یکی از دغدغه های دست اندرکاران کانون پرورش فکری، تربیت و پرورش است. برای رسیدن به این منظور، بهره گیری از فعالیت های فرهنگی هنری کانون، بستر گسترده ای را فراهم میآورد. در این راستا پژوهش از جمله فعالیت هایی است که توجه به آن نتایج ثمربخشی در پی خواهد داشت.
فراهم نمودن شرایطی برای تحقیق، پاسخی درونی به نیاز کودکان و نوجوانان به مطالعه است. اگر امروز،ذهن آنها به تحقیق و پژوهش گره نخورد،به فردایی بدون مطالعه و بی اشتیاق به دانستن خواهند رسید؛بنابراین باید در کنار خواندن کتاب های درسی، فرصت هایی فراهم آورد تا کودکان و نوجوانان به کتابخانه بروند و از همان آغاز با شیوه ی صحیح پژوهش، آشنا شوند.
این اقدام پژوهی با عنوان چگونه میتوانیم اعضای نوجوان پسر مرکز را به بخش گردآوری اطلاعات در فعالیت پژوهش علاقمند کنیم؟ توسط عطیه آقاحسینی و پروین احمدی بنی در مرکز فرهنگی هنری شماره 2 اصفهان و در سال 1392 با حمایت و نظارت خانم مظفری، کارشناس پژوهش و تحقیقات کانون و خانم شکرچیان کارشناس آموزش و پژوهش استان اصفهان انجام شد.
هدف از انجام این پژوهش، علاقمند نمودن اعضای نوجوان پسر به بخش گردآوری اطلاعات در فعالیت پژوهش بود. پژوهش از نوع توصیفی ( اقدام پژوهی) با استفاده از ابزار مشاهده و مصاحبه، انجام شد و جامعه ی آماری 56 نفر از اعضای پسر نوجوان مرکز شماره 2 اصفهان را تشکیل میداد که به طور میانگین مراجعهی روزانه ی آنها 11 نفر بوده است. نمونه ی مورد مطالعه، تعداد 3 نفر از اعضای پسر نوجوان این مرکز بودند که در قالب یک گروه پژوهشی، با برنامه ی 12 جلسه ای (هر هفته 1 جلسه) در فعالیت علمی پژوهش شرکت نمودند.
دلیل انتخاب موضوع که مورد استقبال واحد پژوهش و نهاد اقدام پژوهی قرار گرفت؛ مشاهده ی این نکته بود که اکثر اعضای مرکز با وجود تحصیل در مدارس عالی که با گزینش های ویژه و کسب معدل بالا همراه است و با دارا بودن والدینی که اهمیت زیادی برای فعالیت درسی آنها قائلند؛ در مراجعه به کانون بیشتر ترجیح میدهند که آزاد باشند یا بازی کنند.
آنها در رویارویی با فعالیتی مانند پژوهش، ابتدا ابراز علاقه میکنند اما؛ وقتی به مرحله ی جمع آوری اطلاعات می رسند از انجام آن گریزانند و ادامهی کار را رها کرده و در زمان مقرر به موقع حاضر نمیشوند. از سوی دیگر آنها نسبت به انجام هر گونه فعالیتی که با تفکر و مطالعه مرتبط باشد، همکاری نمیکنند. کتابهای پیشنهادی مربیان را مطالعه نمیکنند و با گفتن جملاتی چون؛ وقت نکردم، یادم رفت یا حوصله نداشتم کار خود را توجیه و به جلسه بعد موکول میکنند.
بنابراین در این اقدام پژوهی در صدد برآمدیم؛ علت این مشکل را بدانیم و راه حلی برای بهبود وضع موجود بیابیم. در ابتدا از روش مصاحبه با همکاران و خانواده ی اعضا و مشاهده ی دقیق وضعیت موجود، به راه حل هایی دست یافتیم. بر این اساس به این نکته پی بردیم که اعضا با الگوی کسب شده از نحوه ی اجرای تحقیق در مدرسه، وظایف خود را به عهده ی بقیه میگذارند؛ زیرا با مراحل صحیح کار پژوهش آشنا نیستند و رسیدن به این مهم، نظارت ما مربیان و استفاده از شیوه های جذاب و ایجاد شوق و انگیزه را میطلبد. به غیر از آن، باید نسبت به ارتقای توانایی روان خوانی، تقویت نوشتاری و درک مطلب، برنامه ریزی دقیقی انجام گیرد.
ابتدا تصمیم گرفتیم توانایی های اعضا را با روش های مشاهده، مصاحبه و پرسشگری، گزارش نویسی و کار با ابزارهایی نظیر میکروسکوپ، ذره بین و... در جلسات جداگانه، تقویت نماییم و هم چنین مهارت روان خوانی و نوشتن اعضا را ارتقا بخشیم. برای این منظور، جلسات کارگاه پژوهش با نگاه به ارتقای توانایی اعضا از آسان به مشکل تدوین شد و مرحله به مرحله یادداشت گردید. اعضا در 12 جلسه با انواع روشهای گرد آوری اطلاعات آشنا شدند و پرسش گری در فعالیت پژوهش و انجام یک پروژه ی پژوهشی را تمرین کردند. نتایج این اقدام پژوهی به ما نشان داد که حضور مربی، گام به گام، همراه با گروه پژوهش، دربخش گرد آوری اطلاعات از ضروریات انجام کاراست.
اعضا با مراحل مختلف پژوهش در بخش گرد آوری اطلاعات (مشاهده، مصاحبه، فیش نویسی وترسیم جدول و...) آشنا شدند و برای جمع آوری اطلاعات به سراغ کتاب ها رفتند و مطالب را با تامل مطالعه کردند. از دید همکاران، روزهایی که برنامه ی پژوهش به اجرا گذاشته میشد، حضور اعضا مرتب و دقت ومشاهده ی آنها نیز نسبت به محیط پیرامون خود بالا رفته بود.
از نگاه والدین، اعضا پس از شرکت در کارگاه پژوهش، بیشتر در رابطه با موضوعات علمی سوال میکردند و تحقیق مدرسه ی خود را از کتاب ها و فرهنگ نامه ها، گرد آوری مینمودند.
پژوهش در بخش گردآوری اطلاعات، فرصت ایده آلی را در اختیار اعضا قرار داد تا به طور عمیق یک موضوع را بررسی کنند واز فعالیت پژوهش لذت ببرند.
منبع:فصل نامه چارباغ کانون اصفهان
عطیه آقاحسینی مربی مسوول
پروین احمدی مربی فرهنگی
