به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون، علیرضا حاجیانزاده با درج یادداشتی در روزنامه ایران به مناسبت 18 تیر روز ملی ادبیات کودک، خلاصه شدن زندگی کودکان امروز در چارچوب فنآوری را به عنوان تهدیدی مطرح میکند که کودکان امروز با آن روبرو شدهاند بیآنکه فرصت تخیل و زندگی در جهان داستان و افسانه داشته باشند و شگفتیای از دریافت تازههای جهان نصیب آنها شود.
وی در این یادداشت که روز 18 تیر 1394 و در صفحه 16 پنجهزار و 973مین شماره روزنامه ایران منتشر شده، افزوده است: امروزه فنآوری همهچیز را به یکباره در دسترس کودکان قرار میدهد و این، توهم همهچیزدانی را در آنها تقویت میکند، در چنین وضعیتی، بهویژه با کاهش فرصت برقراری ارتباط چهره به چهره، ادبیات و دنیای خیالانگیز آثار ادبی میتواند بخشی از خلأهای زندگی کودکان و نوجوانان روزگار ما را بهخوبی پر کند.
مدیرعامل کانون در این نوشته بر این باور است که اگر بتوانیم علاقه و شوق برای مطالعه را در میان فرزندان جامعه گسترش دهیم و جانشان را با ادبیات کودک و نوجوان مأنوس کنیم، اگر بتوانیم مطالعه و مخصوصاً خواندن آثار ادبی را برایشان به یک نیاز درونی و عادت تبدیل کنیم، بخشی از مقدمات پیشرفت کودکان و نوجوانان و فراتر از آن، زمینه رشد و توسعه کشور را فراهم ساختهایم.
حاجیانزاده در ابتدای این یادداشت در عین حال تاکید کرده است: ما پرورده فرهنگی هستیم که کتاب آسمانیاش ضربالمثل بلاغت و هنر بیان است؛ چندین شده است که غزلهای لسانالغیب، حافظ شیرازی دلِ پیر و جوانِ ما را به تسخیر درآورده؛ حتی در دورانی که شمار باسوادان جامعهاندک بود مردم سعی میکردند با هنرهایی مانند نقالی و قصهخوانی و قصهگویی جای خالی مطالعه را پر کنند و همراه آنها به دنیای شگفتانگیز شعر و قصه و افسانه سفر کنند و اکنون نیز در شرایط پیشرفت شگفتانگیز فنآوری جان ما، بهویژه در دوره کودکی تشنه ادبیات و آثار ارزشمند ادبی است.
به اعتقاد مدیرعامل کانون، ضرورت پیوند خوردن مخاطب کودک و نوجوان به این ادبیات و نیاز به انس گرفتن او با چنین آثاری، بهویژه در این عصر جدیتر و آشکارتر بهنظر میرسد؛ چراکه آثار ارزنده ادبیات کودک و نوجوان، میتوانند صمیمانه دست مخاطب را بگیرند، او را از تنهایی درآورند و او را با خود به دنیای افسانهها و قصهها ببرند و فرصت زندگی در جهان تودرتوی داستان را برایش فراهم سازند؛ این آثار میتوانند او را با خلق و ارائه تصاویر و لحظههای شاعرانه شگفتزده کنند و پرنده خیالش را به پرواز درآورند یا حتی دستآوردها و یافتههای دنیای علم و فنآوری را با زبانی شیوا و همراه با تجربههای خیالانگیز به او عرضه کنند.
وی در پایان، نامگذاری یک روز به نام «روز ملی ادبیات کودک و نوجوان» را نماد احترام گذاشتن به ادبیات و قدردانی از پدیدآورندگان آثار ادبی برای کودکان و نوجوانان به عنوان ضرورتی انکار ناپذیر مطرح کرده که موجب میشود دست کم چندروزی در سال، بیشتر خود و جامعه را در معرض نسیم دلنواز ادبیات کودک و نوجوان قرار دهیم و فرصتی فراهم کنیم تا درباره ادبیات کودک و نوجوان و همچنین درباره دوران کودکی گفتوگو کنیم، به بررسی راههای انس دادن کودکان و نوجوانان با مطالعه آثار ادبی بپردازیم و برای تحقق این مهم برنامه بریزیم و فعالیت کنیم.
18 تیر روز درگذشت مهدی آذریزدی به عنوان روز ملی ادبیات کودک ونوجوان نامگذاری شده است.
متن کامل یادداشت مدیرعامل کانون به شرح زیر است:
«علیرضا حاجیانزاده
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
به مناسبت 18 تیر؛ روز ملی ادبیات کودک
با ادبیات، هیچ کودکی تنها نیست
هرچند در روزگار ما، با پیشرفت شگفتانگیز فنآوری دسترسی به انواع اطلاعات و سرگرمیها آسان شده، اما همچنان جان ما، بهویژه در دوره کودکی تشنه ادبیات و آثار ارزشمند ادبی است. این نیاز شاید بهطور ویژه درباره ما صادقتر باشد که پرورده فرهنگی هستیم که کتاب آسمانیاش ضربالمثل بلاغت و هنر بیان است؛ چندین شده است که غزلهای لسانالغیب، حافظ شیرازی دلِ پیر و جوانِ ما را به تسخیر درآورده؛ حتی در دورانی که شمار باسوادان جامعهاندک بود مردم سعی میکردند با هنرهایی مانند نقالی و قصهخوانی و قصهگویی جای خالی مطالعه را پر کنند و همراه آنها به دنیای شگفتانگیز شعر و قصه و افسانه سفر کنند؛ یا اینکه تا چند نسل پیش کودکان با نثر شیرین و حکایتهای نغز گلستان سعدی، خواندن و نوشتن میآموختند. البته در آن دوره هنوز مرزهای میان دنیای کودکی و بزرگسالی چنین آشکار نشده و احساس نیاز به تولید آثار ادبی ویژه این مخاطبان چندان بروز و ظهور نیافته بود، اما رفته رفته و بهویژه در چند دهه اخیر، همراه با عمق و گسترش شناخت بشر از دورههای کودکی و نوجوانی و ویژگیهای آن، ادبیات کودک و نوجوان نیز متولد شد تا متناسب با زندگی امروزی، بهطور اختصاصی، حلقه وصل کودکان و نوجوانان عصر ما به دنیاهای دیگر و بهویژه دنیای بزرگ ادبیات باشد.
