به گزارش اداره کل روابط‌عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، عبدالحمید مبلغی در ابتدای سخنان خود گفت: «پیشتر از مجمع عالی علوم انسانی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آقای حامد علامتی و حجت‌الاسلام رضا غلامی، حجت‌الاسلام ابراهیم عباسپور تشکر می‌کنم. امیدوارم مسئله فلسطین هم حل و فصل شود و ظلمی که روا می‌شود، رفع شود.»
مبلغی در شرح «نسبت علوم انسانی و سنت» به توضیح گفتمان پرداخت و بیان کرد: «گفتمان به مثابه نظریه درک تازه‌ای از نحوه تحول در تاریخ به دست می‌دهد. آنچه که دنبال خواهید کرد، فهم گذشته از طریق دانش‌های امروز است. گفتمان به کار مسیرهای شناسایی تطور یک تمدن می‌پردازد و هم یک تمدن را درمی‌یابیم و هم تمدن‌های پس و پیش آن را می‌توانیم بشناسیم. گفتمان‌های رخ داده در تاریخ تمدن اسلام براساس غیریت‌سازی بوده است و ما با مراجعه هویت پژوهانه به هویت اسلامی ایرانی به سراغ آن می‌رویم. اگر ما یک دل‌مشغولی به فهم گفتمان اسلامی داشته باشیم، باید به قدرت توجه کنیم که در دو پیکره عرضه شده است: در چهارچوب امر قدسی و امر احتیاط در نتیجه، همیشه با یک کش‌سانی بین قدسیت و احتیاط مواجه شده‌ایم. مشروعیت و بهره‌مندی در این تمدن تابع رابطه آن با امر قدسی است که پیدا می‌کند.
او «احتیاط را همزاد امر قدسی در گفتمان اسلامی دانست» و خاطرنشان کرد: «احتیاط در اشکال متنوع مناسبات جمعی از جمله نحوه تامل‌ورزی و کنش‌گری همیشه همپای امر قدسی قابل تشخیص است. زیرا احتیاط پیامد ظهور و بروز امر قدسی است. همچنین، اگر تمدن اسلامی را تمدن قدسی احتیاطی بنامیم، بیراه نرفته‌ایم. در ژنتیک تمدن اسلام، توالی امر قدسی احتیاطی را می‌توانید بیابید.»
وی افزود: «تقسیم‌بندی دوره‌های تمدنی اسلام بر پایه قدسیت و احتیاط با سه سطح صورت گرفته است: اسلام نخستین شامل دو قرن براساس متافیزیک حضور، اسلام میانه از قرن سه تا سیزده براساس متافیزیک غیبت و اسلام معاصر از قرن ۱۳ تا کنون براساس متافیزیک عقل انتقادی و تجربی است.
مبلغی در تشریح متافیزیک حضور در دوره اسلام نخستین گفت: «متافیریک حضور مبتنی بر عمل محوری است. با تجربه زیسته مسلمانان نخستین در جوار پیامبر، صحابه پیامبر و امامان. پیامبر مظهر امر قدسی بود و سیره پیامبر مبتنی بر احتیاط ورزی بود. قرآن یک متن مکتوب نبود و بخشی از مکالمه در جریان بر مبنی سیر حوادث بود. عمل به قرآن مبنی بر امری احتیاط آمیز بود و با توجه به شرایط خطرناک هم بود.»
او اضافه کرد: «غیریت‌سازی در آن دو قرن، مبنی بر سبک زندگی بود. این غیریت‌سازی مبنی بر جداسازی از ادیان ابراهیمی و عصر جاهلیت بود با زندگی مومنانه که مومنان در پیش گرفته بودند. به تاکید بر کلمه مومنان توجه شود. در آن زمان، حضور در مجلس پیامبر، مسلمان بودن را معنا می‌بخشید. این حضور به حاضران و حتی تابعان آنها وجاهت می‌بخشید.»
مبلغی درباره متافیزیک غیبت و تفاوت آن با دوره نخست گفت: «حضور پیامبر را نداریم و امامان هم نیستند. اگر پیامبر نیست باید آنچه که پیامبر انجام داده است، سرلوحه باشد. اینجاست که متافیزیک غیبت شکل می‌گیرد. در اینجا متن جایگزین مناسبات حضور می‌شود که قدسیت و احتیاط را به شکل دیگری شکل می‌دهد. اینجا قدسیت از حضور به متن منتقل می‌شود حتی قدسیت به متن‌های پیرامون این متن نخستین منتقل می‌شود مثل آنچه که شیخ مفید می‌نویسد.»
