جلسه نشست «جايگاه كودك در رسانه‌هاي ايران» با حضور دست اندركاران و خبرنگاران حوزه فرهنگي رسانه‌ها، بعد از ظهر روز يك‌شنبه 16 مهر در محل سالن اجتماعات كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومي كانون، در اين جلسه «مصطفي رحماندوست» شاعر و نويسنده كودك، با اشاره به وضعيت رسانه‌هاي كشور و برنامه‌هايي كه از سوي آنها براي كودكان در نظر گرفته مي‌شود، اظهار داشت: سالم‌ترين و مؤثرترين رسانه براي كودكان ما، رسانه‌هاي مكتوب است.
وي با تأكيد بر اين كه وجود كنترل و سيستم نظارتي بر آثار مكتوب پيش از چاپ رسيدن آنها موجب شده است فضاي رسانه‌هاي مكتوب متفاوت و سالم‌تر از رسانه‌هاي ديداري و شنيداري باشد، افزود: تمهيداتي كه در نگارش و كنترل مطبوعات كودك و نوجوان در نظر گرفته شده، اين رسانه را نسبت به ساير رسانه‌ها قابل استفاده تر و موجه‌تر كرده است.
«رحماندوست» با توضيح اين مطلب كه مؤثرترين نويسندگان كودك، پيش از نگارش كتاب، سابقه فعاليت در مطبوعات كشور را دارند، تصريح كرد: با وجودي كه بزرگسالان از كنترل يا سانسور برخي نوشته‌ها ناراضي هستند اما نظارت و كنترل مطالب در رسانه‌هاي مكتوب كودك و نوجوان، فضاي بسيار امني را به لحاظ شايستگي موضوعات براي اين سنين ايجاد كرده است.
«رحماندوست» در ادامه سخنان خود، تأثير منفي برخي نشريات عامه‌پسند بر كودكان را كمتر از بعضي برنامه‌هاي تلويزيوني دانست و گفت: زمان آن فرا رسيده است كه برنامه‌هاي كودك، به ويژه كارتون‌هاي خارجي مورد توجه جدي مسؤولان تلويزيون قرار گيرد.
«مجيد راستي» نويسنده و تهيه كننده برنامه‌هاي تلويزيوني كودكان نيز با حضور در اين جلسه ضمن تأكيد بر نقش تكميلي برنامه‌هاي تلويزيوني در سيستم آموزشي كشور، اضافه كرد: در صورتي كه «سانسور» در برنامه‌هاي تلويزيوني اعمال نشود، به تلويزيون ايده‌آلي در حوزه كودك دسترسي پيدا نمي‌كنيم.
وي با توضيح اين مطلب كه در صورت مشخص نبودن تعريف مسؤولان از نقش تلويزيون بر كودكان، قادر به تعيين جايگاه اين رسانه در حوزه كودك نخواهيم بود، گفت: اغلب توليدات در بخش فرهنگي تا زماني كه مربوط به اشخاص هستند و درگير سفارشات نشده‌اند از نظر كارشناسان سالم‌تر و جذاب‌تر بوده‌اند.
بنا به اين گزارش، «حميد باباوند» روزنامه‌نگار نيز فعاليت افراد متخصص در حوزه كودك و نوجوان، پس از انقلاب اسلامي را مثبت ارزيابي كرد و افزود: بر خلاف حساسيت فعاليت در اين حوزه، متأسفانه برخي از فعالان در صدا و سيما توليدات جدي خود را در حوزه بزرگسالان ارايه مي‌دهند و هنوز حضور كودكان در اين رسانه را به رسميت نشناخته‌اند.
وي در ادامه با اشاره به تصور نادرست برخي افراد، مبني بر آساني كار در حوزه كودك و نوجوان، تأكيد كرد: تاكنون كتاب تخصصي در خصوص كودك و تلويزيون يا مباحث نظري مطبوعات كودك و نوجوان در كشور تأليف نشده است و حتي در حوزه مباني نگارش براي كودكان و نوجوانان نيز هيچ اثر قابل ارايه‌اي نديده‌ايم.
