپ و نشر کتاب کار ارایه بدهم. بنده با عنایت به تماسی که با خانم نرگس شیخ سفلی، کارشناس مسئول معاونت فرهنگی داشتم. با خبر شدم؛ کتاب کار گروه پویانمایی اولین کتاب کاری است؛ که مورد تأیید کارشناسی قرار گرفته والبته قرار است انشاءالله نه کتاب کار دیگر بهمراه پویانمایی، به زودی برای استفاده در مراکز چاپ و منتشر شوند.
 و اما در پاسخ به سئوالتان باید عرض کنم؛ فعالیت پویانمایی در کانون با نام اردبیل عجین شده است. این حقیر قبل از فعالیت در کانون، تجربه کار پویانمایی در صدا و سیمای اردبیل، انجمن سینمای جوان و نیز شرکت صبا فیلم را داشتم. با توجه به فضای کانون احساس کردم؛ هنر پویانمایی می تواند در پرورش فکری اعضا مفید باشد. بهمین خاطر با استفاده از یک دوربین معمولی هندی کم از سال 1384 با مربیان شروع بکار کردم و تجربیاتی را که داشتم در اختیار آنها قرار دادم. این روند باعث شد تا استان اردبیل در سال اولین 1385جشنواره پویانمایی را برگزار کند؛ در حالی که استانهای دیگر هنوز وارد این عرصه نشده بودند. برگزاری سالانه جشنواره سبب شد تا تجربیات مربیان به تدریج بیشتر شود.
ـ اعضای کارگروه چگونه انتخاب شدند؟ در مورد ترکیب آنها صحبت کنید.
ترکیب ابتدایی اعضای کارگروه از طرف مدیریت آفرینشهای هنری انتخاب شد. در این ترکیب، مدیر استان بعنوان رئیس کارگروه، کارشناس هنری استان دبیر کارگروه، دو نفر استاد آکادمیک از تهران و مابقی اعضا از مربیان وکارشناسان استانهای دیگر بودند. پس از برگزاری جلسات کارگروه، ترکیب مذکور بنا به دلایل مختلف دچار تغییر شد و در بخش اساتید آکادمیک و مربیان، نفرات دیگری جایگزین شدند. البته در اینجا لازم است یادی از مرحوم وجیه اله فرد مقدم کنم. ایشان استاد آکادمیک کارگروه بودند و کارهای زیادی برای هنر پویانمایی انجام دادند. بدون شک تدوین کتاب کار مرهون زحمات آن مرحوم است.
البته بعدها، تیم دیگری با عنوان کارگروه میانی پویانمایی تشکیل شد که وظیفه آن بررسی مجدد پیش نویسی بود که توسط کارگروه اول آماده شده بود.اعضای این کارگروه شامل دو استاد آکادمیک، مدیر آفرینشهای هنری و تئاتر، مدیر کل کانون استان، کارشناس مسئول معاونت فرهنگی، کارشناس مسئول هنری آفرینشها ، دبیر کارگروه و کارشناس هنری آفرینشها بودند.
این کارگروه یکبار تشکیل جلسه داد و ضمن تأیید دستاوردهای کارگروه اولیه، چند اصلاحیه برای تکمیل کتاب پیشنهاد کرد.
ـ روند تدوین و دستیابی به اطلاعات برای تکمیل پروژه چاپ کتاب چگونه بود؟
اولین اقدام کارگروه، ایجاد کتابخانه تخصصی پویانمایی بود. به همین منظور، لیستی از کتابهای موجود تهیه شده و در اولین فرصت، خریداری گردید. در مرحله بعدی طی نامه ای از استانها خواسته شد تا تجربیات کاری خود را در قالب فرمهای مخصوص و نیز فیلمهایی از تکنیکهای کار شده در مراکز، ارسال کنند. به موازات این کارها چند جلسه در فواصل زمانی مشخص برگزار شد و طی آن اعضای کارگروه با ارایه نقطه نظرات خود بصورت شفاهی و مکتوب، زمینه را برای آماده سازی پیش نویس کتاب کار فراهم کردند.
البته تدوین این پیش نویس به عهده حقیر بود. در نوشتن متن آن علاوه بر منابع موجود در کتابخانه تخصصی از جزوات و مقالات اینترنتی نیز استفاده کردم. همچنین مصاحبه ای را با مرحوم فرد مقدم ترتیب دادم و نقطه نظرات ایشان را درباب پویانمایی کتابخانه ای، گردآوری کردم. در ضمن تکنیکهایی را که از تمام نقاط کشور جمع آوری شده بود؛ بصورت مصور در فصل روشها طبقه بندی کردم.
برای گزارش کارهای انجام شده وبلاگی طراحی شد که متن آن شامل مصاحبه ها، صورتجلسات، مقالات و دیگر نکات مربوط به کارگروه بود.
