به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، در چهارمین روز از برگزاری نشست‌های تخصصی هفته ملی کودک کارشناسان به واکاوی آسیب و خشونت، بیان مفهوم خشونت و ضرورت‌های سیاست‌گذاری در این مورد پرداختند. کارشناسان این نشست که با تکیه بر کودکان کار به بررسی حقوق اجتماعی پرداختند دکتر امیرمحمود حریرچی، دکتر سیدحسن موسوی و دکترمحمدعلی شامانی بودند.
حریرچی عضو شورای علمی سلامت روان جهاد دانشگاهی نخستین سخنران این برنامه بود. او با مقدمه‌ای این نشست را آغاز کرد: «آسیب پذیرترین گروه سنی در تمام دنیا کودکان‌اند با این حال در ایران ما این کودکان را نمی‌پذیریم و تعریف مشخصی از کودکی نداریم. مشکل از جایی آغاز می‌شود که ما بلوغ شرعی را پایان کودکی می‌دانیم. آیا بلوغ جنسی نشانگر بلوغ جسمی است؟ همان‌طور که می‌دانیم بلوغ جسمی تا 20 سالگی ادامه دارد. آیا بلوغ جنسی بیانگر بلوغ روانی و اجتماعی هم هست؟ آیا فردی که به بلوغ جنسی رسیده می‌تواند تصمیم گیرنده باشد؟ بر اساس منشور بین‌المللی حقوق کودک تمام افراد زیر 18 سال کودک محسوب می‌شوند.»
عضو شورای عالی علوم پزشکی با بیان مصادیقی از آزارهای جسمی در کودکان به تعریف انسان سالم پرداخت تا کنجکاوی فعالان حوزه کودک را به سمت دیگر خشونت‌ها و آزارهای پنهان هدایت کند: «انسان سالم انسانی است که از نظر جسمی تندرست و از نظر ذهنی بی‌عیب باشد. از نظر روانی یک انسان سالم یک انسان شاد است. او از نظر اجتماعی فعال است. از نظر اقتصادی دچار مشکل نیست. از نظر سیاسی آگاه است و از نظر فرهنگی مسئول. این تعریف در جایگاه معنوی نیز قابل تعریف است که البته تعریف جامعی برای آن در نظر گرفته نشده است چرا که مصادیق معنویت متنوع است. در چنین شرایطی به نتیجه‌ی مهمی می‌رسیم. ما درباره‌ی مصادیق قانون زیاد صحبت کرده‌ایم و چیزی که به آن نیازمندیم حق است. چرا که در تعریف مددکاری اجتماعی نیز گفته می‌شود مهم‌ترین و اصلی‌ترین آرمان؛ حقوق انسانی است.»
این استاد دانشگاه به بیان برخی آمارهای سال‌های اخیر در حوزهی آزار و خشونت علیه کودکان پرداخت: «یکی از مسایل قابل بحث در این حوزه عدم توجه به مشکل تا جایی است که به جرم تبدیل می‌شود. جرم تا جایی پیش می‌رود که تبدیل به بحران می‌شود. در چنین مرحله‌ای است که افراد به حل مساله فکر می‌کنند. در سال قبل نزدیک به 8هزار کودک آزاری در ایران ثبت شده است. این آمار قطعا واقعی نیست چرا که ما بسیاری از انواع آزار و خشونت را نمی‌شناسیم یا آنها را جزو سنت‌ها محسوب می‌کنیم.»
حریرچی آزارهای پنهان را بسیار خطرناک خواند: «تحقیر بزرگ‌ترین خشونت و آسیب به کودکان است. این آزار در قالب مقایسه شکل می‌گیرد و اغلب در حوزهی دانش‌آموزی رخ می‌دهد. در این میان معلمان و والدین بزرگ‌ترین مسوولان این شیوه از آزار هستند.
دکتر سیدحسن موسوی در پاسخ به سوال مطرح شده از سوی برگزار کنندگان نشست، یعنی برشمردن مصادیق آزار و خشونت دایره‌ی این موضوع را گسترده دانست و در ادامه ی جلسه حریرچی بیان نکته‌ای را مهم دانست: «کودک آزاری زاده‌ی قرن 21 نیست. این مساله وجود داشته، دارد و خواهد داشت.»
او گفت: «خشونت خانگی و آزار کودک در هر دوره و در هر کشوری وجود داشته است چرا که تفکر ملک شخصی بودن فرزند سال‌ها وجود داشته و دارد. با این حال جامعه امروز ما به این امر حساس‌تر شده است. و در حوزه سیاست‌گذاری اتفاق‌هایی افتاده است که می‌تواند حمایت از کودکان آزاردیده را تامین کند.»
وی با معرفی اورژانس اجتماعی به عنوان یکی از مصادیق حمایت از کودکان صحبت از وجود آزار کودکان را گامی رو به جلو جهت احیای برخی قوانین و باورهای نادرست خواند با این حال از عدم حمایت دولت ومجلس در تصویب لایحه‌ها و قوانین سخن گفت: «در سال 81 پس از مطالعه سیستم قضایی و مطالعه قوانین بیش از 40 کشور که هم‌طراز با ایران بودند لایحه‌ی حمایت از کودکان و نوجوانان نوشته شد. در سال 90 دولت با تغییراتی نامطلوب آن را به مجلس رساند. این لایحه توسط مجلس بازنگری شد و تغییرات آن توسط دولت مورد تایید قرار نگرفت. ما همچنان منتظر تصویب این لایحه هستیم اما نگرانی ما در این بخش نیست. مساله‌ی مهم ما برنامه‌ی ششم توسعه است، چه در لایحه‌ی اول این برنامه و چه در لایحه‌ی اصلاحی ما ردپایی از کودکان نمی‌بینیم. کودکان جاماندگان کوچک برنامه‌ی ششم هستند.»
