سلام به پیرمرد مهربان قصه‌ها
روز ملی ادبیات کودک ونوجوان سال 1396 از موزه‌ی کانون واقع در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری خیابان حجاب آغاز شد.
در روز 18 تیر نزدیک به 180 قطعه اثر تصویرگری از حدود 90 عنوان کتاب و 80 هنرمند تصویرگر در حوزه تصویرگری کتاب کودک و نوجوان به نمایش درآمد. این آثار در چهار بخش به همراه معرفی پُر خواننده‌ترین کتاب‌های سه سال اخیر به نمایش درآمدند.
این بخش‌ها عبارت بودند از: آثار پیشکسوتان دهه‌های 40، 50 و 60، تصویرگری کتاب‌های دینی و علمی، نمونه‌های تصویرگری در کتاب‌های لمسی ویژه نابینایان، نمایش نمونه کتاب‌سازی از سوی اعضای مراکز فرهنگی هنری کانون. در این نمایشگاه آثاری از بهرام خائف، نیکزاد نجومی، محمدرضا دادگر، فرشید مثقالی، نورالدین زرین کلک و... به نمایش در آمد که تا 28 تیر ادامه دارد.
اما پیش از این پیام مدیرعامل کانون به مناسبت این روز منتشر شده بود: «هجدهم تیر ماه، روزی به یادماندنی برای همه‌ی دوست‌داران قلم و کلمه است. روزی که می‌توان پنجره‌ی کتابخانه‌ها را با شادمانی گشود تا صدای دعوت کتاب‌ها به گوش کودکان و نوجوانان ایران برسد. سال‌هاست که قفسه‌های باز کتابخانه‌های کانون رسالت عظیم پویش ادبی را به شایسته‌ترین شیوه انجام داده‌اند و قطار کلمه‌ها از لابه‌لای کتاب‌ها، برگه‌های سپید و جوهر قلم‌ها با قوت، سوت می‌کشد و به خارج از مرزهای مراکز کانون و در متن جامعه راه پیدا می‌کند.
کارشناسان و مربیان ارجمند کانون که جایگاه والای هنر و ادبیات را همواره ستوده‌اند و لحظه‌ای از مسیر تفکر و خلاقیت غافل نمی‌شوند، بیش از پنج دهه برای پاسداشت حرمت قلم کوشیده‌اند. تلاش برای گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی و پیوند عمیق کودکان و نوجوانان با کلمه‌ها، نمونه‌ی بارز اهمیت مراکز کانون پرورش فکری به عنوان پایگاهی تخصصی برای گرامی‌داشت شعر، داستان و متون ادبی بوده است.
به یقین تاکید همه‌ی متولیان فرهنگ و اندیشه بر مسیر شکوفایی نسلی است که جهان را با دقت بیشتری می‌نگرد و با سرعت حیرت‌انگیزی در حال کشف و جستجوست. ورود فضای مجازی به بستر زندگی روزمره و فرصت و تهدیدی که دنیای درونی کودکان و نوجوانان را از ابتدای سوار شدن بر قطار کلمه احاطه کرده است، اهمیت ورود به باغ پرطراوت شعر و قصه را یادآوری می‌کند. روح لطیف و صیقلی کودکان و نوجوانان، همواره آماده‌ی انعکاس امواجی است که از منبعی تاثیرگذار بتابد و در این میان «ادبیات» به عنوان مطمئن‌ترین تکیه‌گاه برای والدین و فرزندان، می‌تواند در جاده‌ی ناهموار دنیای مدرن امروز، چراغ راه باشد و با اثربخشی عمیقی که بر ذهن و عاطفه‌ی کودکان و نوجوانان برجای می‌گذارد، فرصت‌های بی‌شماری را برای پرورش روح، آرامش و کشف استعدادهای نهفته ایجاد کند.»
در بخش دیگری از این پیام آمده است :«سال‌هاست که مربیان خلاق کانون با برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از خلاقیت و آموزش غیرمستقیم، کودکان و نوجوانان را در مراکز کانون با قلم آشتی داده‌اند و مفهوم آفرینش متنی ادبی پشت میزهای رنگی کتابخانه‌ها، رنگ و نور را به قفسه‌های کتاب پاشیده است. به راستی که آفرینش کلمه می‌تواند چشم‌ها را بشوید و جور دیگر دیدن را به جهان کودکانه هدیه دهد.