ـ فکر می کنید کتاب بتواند به نیازهای مخاطبان بخصوص مربیان کانون در عرصه هنر پویانمایی پاسخ گو باشد. به بیان دیگر کتاب کارگاهی است یا تئوری محور؟
به جرأت می توانم بگویم؛ این کتاب برای مربیان کانون، مفید، موثر وسازنده است؛ چرا که چکیده تجربیات و نظرات خود آنها در کتاب آمده است. بعبارت دیگر مربیان کانون در تدوین کتاب کار نقش غیرمستقیم داشته اند. به همین خاطر عمده مطالب کتاب کارگاهی است و بخشهایی هم که تئوری هستند؛ حاوی مطالب مفیدی برای مربیان می باشد.
ـ این کتاب چه خصوصیات و ویژگیهایی دارد؟
کتاب کار پویانمایی درچهار فصل طراحی و تدوین شده است. فصل اول آن به چیستی هنر پویانمایی می پردازد و مباحث آن بیشتر تئوریک است. در این فصل پویانمایی از زوایای مختلف تعریف شده است پس از آن ارکان این هنر توضیح داده شده و در ادامه مباحثی چون ضرورتها و قلمروی پویانمایی آمده است.
فصل دوم کتاب، به چرایی فعالیت پویانمایی می پردازد. این بخش به دلایلی اشاره می کند که به خاطر آنها هنر پویانمایی بعنوان یک فعالیت در مراکز کانون شناخته شده است. در پایان این فصل ما با اهداف کلی و جزئی و رفتاری فعالیت آشنا می شویم.
در فصل سوم با بخش کارگاهی فعالیت یعنی چگونگی آن آشنا می شویم. در اینجا مفاهیمی چون مربی، عضو، کارگاه و ملزومات تعریف شده اند. همچنین شرایط انجام فعالیت در مرکز توضیح داده شده است. در ادامه این فصل شاخصهای کمی و کیفی فعالیت و نیز ملاکهای ارزیابی کارگاه و آثار اعضا آمده است.
فصل چهارم که به نوعی ادامه فصل سوم است؛ به روشها و تکنیکهای پویانمایی می پردازد. در اینجا با انواع تکنیکهایی از پویانمایی آشنا می شویم که قابلیت اجرا در مراکز را دارند. این روشها که نزدیک به 25 مورد هستند در بخشهایی چون کات اوت، پیکسیلیشن، پویانمایی با اشیا و .... تقسیم بندی شده اند. در پایان این فصل چند برنامه پیشنهادی برای اداره کارگاه ارایه شده است.
ـ در خصوص نقش اعضای کارگروه در تدوین کتاب توضیح بفرمایید؟
اعضای کارگروه در واقع چکیده ای از بهترینهای کانون در فعالیت پویانمایی بودند و هر کدام به سهم خودشان و بر اساس توانایی هایی که داشتند؛ نقش موثری در تهیه کتاب کار داشتند. ولی جا دارد در اینجا بطور خاص از زحمات خانم مهری فربدزاده تشکر کنم. همچنین سپاسگزارخانمها  پروانه انصار و نرگس شیخ سفلی هستم چرا که نقش ویژه ای در راهنمایی حقیر برای تدوین کتاب کار داشتند.
البته لازم می دانم دوباره ذکر خیری از مرحوم فرد مقدم بکنم. نقش ایشان در تدوین تمامی فصلهای کتاب انکارناپذیر است به ویژه در فصول چیستی و چرایی که الحق نکات زیادی از آن مرحوم یاد گرفتم.
ـ می توانید اشاره ای به روند فعالیت پویانمایی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان اردبیل هم داشته باشید؟
بحمدالله مراکز استان در این خصوص وضعیت نسبتاٌ خوبی دارند. برای تعدادی از مراکز استند پویانمایی خریداری شده است. همچنین اغلب مربیان فرهنگی استان دوره آموزش پویانمایی را طی کرده اند و مهمتر از همه تاکنون 5 دوره جشنواره استانی برگزار شده است که البته یکی از آنها با مشارکت سه استان دیگر برگزار گردید.در کنار اینها استان اردبیل، چهار دوره پشت سرهم جشنواره یک هفته با کانون را با محوریت فعالیت پویانمایی برگزار کرد که نتیجه آن افزایش تجربه و مهارتهای پویانمایی مربیان استان و علی الخصوص شهرستان اردبیل بود.
در حال حاضر علاوه بر مربیان فرهنگی که در طول سال حداقل یک اثر با اعضا تهیه می کنند؛ دو مربی پویانمایی، هر کدام ماهانه 30 ساعت فعالیت پویانمایی انجام می دهند و در کارگاههای خود اعضای مستعد را پرورش می دهند.
سیاست آتی کانون استان، تجهیز بیشتر مراکز به ابزار و امکانات ساخت پویانمایی خواهد بود؛ در این راستا سعی خواهد شد؛ مربیان بیشتری که در پویانمایی تخصص دارند؛ جذب و بکار گرفته شوند.