در ادامه اين نشست «مهناز باقري» خبرنگار ايسنا، ضمن انتقاد از بعضي برنامه‌هاي تلويزيوني كه مباحث كودك و نوجوان را به صورت غيركارشناسانه مطرح مي‌كنند، افزود: همان‌گونه كه پيش از انقلاب، اگر زنان در تبليغات رسانه‌اي مورد استفاده ابزاري قرار مي‌گرفتند، امروز كودكان به چنين سرنوشتي دچار شده‌اند.
«مرضيه اميري» خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان نيز نبود بخش خاص براي انتشار اخبار در حوزه كودكان در تلويزيون را از ديگر نقاط ضعف اين رسانه براي فعاليت در حوزه كودك دانست و گفت: با وجود تهيه گزارشات و اخبار متنوع در حوزه كودك، اغلب شبكه‌هاي تلويزيوني نيز پخش اين اخبار را در اولويت آخرشان قرار مي‌دهند.
هم‌چنين، «كيان جوادي» كارشناس روابط عمومي كانون، با تأكيد بر اين كه تا سال‌هاي گذشته كمتر رسانه مكتوب يا ديداري و شنيداري، حاضر به درج كامل اخبار حوزه كودك و نوجوان بود، افزود: حتي در مناسبات مهم و قابل توجهي مانند «روز جهاني كودك» رسانه‌هاي ما ترجيح مي‌دانند در اخبار سراسري، سياست يا اقتصاد را بيش از اين موضوع پر اهميت، برجسته كنند.
وي با توضيح اين مطلب كه بي‌توجهي به كودكان، بي‌توجهي به بخش عظيمي از جامعه است، گفت: گاه كارهاي هنري قابل توجهي براي كودكان و نوجوانان از سوي دست‌اندركاران اين حوزه توليد مي‌شود كه متأسفانه مورد بي‌مهري مسؤولان تلويزيوني و راديويي يا رسانه‌هاي مكتوب قرار مي‌گيرد.
جوادي در ادامه، انتقاد بسياري از خبرنگاران حوزه‌هاي فرهنگي و كودك و نوجوان از دبيران سرويس رسانه‌ها را مورد توجه قرار داد و تصريح كرد: حتي اغلب دبيران سرويس به دليل صلاح‌ديد سردبيرانشان اخبار مربوط به كودك و نوجوان را پس از اخبار ديگر به چاپ مي‌رسانند و يا منتشر مي‌كنند.
كارشناس روابط عمومي كانون هم‌چنين افزود: در صورتي كه به اخبار كودكان بها داده شود، پوشش خبري مناسبي توسط خبرنگاران اين حوزه ارايه خواهد شد.
«غلامعباس شمس» از نشريه خانواده سبز نيز با اشاره به علاقمندي بچه‌ها به برنامه‌هاي تلويزيوني بزرگسالان، اظهار داشت: افزايش نقش منفي در سريال‌ها و فيلم‌هاي منتخب تلويزيوني و به كار بردن الفاظ نادرست كه به ارزش‌هاي ما لطمه مي‌زند موجب شده است شخصيت‌سازي در فيلم‌هاي اين رسانه هويت آينده بچه‌ها را مخدوش كند.
«ژوبين غاضياني» مدير واحد خبر حوزه هنري، نيز درج اعداد پايين صفحه تلويزيون براي نمايش فيلم‌ها و برنامه‌هاي مختلف كشورهاي پيشرفته را يكي از اقدامات مؤثر توليد كنندگان برنامه‌هاي تلويزيوني عنوان كرد و گفت: مشخص كردن اين كه برنامه‌هاي در حال پخش متناسب با چه گروه سني مي‌باشد يكي از از نقاط قوت اين رسانه محسوب مي‌شود و هر چند كه ممكن است در انتخاب مخاطب تأثيري نداشته باشد و اما بي‌شك، زنگ هشداري براي خانواده‌ها محسوب مي‌شود تا بدانند، فرزندانشان به چه برنامه‌هايي بيشتر علاقمند هستند.
