کیوان باقلاچی از مربیان پرتلاش و موفق کانون پرورش فکری استان اردبیل است که سال‌ها در کسوت مربی هنری و حال به عنوان مربی فرهنگی به کودکان و نوجوانان خدمت می‌کند.
امسال او فعالیت خوبی در عرصه‌ی هنر نمایش‌عروسکی داشت و چند کار را هم‌زمان به جشنواره‌های مختلف فرستاد. فعالیت برای کیوان باقلاچی امری لذت‌بخش است و چنین می‌نماید که خستگی در او راه ندارد هر چند گاه دل هنرمند از برخی رفتارها می‌رنجد اما دل‌سرد نمی‌شود و هم‌چنان با انگیزه به فکر آفرینش است، چیزی که برای آن آفریده شده است.
گفت‌گویی صرفا برای عرض خسته نباشید با او داشتیم که می‌خوانید.
آقای کیوان باقلاچی چطور شد در جشنواره یونیما حضور پیدا کردی؟
مثل دوره‌های گذشته، چند متن به اسم چند نفر از اعضای گروه برای مرحله بازخوانی به دبیرخانه جشنواره ارسال کردیم، اما فکر نمی‌کردیم جشنواره امسال متفاوت از دوره‌های قبل برگزار خواهد شد، تفاوتی که در آن بعد از اعلام نتایج بازخوانی به چشم خورد. به طوری‌که وقتی یکی از متون ارسالی تایید شد برای شروع کار با ستاد جشنواره تماس گرفتیم تا کارگردانی به نام بنده تغییر کند، ولی با مخالفت دبیر جشنواره روبرو شد. لذا شدم کارگردان نامحسوس کار و به لحاظ حقوقی حق نظر و پیگیری از ستاد جشنواره و دفاع از کار را نداشتم.
قبلاً سابقه حضور در جشنواره را داشتید؟
قبلاً دو دوره حضور به عنوان طراح و عروسک‌ساز و نورپرداز، در دو نمایش «گوئچک» و «آخرین گل» به کارگردانی آقای محمدتقی اسماعیلی تجربه کرده‌ام و در دوره‌های دیگر به عنوان علاقه‌مند پیگیر جشنواره بوده‌ام.
یک ارزیابی از سطح جشنواره قبلی و فعلی می‌توانید ارایه دهید؟
جشنواره‌های قبل به نسبت چیزی که امسال دیده شد، از تنوع بیشتری برخوردار بودند، به جرأت می‌توان گفت نمایش سال‌های قبل فراتر از اکثر کارهای امسال بود، حتی در بخش بین‌الملل. دلایل زیادی می‌توان برای این مسئله بیان کرد. جشنواره امسال جشنواره‌ی استانی تهران بود با کیفیت کاری مشابه و طرز فکر کارگردانی یکسان، شاید سلیقه‌ی انتخاب یکی بود. چرا که اکثر کارهای ارائه شده در جشنواره بازیگر محور بود و با دنیای عروسکی فاصله داشت. کارهایی که حتی در مواقعی می‌توان با اجراهای تئاتر زنده مقایسه کرد. ساده بگویم که این مژده را به تمام فعالان عرصه نمایش زنده می‌توان داد که زین پس همه بازیگران می‌توانند عروسکی را از اتاق کودک خود انتخاب کرده، بر روی صحنه‌ی نمایش تکان دهند و اسم خود را به عنوان عروسک‌گردان ثبت نمایند و بگویند کار عروسکی تولید کرده‌اند. از اساتید هنر نمایش‌عروسکی شنیده‌ایم، در اجرای نمایش‌های بزرگ دنیا عروسک‌گردان نقش به سزایی در نمایش‌های عروسکی دارد، حال باید پرسید، نقش عروسک و عروسک‌گردانان زحمت‌کش این هنر کجای جشنواره عروسکی مبارک بود؟ کدام یک عروسک تکانی است کدام عروسک‌گردانی؟! شاهد بازیگری هستیم یا عروسک‌گردانی؟
در این جشنواره حتی رد پای کارهایی را که مخاطبش کودک و نوجوان باشد، کم‌رنگ بود، اکثر کارها موضوعاتی بدون پایان‌بندی مناسب و موضوع‌هایی که ظاهرا برای خنداندن مخاطب بود و نمی‌دانستیم به چه چیز نمایش بخندیم؟! تنها جواب شاید زندگی صنعتی و مکانیکی مردم شهرهای بزرگ باشد!
با توجه به سابقه‌ی خوب شما در عرصه تئاتر عروسکی استان، جایگاه این هنر را در کانون چگونه می بینید؟
کانون و اهداف آن هم‌سو با هنر نمایش عروسکی است، کانون سال‌ها در این عرصه فعالیت کرده و برنامه‌ریزی‌های مفیدی انجام داده است، تا اندازه‌ای که کانون را می‌توان محیطی مناسب برای رشد و تعالی این هنر ارزشمند دانست. باید موانع مختلف در مراکز استان‌ها از میان برداشته شود و حمایت‌های بیشتری در اختیار فعالان این عرصه قرار گیرد تا شاهد شکوفایی هر چه بهتر هنر نمایش‌عروسکی باشیم.