هجدهم تیرماه که مزین است به نام بزرگ‌مرد ادبیات کودک و نوجوان، پلی رنگین را بر فراز قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب ترسیم می‌کند و به یادمان می‌آورد که به احترام مهدی آذریزدی بایستیم و نام ماندگارش را با گلباران کلمه، عطرآگین کنیم.
انتخاب این روز در دفتر تقویم، تلنگر عمیقی است برای همه‌ی آن‌ها که متولی کار فرهنگی برای کودکان و نوجوان‌اند و فرصتی است تا روز ملی ادبیات کودک و نوجوان را میان کتاب‌های کتابخانه، روی میزهای رنگی و در لبخند شاد اعضای خوب مراکز کانون گرامی بداریم و یادمان بماند که ادبیات، در گستره‌ی یک روز و هفته و ماه و سال جای نمی‌گیرد، همان‌طور که پرورش روح و جان کودکان و نوجوانان در چارچوب زمان و مکان نمی‌گنجد. برای شکوفایی استعدادها و تعمیق شادی و لبخند، لازم است که از خودمان شروع کنیم. با قلم و کلمه مهربان باشیم و درهای جهان شخصی‌مان را به روی ادبیات و هنر بگشاییم و هر روز تشنه‌تر از روز قبل در طلب چشمه‌ی حیات باشیم. در این صورت است که می‌توانیم همچون پیرمرد مهربان قصه‌ها، برای بچه‌های دیروز و امروز و فردا تا ابد تاثیرگذار باشیم و سوت قطار کلمه را در کتابخانه‌ها به صدا در آوریم.»
جشن کتاب‌خوانی به سراسر ایران رسید
روز ملی ادبیات کودک و نوجوان با اجرای برنامه‌ی یاد آذر در یزد گرامی داشته شد. هشتمین ویژه برنامه‌ی «یاد آذر» در سالن آمفی‌تئاتر مجتمع فرهنگی هنری کانون یزد در حالی برگزار شد که عباسعلی دانافر مدیرکل کانون استان یزد به گرامی‌داشت یاد این نویسنده‌ی باارزش پرداخت: «راز ماندگاری و عظمت کار وی را می‌توان، در سه نکته خلاصه کرد.
اول این‌که؛ او عاشق کتاب بود و از هیچ چیز به اندازه‌ی کتاب خواندن لذت نمی‌برد و همچنین عاشق بچه‌ها بود و بچه‌ها را خیلی دوست می‌داشت و علاقه‌مند بود تا لذتی را که خود با کتاب خواندن می‌برد را، به بچه‌ها بچشاند و با آن‌ها تقسیم کند ودر این مسیر از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. او معتقد بود بچه‌ها با خواندن کتاب، پنجره‌های دانایی، آگاهی و اندیشه‌ورزی، به رویشان باز می‌شود. نکته‌ی دوم آنکه علی‌رغم تلاش پیشینیان ما که میراث عظیم و گران‌بهایی از فرهنگ مکتوب را برای ما از خودشان به جا گذاشتند، مانند «فردوسی، حافظ، سعدی، مولانا، عطار»، و از آن‌جایی که، متون ادبیات فارسی غنی و پرباری داریم، مثل «مثنوی، بوستان و گلستان، کلیله و دمنه، آثار عطار‌نیشابوری و ...»، اما این منابع بسیار سنگین است و برای بچه‌ها قابل درک و فهم نیستند لذا آذر یزدی از اولین کسانی بود که به این موضوع به عنوان یک مسئله یا درد اجتماعی یا یک مسئله‌ی فرهنگی توجه می‌کند و برای رفع این مسئله تصمیم می‌گیرد دست به کار شود و به بازنویسی و بازآفرینی و ساده‌نویسی متون ادبیات قدیمی و متون کهن می‌پردازد و روان و ساده، شیرین و جذاب و لذت‌بخش و در حد فهم و درک بچه‌ها می‌نویسد و او به نصیحت مولانا عمل می‌کند: «چون که با کودک سر و کارت فتاد، پس زبان کودکی باید گشاد»
در عین حال محسن هجری به عنوان مهمان این روزها در جمع اعضای کودک و نوجوان کانون استان یزد حاضر شد تا آغازگر جشن کتاب‌خوانی باشد، او با مخاطبان خود به گفت‌وگو نشست، به نقد آثارشان پرداخت و با دیدگاه آن‌ها نسبت به ادبیات آشنا شد. اما 12 شهر دیگر نیز پذیرای شاعران و نویسندگان بودند.