وي با اشاره به جذابيت فيلم‌هاي انيميشن براي كودكان، كم اطلاعي برخي از دست اندركاران در حوزه انيميشن را مورد توجه قرار داد و افزود: در برخي از فيلم‌هاي انيميشن خارجي دو سال فكر پيش توليد ديده مي‌شود در حالي كه تأثير بعضي از فيلم‌هاي انيميشن ما پس از توليد در كودكان و نوجوانان مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
«احمد عسگري» خبرنگار روزنامه كارون نيز با اشاره به الگو بودن تلويزيون در بسياري از رفتارهاي كودكان و نوجوانان تصريح كرد: ماهيت اين رسانه موجب مي‌شود روند تفكر و بازانديشي كودكان و نوجوانان از سوي اين رسانه كمتر شود.
وي تأكيد كرد: كودكان و نوجوانان جزو گروه‌هاي حذف شده جامعه‌اند و اين در حالي است كه جاي كار بسياري در اين حوزه وجود دارد.
«ميترا مهتراني» خبرنگار نشريه كودكان و مادران از ديگر خبرنگاراني بود كه در خصوص توجه رسانه‌ها به كودكان و نوجوانان توضيح داد: تا زماني كه افراد بزرگسال با معيارهاي بزرگسالي‌شان براي كودك شعر مي‌سرايند. قصه مي‌گويند يا برنامه مي‌سازند موفق به شناخت اين گروه سني نمي‌شوند.
«افسون اميني» دبير تحريريه كتاب ماه كودك و نوجوان نيز به ديالوگ‌هاي ناآشنايي كه گاهي از سوي تلويزيون پخش مي‌شود انتقاد كرد و افزود: استفاده از اين الفاظ به دليل قرار داشتن كودكان و نوجوانان در سن يادگيري خيلي سريع رواج پيدا مي‌كند و حتي وارد مطبوعات مي‌شود.
سهم كودكان در اخبار خبرگزاري‌ها ناچيز است
در ادامه نشست مذكور دست‌اندركاران حوزه كودك از نشريات متنوع، سهم ناچيز اخبار كودكان در خبرگزاري‌ها را مورد توجه قرار دادند.
اين عده با تأكيد بر اين كه نبود خبرگزاري اختصاصي براي كودكان يكي از نقاط ضعف جدي مسؤولان رسانه‌اي كشور است، افزودند: به دليل تفاوت دانش برخورد با ادبيات خاص كودكان امروز، تربيت خبرنگاران اختصاصي در اين حوزه، يك ضرورت محسوب مي‌شود.
« غلامعباس شمس» نيز با اشاره به جوان بودن اغلب خبرگزاري‌هاي كشور، اظهار داشت: بايد اجازه داد، كودكان، خودشان در اين عرصه فعاليت داشته باشند و نقش بزرگسالان در اين حوزه باز هم از اثرگذاري اخبار كودكان مي‌كاهد.
برخي از خبرنگاران نيز ضمن مؤثر نبودن خبرگزاري‌هاي كودك اظهار داشتند: از آن جا كه ايجاد خبرگزاري كودكان نيازمند افراد متخصص و پشتوانه مالي بسيار مؤثري است، و حقوق كودكان در كشور ما به صورت مناسبي رعايت مي‌شود، ايجاد خبرگزاري كودك نمي‌تواند نقش مؤثري در تغيير ديدگاه افراد جامعه نسبت به اين حوره داشته باشد.
«راديو» رسانه‌اي بيگانه با كودك
اين گزارش مي‌افزايد: بسياري از كارشناسان و دست‌اندركاران حوزه كودك و نوجوان در اين نشست، ضمن انتقاد از عملكرد «راديو» در خصوص برنامه‌هاي ضعيف راديويي در اين حوزه تأكيد كردند: به دليل دستمزد اندك فعالان در راديو، بعضي از برنامه‌هاي آرشيوي اين رسانه كه مربوط به سال‌هاي گذشته است، براي كودكان پخش مي‌شود.
«محسن وطني» سردبير نشريه دوست نيز در اين خصوص اظهار داشت: بسياري از افراد فعال و كارآمد در راديو به دليل ضعف اقتصادي اين رسانه ديگر حاضر به همكاري نيستند و همين مسأله موجب شده است افراد غيرمتخصصي كه هيچ تجربه‌اي در حوزه كودك راديو ندارد، به پخش برنامه‌هاي خنثي و بي‌تأثير در اين زمينه اقدام مي‌كنند.
تصاوير ديگري از اين نشست در بخش پيوست خبر قابل مشاهده است.
