به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، نشست «کتاب درمانی و ارتقای مهارت‌های مثبت در کودکان و نوجوانان» با حضور مهدی ملک‌محمد مشاور روانشناسی کودک و نوجوان و سپهر هاشمیان روانشناس بالینی و روان درمانگر، در قالب سلسله نشست‌های توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی، عصر روز دوشنبه ۲۵ شهریور ۱۳۹۸ در کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
در ابتدای این نشست سپهر هاشمیان به تشریح ساخت‌های شناختی در کودکان با ذکر چندین مثال پرداخت و گفت: ساخت‌های شناختی هسته‌های هویتی در کودک را شکل می‌دهند. این ساخت‌های شناختی تحت تأثیر والدین شکل می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه هر چقدر فضاهایی خالی در ساخت‌های شناختی کودکان وجود داشته باشد کنجکاوی و پرسش‌گری در آنها بیشتر می‌شود، اظهار کرد: تا وقتی کنجکاوی نباشد، کتابخوانی بی‌فایده است. کتاب و کتابخوانی می‌تواند دنیای بیرونی را به ما نشان دهد.
هاشمیان معتقد است جامعه امروز به واسطه محدود کردن دنیای روانی انسان‌ها، گرفتار تکانش‌گری است و گرفتار فست‌فودها، فن‌آوری‌های مختلف نظیر تلفن‌های همراه و جراحی‌های زیبایی است تا تفکر.
این روانشناس بالینی از اینکه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یکی از بحث‌های خود را به کتاب و کتابخوانی اختصاص داده است، اظهار خوشحالی کرد.
وی درباره تأثیرات کتاب در زندگی افراد، توضیح داد: کتاب فرصت شکستن دیوار آجری ذهن، فرصت فکر کردن و فرصت هضم کردن اتفاقات ناگوار زندگی را به ما می‌دهد.
هاشمیان تأکید کرد: کتاب، ابزار کارآمدی برای درک و هضم اتفاق‌های زندگی از سوی کودکان است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه کنجکاوی‌های ما بزرگ‌سالان دچار انحراف و بیماری شده است، افزود: بزرگترها باید در برابر کنجکاوی کودکان صبر و حوصله داشته باشند. همه ما درگیر نیاز توجه‌طلبی هستیم؛ کودکان و نوجوانان موجوداتی اجتماعی هستند که در مرحله اول اجتماعی شدن هستند و نیاز به توجه‌طلبی دارند.
این روان درمانگر تصریح کرد: تک تک لحظه‌هایی که با کودکان و نوجوانان سپری می‌کنیم، در آینده آنها و جامعه بسیار تأثیرگذار است. زمینه تمام مشکلات روانی اضطراب است و کتاب فرصت شناسایی اضطراب‌های ناشناخته خود را به ما می‌دهد.
در ادامه این نشست، مهدی ملک‌محمد نیز با طرح این سؤال که چرا کودکان، مشتاق به کتابخوانی هستند ولی در نوجوانی از کتاب خواندن بیزار می‌شوند؟ یادآور شد: سراسر نیاز کودک، کنجکاوی در جهت شناخت جهان پیرامونش است. کتاب‌ها بهترین منبع برای دستیابی کودکان به جواب سؤال‌هایی است که از والدین خود می‌پرسند.
وی ادامه داد: کودک در مرحله رشد و پیش عملیاتی، عاشق فانتزی است و کتاب‌ها تخیل کودکان را تقویت می‌کنند. کتاب دوست کودک است.
این مشاور روانشناسی کودک و نوجوان درباره وضعیت ذهنی نوجوانان و ارتباط آنها با کتاب، توضیح داد: کنترل ذهن نوجوانان تحت تسلط آمیگدان یا هسته بادامه‌ای مغز است که هیجان‌ها و عواطف را در اختیار دارد. تا سنین ۱۰ تا ۱۱ سالگی نیاز به کنجکاوی جای خود را به کنترل هسته بادامه‌ای می‌دهد که هدفش هیجان است. با کتاب هیجان برانگیخته نمی‌شود زیرا کتاب با استدلال همراه است. به همین خاطر نوجوانان به دیدن فیلم‌ها و بازی‌های رایانه‌ای گرایش پیدا می‌کنند.
ملک‌محمد متذکر شد: بخش اعظمی از نوجوانان ما کتاب نمی‌خوانند و بخش دیگری که مطالعه می‌کنند یا کتاب‌های مناسبی را می‌خوانند یا کتاب‌هایی که توانایی‌ها را افزایش نمی‌دهند بلکه هیجان در نوجوانان باعث تهیه و مطالعه این دسته از کتاب‌ها می‌شود؛ این کتاب‌ها حال نوجوان را موقتا خوب می‌کند ولی بعد او با سیل قضایای حل نشده مواجه می‌شود.
وی در ادامه سخنان خود درباره تفاوت امید و آرزو گفت: والدین باید آگاه شوند که امید مهارتی است که با آرزو متفاوت است. بچه‌های ما باید سختی زندگی را بشناسند و تاب‌آوری را بیاموزند.
وی درباره موضوع «کتاب درمانی»، یادآور شد: کتاب درمانی عمری ۳هزار ساله دارد و ارسطو نیز در این باره صحبت کرده است.
ملک‌محمد در بخش دیگری از این نشست درباره مراحلی که فرد برای تغییر نیازمند آن است، توضیح داد: برای ایجاد تغییر، فرد نیازمند به مراحل پیش تأمل، تأمل، آمادگی، اقدام و نگهداشت تغییر است.
در این بخش سپهر هاشمیان نیز اظهار کرد: یکی از رویکردهایی که فرد را در مرحله نگهداشت تغییر نگاه می‌دارد این است که خانواده‌ها و نظام آموزش و پرورش به توانایی و قدرت کتاب باور داشته باشند.
در بخش پایانی این نشست نیز پرسش و پاسخی بین حاضران در نشست با مهدی ملک‌محمد و سپهر هاشمیان شکل گرفت.