آثار ارزنده ادبیات کودک و نوجوان، میتوانند صمیمانه دست مخاطب را بگیرند، او را از تنهایی درآورند و او را با خود به دنیای افسانهها و قصهها ببرند و فرصت زندگی در جهان تودرتوی داستان را برایش فراهم سازند؛ این آثار میتوانند او را با خلق و ارائه تصاویر و لحظههای شاعرانه شگفتزده کنند و پرنده خیالش را به پرواز درآورند یا حتی دستآوردها و یافتههای دنیای علم و فنآوری را با زبانی شیوا و همراه با تجربههای خیالانگیز به او عرضه کنند. ضرورت پیوند خوردن مخاطب کودک و نوجوان به این ادبیات و نیاز به انس گرفتن او با چنین آثاری، بهویژه در این عصر جدیتر و آشکارتر بهنظر میرسد؛ عصری که با رشد سریع فنآوریهای ارتباطی و سرگرمکننده و بسط بدون برنامهریزی آنها در لایههای زندگی روزمره، کودکان نیز به ناچار در معرض جهانی از اطلاعات وسیع، آنهم به شکل خام، قرار گرفتهاند.
به دور از ادبیات، مخصوصاً در چنین جهانی، کودکانی رشد میکنند که دورههای سنی را بهسرعت «رد میکنند»؛ از کودکی عبور میکنند، بیآنکه کودکی کرده باشند؛ از نوجوانی عبور میکنند، بیآنکه فرصت تخیل و زندگی در جهان داستان و افسانه داشته باشند. دیگر شگفتیای از دریافت تازههای جهان نصیب آنها نمیشود، چراکه فنآوری همهچیز را به یکباره در دسترسشان قرار میدهد و این توهم همهچیزدانی را در آنها تقویت میکند.
متأسفانه با تلاش و تأکید بسیاری از خانواده و مدارس بر ورود و انباشت اطلاعات علمی در ذهن کودکان، این موضوع ابعاد گستردهتری مییابد و ما را با تهدیدِ خلاصه شدن زندگی کودکانمان در چارچوب فنآوری روبهرو میکند و خبر از مخاطراتی پیچیده میدهد. در چنین وضعیتی، بهویژه با کاهش فرصت برقراری ارتباط چهره به چهره، ادبیات و دنیای خیالانگیز آثار ادبی میتواند بخشی از خلأهای زندگی کودکان و نوجوانان روزگار ما را بهخوبی پر کند. پدیدآورندگان خلاق و هنرمند آثار ادبیات کودک و نوجوان، درهای تخیلی را به روی فرزندان جامعه میگشایند که میتواند با لذت و شوق، کودک را به سمت خلق و آفرینش ببرد و لذت کشف تازهها را به او بچشاند. آثار بزرگ ادبی، جهانهایی میآفرینند که کهنه نمیشوند و درهایی منحصر بهفرد برای ورود به این جهانها به روی مخاطب باز میکنند. ادبیات، راهی به سوی دانش و تخیل میگشاید و مسیری مناسب برای تربیت ذهنی پویا، خلاق و تجربهگرا مهیا میسازد.
با این وصف، اگر بتوانیم علاقه و شوق برای مطالعه را در میان فرزندان جامعه گسترش دهیم و جانشان را با ادبیات کودک و نوجوان مأنوس کنیم، اگر بتوانیم مطالعه و مخصوصاً خواندن آثار ادبی را برایشان به یک نیاز درونی و عادت تبدیل کنیم، بخشی از مقدمات پیشرفت کودکان و نوجوانان و فراتر از آن، زمینه رشد و توسعه کشور را فراهم ساختهایم.
در چنین دنیایی و با احساس چنین نیازهایی، احترام گذاشتن به ادبیات و قدردانی از پدیدآورندگان آثار ادبی برای کودکان و نوجوانان ضرورتی انکار ناپذیر است که نامگذاری یک روز به نام «روز ملی ادبیات کودک و نوجوان»، میتواند نماد آن باشد و موجب شود که دست کم چندروزی در سال، بیشتر خود و جامعه را در معرض نسیم دلنواز ادبیات کودک و نوجوان قرار دهیم و فرصتی فراهم کنیم تا درباره ادبیات کودک و نوجوان و همچنین درباره دوران کودکی گفتوگو کنیم، به بررسی راههای انس دادن کودکان و نوجوانان با مطالعه آثار ادبی بپردازیم و برای تحقق این مهم برنامه بریزیم و فعالیت کنیم.»