موفقیت اخیرتان در جشنواره‌ی سوره ماه را تبریک می‌گوییم. کار برای جشنواره‌ی غیر کانونی چه ویژگی‌های بارز و چه تفاوت‌هایی با کار برای جشنواره‌های کانون دارد؟
قوانین و شرایطی که در شیوه‌نامه‌ی نمایش عروسکی کانون می‌آید گاه دست و پا گیر است و با شیوه‌نامه‌های خارج کانون فرق دارد محدودیت در تعداد عروسک‌گردان‌ها یکی از این مشکلات است و مانع پیشرفت می‌شود. کار برای جشنواره‌های غیر کانونی با موضوع آزاد، امکان پیشرفت و خلاقیت بیشتری به گروه اجرایی می‌دهد، تنوع شیوه‌ها، نیز تشکیل یک گروه حرفه‌ای با عوامل حرفه‌ای در کارهای غیرکانونی، سطح کار را به مراتب نسبت به گروه‌های کانونی بالا می‌برد.
شما هم‌زمان در کانون هم فعال بودید، در این مورد صحبت کنید، شنیده‌ایم کار متفاوتی ارائه کرده‌اید؟
من همیشه دنبال کارهایی نو با افکار و شیوه‌ی اجرایی جدید هستم و این را همیشه سال به سال در کارهای مختلف تجربه می‌کنم. امسال نیز همراه گروه اجرایی برای جشنواره‌ی کانون در بخش اعضای ارشد برای اولین بار در سطح استان شیوه‌ی نخی را تجربه کردیم با این امید که از سوی مسئولین مورد حمایت قرار گیرد، تا این شیوه اجرایی نیز روز به روز در بین شیوه‌های دیگر در استان پیشرفت کند.
الان چه کاری در دست دارید؟
در حال حاضر به جز کارهای کانون و کار روی نمایش عروسکی «دیوار» نوشته‌ی آقای میرعظیم رفیق‌نیا که برای مرحله کشوری جشنواره نمایش‌عروسکی کانون پذیرفته شد، یک کار برای مرحله‌ی کشوری جشنواره نمایش سوره ماه با نام «کافه سایه» به کارگردانی آقای مجید واحدی‌زاده اجرا کردیم و به تئاتر فجر راه یافتیم، نمایش عروسکی «باغ بدون کلاغ نیست» از نوشته‌های آقای حسین قربانزاده، که منتخب مرحله‌ی بازخوانی سومین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان سوره تهران بود این نمایش را اجرا کردیم و به دبیرخانه فرستادیم و نمایش‌نامه‌ی «بچه خرس از درخت پایین نمی‌آید» از همین نویسنده را در آینده‌ی نزدیک به روی صحنه خواهیم برد.
با توجه به تجربه‌های خوب‌تان چه آینده‌ای را برای نمایش عروسکی در کانون می‌بینید؟
در حال حاضر با تمهیداتی که مسئولین در کانون کشور اتخاذ کرده‌اند مبنی بر حمایت از گروه‌های استانی و سیاست‌گذاری‌های مناسب، انگیزه‌ای مضاعف به مربیان فعال این هنر داده شده تا بیشتر تلاش کنند و جایگاهی در بین تولیدات کانون به دست آورند، همین امر باعث می‌شود آینده‌ای روشن برای نمایش عروسکی کانون متصور باشیم.
شما علاوه بر کارگردانی، بیشتر به عنوان عروسک‌ساز و طراح صحنه شهرت دارید، کدام برایتان لذت‌بخش‌تر است؟
طبیعتاً کار عروسک‌سازی و طراحی صحنه به دلیل این‌که بیشتر سلیقه و هنر فردی است و می‌توانم در آن ایده‌های خودم را پیاده کنم لذت بخش‌تر از کار کارگردانی است. در کار کارگردانی با عوامل نمایش درگیری هستید و در نهایت تمام خواسته‌هایت عملی نمی‌شود، اگر غیر از این بود، کارگردانی را لذت‌بخش‌تر از عروسک‌سازی و طراحی صحنه می‌نامیدم.
در زمینه آموزش به کودکان و اعضای مرکز چه می‌کنید؟
سال‌هایی که در کانون فعالیت دارم، در هر کار نمایشی سعی داشتم اعضای علاقه‌مند را در یک گروه جمع کرده، در طول تمرین تجربه‌هایم را در اختیار آنان قرار دهم، یکی از آرزوهایم داشتن گروهی منسجم و دارای معلومات بالای نمایشی است یک گروه همانند گروه استاد بهروز غریب‌پور، که کار امسال ایشان در فستیوال عروسکی مانند سال‌های پیش لذت‌بخش‌ترین کار جشنواره بود. لذا با هر که کار کرده‌ام و هر عضوی که در کنارم بوده سعی در بالا بردن اطلاعات نمایشی‌اش داشته‌ام.
برایتان آرزوی موفقیت داریم، اگر حرف خاصی هست می‌شنویم.
به امید آن‌که فعالان عرصه‌ی نمایش عروسکی و علاقه‌مندان آن روز به روز افزایش یافته، کارها نه برای جشنواره‌های مختلف، بلکه برای پسند مخاطب اجرا شود.