احمد اکبرپور مهمان مجتمع فرهنگی هنری کانون در شیراز بود. او با مخاطبانش در مورد داستان‌نویسی سخن گفت: «داستان‌نویسی با رعایت اصل بی‌طرفی مهم است. مهم است که از آوردن صفت‌های خوب و بد برای شخصیت‌های داستانی جلوگیری کنیم و به مخاطب نیز احترام بگذاریم. احترام به مخاطب به آن معناست که مخاطب خود باید به درک و شناخت مناسب از شخصیت‌های داستان برسد.»
«مهمانی دیوها» نوشته‌ی جعفر توزنده‌جانی در همین روزها نقد شد. این نویسنده مهمان اعضای کانون بجنورد بود.
حسین تولایی نیز به گیلان رفت و در نشستی مجموعه‌ی شعر او یعنی «پشت صحنه دلم» به نقد گذاشته شد. بخشی از این برنامه به موضوع نام‌گذاری مجموعه شعر اختصاص پیدا کرد: «یکی از شاخص‌ترین روش‌ها برای نام‌گذاری کتاب، نگاه ویژه به برجسته‌ترین اثر مجموعه است، مواردی نیز وجود دارد که می‌تواند در این مسیر تاثیرگذار باشد؛ چنان‌که یادآور شدن این مساله که باطن انسان‌ها بیش از ظاهر آنان دارای اهمیت است»
جشن کتاب‌خوانی در شهرکرد، بجنورد و اردبیل هم برگزار شد. به همین مناسبت یوسف قوجق با اعضای مراکز فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در مرکز عرضه‌ی محصولات فرهنگی شهرکرد دیدار کرد. فروشگاه کانون بجنورد هم در استان خراسان شمالی میزبان عبدالصالح پاک و عبدالرحمن اونق دو نویسنده کتاب‌های کودک و نوجوان بود
اما مهمان شهر اردبیل جعفر ابراهیمی‌شاهد بود. او در دیدار با کودکان و نوجوانان گفت: «بزرگ‌ترین شانس زندگی‌ام آشنایی با کانون بود.»
در روز ملی ادبیات کودک و نوجوان مجید شفیعی نیز مهمان نوجوانان شهر قزوین بود. این در حالی است که به مناسبت روز ملی ادبیات کودک و نوجوان از دو چهره‌ی شناخته شده‌ی این حوزه در شهر بوشهر تقدیر شد: طاهره ایبد و محمودبرآبادی.
حسن احمدی نویسنده رمان «باز‌ی‌ها و لحظه‌ها» مهمان شهر اصفهان بود تا شنونده‌ی نظرات مخاطبان درباره‌ی این کتاب باشد. ضمن این‌که هدا حدادی در جلسه‌ی نقد رمانش « دلقک» در میان اعضای کانون کرمان حاضر شد. «چهارشنبه‌های بستنی» کتابی از انسیه موسویان است که در گرگان به نقد گذاشت و مناسبتی را پدید آورد تا علاقه‌مندان با این شاعر دیدار کنند.
اما مهدی مرادی با موضوع جدیدی به میان مخاطبانش در شهر اهواز رفت. او درباره‌ی موضوع «چگونگی کتاب خواندن» با آن‌ها به بحث نشست.
انوشه منادی نیز در شهر ساری پس از خوانش آثار ادبی اعضا، به نقد و تحلیل آن‌ها و راهنمایی اعضا برای نوشتن یک اثر خوب پرداخت.
اما حضور مجید عمیق در شهر تبریز این امکان را فراهم کرد تا مخاطبان به بحث درباره‌ی کتاب و ترجمه بپردازند.
کتاب‌خوانی موضوع پوستر روز ادبیات کودک
شخصیت‌های کتاب «مهمان‌های ناخوانده» -نخستین اثر داستانی مصور کانون پرورش فکری- با در دست گرفتن یک کتاب به استقبال از روز ملی ادبیات کودک و نوجوان رفتند و کتاب‌خوانی موضوع اصلی این پوستر قرار گرفت.
یک آغاز
مراسم اهدای کتاب از دیگر برنامه‌های روز ملی ادبیات کودک بود. بر اساس این طرح اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون با اهدای کتاب این روز را جشن گرفت. این کتاب‌های کانون با توجه به نیاز مخاطبان رده‌های سنی مختلف به 14 مرکز همچون موسسه مهر گیتی، کتابخانه فاطمه‌ها (کهنوج)، کتابخانه روستایی کهگیلویه و بویراحمد و... ارسال شدند تا آغازگر راه جدیدی برای کودکان و نوجوانان باشند... راهی که تنها در یک رور و چند ساعت خلاصه نشود.
گزارش از تهمینه حدادی
