به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان سمنان، هفتمین‌جلسه‌ی انجمن نویسندگان نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سمنان با موضوع «نقد و بررسی آثار داستانی اعضا»، پنج‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۹ با دعوت از نگین صدری‌زاده نویسنده، مدرس، منتقد داستان و کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون تهران برگزار شد.
صدری‌زاده ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع اعضا و مربیان کانون استان سمنان و نقد و بررسی آثار اعضا بر مطالعه‌ی داستان کوتاه و تمرین نوشته‌های کوتاه تأکید کرد.
وی در نقد اثر یکی از اعضای انجمن درخصوص بکارگیری طرح در داستان اظهار داشت: مهم‌ترین نکته در داستان، طرح است و مهم‌ترین مسأله که در طرح، بیان می‌شود، درگیری است که در بعضی از داستان‌ها خیلی واضح و مشخص و به‌راحتی قابل تشخیص است؛ اما ممکن است در برخی داستان‌ها این درگیری، متنوع و پیچیده و غیر قابل تشخیص باشد.
مهمان انجمن نویسندگان نوجوان کانون استان سمنان در ادامه افزود: ممکن است شخصیت اصلی بعضی از داستان‌ها در زمانِ واحد درگیر افراد مختلف، جامعه، طبیعت و یا خودش باشد و گاهی هم احتمال دارد درگیر یک ماجرا و جدالی باشد که خودش هم از آن ماجرا خبر ندارد و معمولاً داستان‌های تحلیلی از هر سه نوع این درگیری، برخوردار هستند.
صدری‌زاده یادآور شد: در واقع در یک داستان تحلیلی، تضاد بین نیروها این‌اندازه، واضح و مشخص نیست و احتمال دارد حقیقت به‌نوعی بین تمام شخصیت‌ها و کاراکترهای داستان تقسیم شده باشد و نمی‌شود به راحتی فهمید که چه اتفاقی می‌افتد و حقیقت دست چه کسی هست.
کار ادبیات داستانی این است که جهان را بشکافد
کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون تهران با بیان این‌که کار ادبیات داستانی این است که جهان را بشکافد و معنای عمیق‌تری به اندیشه ما درباره‌ی جهان و هستی بدهد، گفت: ما در جهانی زندگی می‌کنیم که مسائل اخلاقی مهمی وجود دارند و این مسائل، هنوز روشن نیست و قضاوت هم درباره‌ی آن‌ها خیلی ساده نیست و بعضی مسائل بسیار پیچیده است و نویسنده‌ی داستان‌های تحلیلی از این پیچیدگی‌ها اطلاع دارد و به‌جای این‌که سپیدی و سیاهی مطلق را ارائه دهد، جهان خاکستری را نشان می‌دهد و مخاطب را در جایگاهی قرار می‌دهد که درباره‌ی آن فکر کند.
وی در ادامه‌ی سخنانش به اعضا پیشنهاد داد تا به گره‌های باز نشده‌ی داستان، فکر کنند و داستانِ خود را بازنگری کرده و برای آن دلیل بیاورند و داستان‌نویسی با جمله‌های کوتاه را هم بیش‌تر تمرین کنند.
صدری‌زاده با تأکید بر این‌که در داستان کوتاه همه‌چیز فشرده است، گفت: اگر در داستان از جمله‌های کوتاه استفاده شود علاوه بر این‌که با ذات داستان کوتاه، هم‌خوان و هماهنگ‌تر است موجب می‌شود که سفیدخوانی برای ذهن اتفاق بیفتد و فرصت برای اندیشیدن و درک‌کردن داستان وجود داشته باشد.
مهمان انجمن نویسندگان نوجوان کانون استان سمنان خاطرنشان کرد: داستان‌هایی که از رگه‌های طنز برخوردار هستند، شخصیت‌ها در یک فضا مانند فضای خانه، فضای عادی، فضای پلاتو و... در یک موقعیت قرار می‌گیرند که رفتار، دیالوگ‌ها و همه‌ی این‌ها موجب گرفتن خنده از مخاطب می‌شود و در واقع هدف از این نوع داستان‌ها، لذت‌بردن و سرگرم‌شدن بوده که بسیار ارزش‌مند و مفید است.