عضو انجمن مددکاران اجتماعی سوالی را مطرح کرد و از آنها خواست تا به آن پاسخ بدهند.
او رو به مربیان کانون و کارشناسان مرکز آموزش و پژوهش کانون گفت: «چند نفر از ما فصل سوم قانون را خوانده‌اند؟ چند نفر از فعالان حوزه کودک پیمان نامه‌ی حقوق کودک را خوانده‌اند؟ اصلا چند نفر از ما در جریان آخرین قانونی که در حوزهی کودک تصویب شده هستیم؟»
او مطالبه‌گری را منوط به آگاهی دانست: «حقوق اجتماعی برای ما همان معنای عام را دارد. ما برای کارت سوخت دعوا می‌کنیم اما نمی دانیم حقوق ما چیست. در این شرایط چطور می‌توانیم دغدغه‌ی کودکان را داشته باشیم؟»
او نیز همچون سخنران نخست برنامه به آسیب‌های غیرجسمی و بسیار حساس که این روزها دامن‌‌گیر کودکان و نوجوانان ایران شده است اشاره کرد و غفلت از آزار عاطفی و جنسی را نادرست دانست: «آسیب‌های خنثی از پیش چشم ما دور مانده‌اند. استفاده از مشروبات الکلی، دوستی های دختران و پسران که در مورد مساله جنسی مورد سوال نیست و بایستی در حوزهی مسایل عاطفی مورد توجه قرار بگیرد توسط ما انکار می‌شود. شرایط اقتصادی سبب شده تا کودکان ما کار کنند و در رقابت برای کودک خیابانی شدن قرار بگیرند تا قلمرو خود را گسترش دهند. تمام این‌ها نشان دهنده‌ی خشونت و آزار کودکان است.»
این مدرس دانشگاه نگاه سیاسی – امنیتی به حقوق کودکان را آسیب دیگری در این حوزه دانست: «هنگامی که کانون‌های اصلاح و تربیت افزایش پیدا می‌کند و در ازای هر ساعت 69 نفر به زندان می‌افتند. هنگامی که حق کودکی خورده می‌شود و او به جای مراجعه به مرجع قانونی مجبور به اعمال خشونت می‌شود نمی‌توان باور کرد که این حوزه سیاسی - امنیتی است.»
او سه وظیفه را برای مربیان کانون جهت یاری به تحقق حقوق کودکان برشمرد: «ما باید حقوق شهروندی را ترویج بدهیم. آگاهی و دانش قدرت می‌دهد. تا ما بر حقوق خود آگاه نباشیم نمی‌توانیم مطالبه‌گر شویم. ما در بسیاری از موارد نمی‌دانیم که جهت احقاق حق کودک به کجا مراجعه کنیم. پس آگاهی بخشی درباره‌ی منابع اجتماعی؛ دیگر وظیفه‌ی ماست. تحلیل وضعیت و هشدار نیز می‌تواند دیگر وظیفه ما باشد.»
مشاور مدیرعامل کانون این سخنان را ادامه داد: «در چند سال اخیر من نگران کتابخانه‌های کانون هستم که در پارک‌ها واقع شده اند. پارک‌ها امنیت خود را از دست داده اند. برای عبور دانش‌آموزان در خیابان امنیتی وجود ندارد پس در این شرایط چطور ما نامی از شهر دوستدار کودک می بریم؟ در مسیر عصای سفید شاهد حضور کیوسک‌ها هستیم. خشونت جایی رخ می‌دهد که کسی خط عابر پیاده را نمی‌شناسد. خشونت آنجاست که تاکسی‌ها سرویس مدارس می‌شوند. خشونت در رنگ دیوارهای مدرسه و یونیفرم بچه ها پنهان شده است.
محمدعلی شامانی در پاسخ به نیازمندی‌ها در حوزه سیاست‌گذاری‌ها حضور یک روان‌شناس حوزه فرهنگ در کتابخانه‌های کانون را گامی دانست که کانون می‌تواند آن را برعهده بگیرد: «این اقدام می‌تواند ضمن آموزش به مربیان و اعضا، به شناسایی کودکان آسیب دیده نیز منجر شود و هنر را ابزاری برای برون‌ریزی عواطف و مشکلات قرار دهد.
موسوی نیز در پایان این نشست کانون را نهادی دانست که می‌تواند درکنار سیستم رسمی آموزش، پرورش را برعهده بگیرد. او اقدام کانون در همکاری با سازمان‌های مردم نهاد و حامیان حقوق کودک را اولین قدم در این راه دانست: «کانون ضمن ارتباط با این مراکز می تواند اولویت سنجی و نیازسنجی کند و اولین برنامه‌ریزی‌ها را در این راه صورت دهد.»
قرار است در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی هفته ملی کودک روز پنج‌شنبه 15 مهر کارشناسان در حوزهی «کودک، تاریخ و هویت فرهنگی» با مربیان کانون و فعالان حوزه کودک سخن بگویند. این نشست ساعت 13:30 و در سالن کنفرانس شماره یک مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خیابان حجاب برگزار می‌شود.
