قصه‌ها به میراث فرهنگی و هنری‌مان بپردازند

رحمت امینی، استاد دانشگاه، کارگردان و نمایش‌نامه‌نویس می‌گوید برای حفظ سنت قصه‌گویی باید هویت اصلی قصه‌ها را حفظ کنیم و آموزش و پرورش سعی کند قصه‌ها را به سوی میراث‌های فرهنگی و هنری اصیل ایرانی پیش ببرد.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، رحمت امینی عضو هیات علمی دانشگاه تهران در رشته نمایش در جشنواره قصه‌گویی حضور پیدا کرد. امینی در زمینه نمایش‌نامه‌‌نویسی و کارگردانی تئاتر نیز فعالیت می‌کند و به تازگی نیز نمایشی برای گروه سنی کودک و نوجوان با عنوان «قصه بخت برگشته» را کارگردانی و در تالار هنر به روی صحنه برده است.
او با تاکید بر این نکته که قصه می‌تواند از پایه‌های نمایش باشد، گفت: در تئاتر شکلی به نام نقالی یا پرده‌خوانی داریم. این شیوه‌ها هم به نوعی قصه‌ای را روایت یا نقل می‌‌کنند با این تفاوت که بر حرکت یا همراهی ساز و نقاشی تاکید دارد.
او ادامه داد: فراموش نکنیم قصه‌گویی پایه همه این کارها است. اگر قصه‌گوهای خوبی داشته باشیم می‌توانیم انتظار داشته باشیم هنرهای نمایشی یا سینما نیز بهتر پیش روند. برای مثال وقتی می‌گوییم ورزش دومیدانی مادر همه ورزش‌ها است به این دلیل است که ورزشکار در این نوع ورزش با وجود انسانی‌اش صرفا به تقویت قوای بدنی‌اش می‌پردازد. در قصه نیز آدمی با وجود، بیان و حافظه خودش اثرگذاری می‌کند. اگر این بخش قوی باشد در شکل‌های دیگر هم با همین بنیه می‌تواند قوی‌تر عمل کند.
امینی درباره سطح کیفی قصه‌های ارایه شده در جشنواره افزود: پیش از جشنواره خیلی از قصه‌گوهای حاضر در جشنواره را می‌شناختم یا کارهایشان را دیده و شنیده بودم. در جشنواره هم قصه‌هایی که دیدم و شنیدم لذت بردم.
او با اشاره به این‌که یکی از ارکان جذب مخاطب در هنر روایت است، توضیح داد: گاهی این روایت سر راست و مستقیم است و گاهی پس و پیش و دگرگونی‌هایی دارد. اما نکته مهم این است که روایت محکم و ارزشمند باشد.
این کارگردان تاکید کرد: به اندازه همه آدم‌ها می‌توانیم شیوه روایت داشته باشیم. در حقیقت از یک قصه روایت‌های متفاوتی داریم. مانند قصه «چوپان دروغگو» که در جشنواره آن‌را با شیوه و روایت دیگری شنیدم. هر کسی می‌تواند به شیوه‌ای روایت کند که قصه‌اش رنگ و بوی خاص، متفاوت و مختص به خودش را داشته باشد.
او در ادامه پیشنهادی در این راستا مطرح و اظهار کرد: پیشنهاد می‌کنم برای دوره‌های بعدی یک قصه را برای مثال مانند قصه «کدو قلقله زن» انتخاب کنند و از قصه‌گوهای مختلف با هر ملیتی بخواهند آن‌را تعریف کنند. چنین کاری سبب می‌شود بدانیم هرچه قدر هم قصه تکرار شود اما ممکن است بازگویی و رنگ و بوی جدیدی داشته باشد.
امینی ادامه داد: اگر دست‌اندرکاران جشنواره در طول سال تا حدی بیشتر جشنواره را معرفی کنند شاید شاهد اتفاقات بهتری در طول ایام برگزاری جشنواره باشیم.
در این دوره از جشنواره برای نخستین‌بار نوجوانان امکان شرکت در جشنواره و قصه‌گویی را پیدا کرده‌اند. این نمایش‌نامه‌نویس تاکید کرد: در حین دیدن و شنیدن قصه‌ها نوجوانانی را می‌دیدم که مشتاق و باهوش بودند و سعی می‌کردند ادامه قصه را پیش‌بینی کنند. این‌که فرصتی ایجاد شده تا نوجوانان هم در این دوره از جشنواره قصه بگویند حرکت خیلی خوبی است.
امینی درباره گسترش استفاده از اینترنت و موبایل و غیره توسط کودکان و نوجوانان امروز و تاثیر این مساله در کم‌رنگ شدن سنت قصه‌گویی توضیح داد: جلوی پیشرفت و تکنولوژی را نمی‌توان گرفت و محدودش کرد. چه بسا تکنولوژی به درک بیشتر جهان هستی کمک کرده است. اما نکته این است که هرچیزی جای خودش را باید داشته باشد. وقتی در مساله‌ای زیاده‌روی و افراط می‌کنیم به‌طور حتم بخشی از حیات‌مان آسیب می‌بیند.
او ادامه داد: به‌طور مشخص برای قصه بهتر است از مهدکودک‌ و مدرسه‌ها شروع کنیم. تاکید می‌کنم تکنولوژی همیشه وجود دارد و نمی‌توان از آن استفاده نکرد. مانند سینما که از زمان شکل‌گیری‌اش برای انسان‌ها جذابیت فوق‌العاده‌ای داشت. انسان‌ها پیشرفت می‌کنند و دنیای متنوع‌تری را در آینده پیدا خواهند کرد. اما مسایلی هم وجود دارد که به ذات آدمی بستگی دارد. وظیفه آدمی است که هویت انسانی خودش را حفظ کند.
امینی تاکید کرد: قصه از همان لالایی بدون کلام آغاز می‌شود و به قصه‌های عامیانه و شفاهی، قصه دیو و پریان یا حتی قصه‌های شاهنامه و ادبیات کهن و معاصر می‌رسد. اگر می‌خواهیم پیشرفت کنیم باید هویت خودمان را نیز حفظ کنیم و قصه‌هایمان رنگ و بوی خودشان را داشته باشند.
او به نقش آموزش و پرورش در این زمینه اشاره و اظهار کرد: آموزش و پرورش باید وارد این عرصه شود و قصه‌ها را برای دانش‌آموزان به سمت میراث‌های ادبی و فرهنگی‌ ببرد.
امینی در پایان تاکید کرد: نمی‌توانم مخالف دنیای مجازی باشم. اما متولیان فرهنگی باید بتوانند فرهنگ را به اندازه‌ای جذاب ارایه کنند که خود کودک و نوجوان تصمیم بگیرد به سراغ قصه برود و برای دقایقی تبلت و موبایل را کنار بگذارد و به قصه روی آورد. این کار با اجبار شدنی نیست.
نوزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از 27 بهمن 1395 تا 1 اسفند در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری برگزار می‌شود.