این استادیار پژوهشگاه علوم انسانی درباره نسبت اسلام معاصر و متافیریک عقل انتقادی و تجربی اظهار کرد: «گفتمان اسلام معاصر حاصل مواجهه عقل انتقادی و تجربی با اسلام است مثل آنچه که خرقانی انجام می‌دهد. متن دیگر قدسیت خودش را ندارد. برای فهم متن بالای هرم، دیگر مجبور به رجوع به احادیث نیستید. بحث این است که چگونه این متن با تجربه زیسته امروزی انسان‌ها ارتباط می‌گیرد. بنابراین با نحوه‌های متفاوتی از قدسیت و احتیاط روبرو هستیم.»
وی افزود: «سعی می‌کنم تا نشان دهم این سه حوزه تمدنی اسلام، چگونه شیوه‌های متفاوتی از گفتمان را شکل داده‌اند: «چگونه اظهارات ساخته می‌شوند»، «چگونه اظهارات ساخته شده امکان بیان می‌کنند»، «چگونه از دل اظهارات فضای عمل و رفتار شکل می‌گیرد» و «اعمال سازنده این گفتمان چگونه به مثابه فرآورده گفتمان هویت‌های مختلف دارند.»
او در پایان، شرح داد: «این شیوه‌های گفتمان در هر سه دوره تمدنی اسلام اینگونه عمل می‌کنند. در گفتمان نخست، حضور در محضر پیامبر شامل اقتدار و مشروعیت می‌شود. این اظهارات بر مبنای قول، فعل و تقریر امکان ساخته شدن دارند. بعد از پیامبر هم قول، فعل و تقریر بر مبنای شفاهی و از قول اصحاب امکان ساخته شدن دارند و از طریق تخاطب صورت می‌گیرد اظهارات گفتمان‌های رقیب هم مثل گفتمان اسلامی زمزمه‌وار و شفاهی هستند. در ارتباط با سبک زندگی است، بر مبنای تجربه زیستی است و نگاهی دانشی ندارد. در گفتمان دوم، دشواری دسترسی به متن اولیه وجود دارد و دانش‌های مختلفی برای بازگشت متن به وجود می‌آید مثل دانش فقه و دانش تفسیر. بروز و ظهور اظهارات، شکلی دانش ورانه پیدا می‌کند. در گفتمان سوم، اساسا مباحث تازه‌ای پیش کشیده می‌شود که بیانگر درک تازه است. پرسش از آزادی، عدالت، شیوه زندگی مدرن و مباحث متعددی که ناشی از این روبرویی با دانش معاصر و تازه است.»
یادآوری می‌شود نشست هم‌اندیشی علوم انسانی؛ از چیستی تا کارکردها، روز پنج‌شنبه، ۲۳ آذر سال جاری با حضور حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد و بعدازظهر این روز عبدالمجید مبلغی استادیار پژوهشگاه علوم انسانی درباره «نسبت علوم انسانی و سنت»، غلامرضا گودرزی مدرس دانشگاه امام صادق(ع) درباره «آینده علوم انسانی»، حجت‌الاسلام حمید نیک‌زاد دبیر ستاد همکاری‌های حوزه علمیه و آموزش و پرورش درباره «رابطه علوم انسانی و آموزش عالی»، حسین راحمی مسئول واحد پژوهش و توسعه مجتمع فائزون و پژوهشگر حکمران تربیتی درباره «رابطه علوم انسانی با جوان و نوجوان»، اکبر طالب‌پور دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا درباره «رابطه علوم انسانی در رابطه با سایر»، حسین شرف‌الدین استاد موسسه امام خمینی(ره) و حجت‌الاسلام ابراهیم عباسپور درباره «سبک زندگی و علوم انسانی»، حجت‌الاسلام شریفی رئیس دانشگاه قم درباره «کارکرد علوم انسانی در حل مسائل حکمرانی» در سالن کنفرانس شماره یک مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به بحث و اظهار نظر پرداختند.