انتخاب سوژه در داستان خیلی مهم است
وی در نقد اثر دیگری از اعضای انجمن نویسندگان کانون سمنان گفت: انتخاب سوژه در داستان خیلی مهم است و نویسنده بایست بسیار هوشمندانه، عنوان داستانش را انتخاب کند تا عدم تعادل در داستان ایجاد کند و در سوژه‌یابی برای داستان هرچه که سوژه، پیچیده‌تر و عمیق‌تر باشد، داستان بهتری خلق خواهد شد.
صدری‌زاده هم‌چنین اظهار داشت: شخصیت‌پردازی در داستان به دو صورت مسقیم و غیر مستقیم انجام می‌شود که روش مستقیم در واقع معرفیِ مستقیمِ شخصیت است و نویسنده صریح با شرح جزئیات و با تجزیه و تحلیل به معرفی شخصیت‌های داستانش می‌پردازد و به‌طور مستقیم از زبان شخصیت داستان به معرفی شخصیت‌های دیگر داستان می‌پردازد؛ اما در معرفیِ غیر مستقیمِ شخصیت، نویسنده با عملِ داستانی و با دیالوگ‌ها در واقع اجازه می‌دهد داستان پیش رود و آن‌ها را در موقعیت قرار می‌دهد و به‌صورت غیر مستقیم مخاطب را با افکار و نحوه‌ی اندیشیدن و سن و سال و وجوه مختلف یک شخصیت آشنا می‌کند.
وی تأکید کرد: معرفی غیر مستقیم شخصیت‌ها باعث می‌شود که مخاطب بیش‌تر با داستان هم‌راه شود و از آن لذت ببرد و در نتیجه احساسی در مخاطب برانگیخته می‌شود و به نوعی دوست دارد با شخصیت‌ها هم‌راه شده و سر از کارشان در آوَرَد و به بیانی راحت‌تر سرنوشت، دردها، شادی‌ها و... شخصیت‌ها در مخاطب اثر می‌گذارد.
شخصیت‌ها برای مخاطب باورپذیر باشند
مهمان انجمن نویسندگان نوجوان کانون استان سمنان با اشاره به این‌که رفتار شخصیت تا پایان داستان بایست یک شکل باشد، گفت: نویسنده برای تغییر رفتار شخصیت دلیل قانع‌کننده‌ای داشته باشد؛ چون تفاوت بین دو شخصیت اصلی داستان باعث می‌شود که شخصیت‌ها برای مخاطب باورپذیر نباشند.
صدری‌زاده در ادامه‌ی سخنانش از اعضا خواست آثار داستانی خود را چند بار بخوانند، آن را بازنویسی کنند و درخصوص باورپذیری شخصیت‌های داستان دقت بیش‌تری داشته باشند.
کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون تهران تصریح کرد: مهم‌ترین شگرد یک نویسنده برای این‌که فشردگی داستانش را حفظ کند و داستانی تمام و کمال ارائه دهد، استفاده از عنصر ایجاز است؛ یعنی نویسنده در کوتاه‌ترین حجم نوشتاری بیش‌ترین محتوا و اطلاعات و داده‌ها را به مخاطب برساند.
صدری‌زاده در پایان سخنانش به اعضا گفت: با خواندن هر داستان کوتاه خود به‌خود اتفاقی درون آن‌ها شکل می‌گیرد که با بهترین شیوه‌های شخصیت‌پردازی، بهترین سوژه‌ها، بهترین طرح‌های داستانی، بهترین شروع و پایان داستانی و... آشنا می‌شوند و همه‌ی این‌ها در ذهن و روان آن‌ها نهادینه می‌شود که موقع خلق اثر داستانی بدون این‌که بدانند از این شگردها استفاده خواهند کرد.