کودکان را با فولکلور آشنا کنیم

کارشناسان حوزه ادبیات کودک بر لزوم توجه بیشتر کانون به فولکلور کودکان به عنوان یک ژانر خاص و روی آوردن به اقوام، گونه‌های گویشی، فرهنگی و جنسیت‌های متفاوت تاکید کردند.

به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، جواد رسولی و حسن ذوالفقاری، نویسنده و پژوهش‌گر در سی و هفتمین نشست ترویج خواندن کتاب‌‌خانه مرجع کانون که با موضوع «فولکلور کودکان و ترویج کتاب‌خوانی» برگزار شد با اعلام این مطلب افزودند: مربیان کانون، کتاب‌هایی را که با موضوع فولکلور هست را به کودکان معرفی کرده و از کودکان بخواهند تا مطابق داستان‌ها و افسانه‌های آن آثار، به خلق اثر بپردازند.
رسولی گفت: کانون می‌تواند با گردآوری قصه‌ها، لالایی‌ها و افسانه‌ها، آن‌ها را ثبت و ضبط کرده و برای عرضه آماده کند.
این مدرس دانشگاه افزود: ادبیات شفاهی که زیر مجموعه فولکلور است هیچ تقابلی با ادبیات مکتوب و ادبیات رسمی ندارد و بیش از 80 درصد از ادبیات شفاهی در متون کلاسیک و رسمی خلاصه می‌شود.
رسولی با اشاره به این که معلمان باید فولکلور در ذهن‌شان داشته باشند گفت: ادبیات شفاهی و فولکلور را نباید در مقابل ادبیات رسمی دانست؛ بلکه هم‌سو و مددکار آن است.
این کارشناس حوزه ادبیات کودک تصریح کرد: عدم توجه به فولکلور به ویژه ادبیات شفاهی برابر است با عدم درک متون ادبی ما.
این نویسنده با بیان این که فولکلور کودکان به مثابه ابزار ارتباطی کارآمدی است افزود: در ایران به عنوان یک گونه کمتر به آن توجه شده است و تاکنون کسی به صورت تخصصی به آن نپرداخته است.
رسولی گفت: طبقات اجتماعی در گردآوری فولکلور نقش دارد. همه کسانی که در عرصه ادبیات شفاهی کار می‌کنند این مطالب را با توجه به اصالت خودشان بازنویسی کرده‌اند.
وی افزود: ویژگی‌ که فولکلور کودکان را ابزاری برای ترویج خواندن می‌کند، ارتباط رودرو است که آمیخته با ادبیات نمایشی و دیگر هنرها است. یکی دیگر از مشخصه‌هایی که باعث شده از فولکور کودکان برای ترویج خواندن استفاده شود نقش مکملی است که مخاطب در رسایی متن ایفا می‌کند مخاطب تکمیل کننده نیمه دوم فولکلور شفاهی است.
وی با بیان این که خلاقیت کودک در فولکلور بی‌حد و مرز است افزود: فولکلور کودک عرصه‌ای است که کودک اجازه دارد در آن دخالت و خلق کرده و بر اساس علایق خودش بازآفرینی کند.
این مدرس دانشگاه گفت: مهارت‌های چهارگانه‌ای که در امر آموزش زبان مهم است که به ترتیب شنیدن، گفتن، خواندن و نوشتن، بوسیله ادبیات فولکلور کودکان تقویت شده و سمت و سو می‌گیرد.
رسولی گفت: بازی‌های کودکان و فولکلور کودکان را جدی بگیریم و ثبت کنیم. از بچه‌ها بخواهیم بازی‌هایی که انجام می‌دهند بنویسند و براساس آن نقاشی کنند.
حسن ذوالفقاری عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس دیگر مهمان این نشست، نیز گفت: خاستگاه و زادگاه فرهنگ عامه و تولیدکنندگانش بچه‌ها هستند. بچه‌ها در دوران مکتب‌خانه باسواد بودند؛ کتاب‌های زیادی می‌خواندند.
این نویسنده و پژوهش‌گر افزود: در متون آموزش مکتب‌خانه‌ها بیش از 80 درصد از داستان استفاده می‌شد که بر اساس قصه‌خوانی شکل می‌گرفت. هر مکتب‌داری به اندازه سواد خودش کتاب‌هایی را برای بچه‌ها می‌خواند.
وی گفت: ادبیات شفاهی، آیین‌ها، چیستان‌ها، حکایت‌ها و باورها زیر مجموعه فولکلور است. حیطه فرهنگ شفاهی مردم بسیار وسیع بوده که یک مقوله آن ادبیات شفاهی است.
ذوالفقاری تصریح کرد: کانون می‌تواند با گردآوری تنوع آداب و رسوم و عقاید هر استان، روایت‌هایی که در آن استان رایج است را جمع‌آوری کرده و به کودکان ارایه دهد.
وی در پایان با اشاره به این که کانون به موضوع فولکلور کودکان توجه کند؛ گفت: کانون با اجرا کردن تئاتر با موضوع ترانه‌ها و بازی‌های محلی می‌تواند به این امر کمک کند.