رویارویی نوجوانان امروز با شعر بسیار حرفه‌ای است

رویارویی نوجوانان امروز با شعر بسیار حرفه‌ای شده است و به همین دلیل باید بیش از گذشته به ایجاد نوآوری و بداعت در شعر نوجوان روی بیاوریم.

به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حمیدرضا شکارسری در آیینی  این مطلب را بیان کرد که مجموعه‌ای 22 جلدی با عنوان شعر نوجوان در تهران رونمایی می‌شد.
این رویارویی و مواجه نسل جدید با عرصه شعر و ادبیات موضوعی بود که بارها در این نشست از زبان کارشناسان حاضر تحلیل شد و کمال شفیعی نیز در تعبیری جالب فاصله نسل دیروز و امروز را به فاصله تیله تا تبلت تشبیه کرد.
 بر همین اساس این مطالب در حالی روز 25 آبان و هم‌زمان با هفته کتاب ‌و کتاب‌خوانی بیان می‌شد، که دو کارشناس اصلی این نشست از ویژگی‌های این مجموعه شعر تازه منتشرشده سخن گفتند و شکارسری که مسوولیت بررسی و نقد این آثار را نیز برعهده داشته است، تاکید کرد: شعر نوجوان  همیشه محتواگرا بوده و شاید چنین حرکت‌هایی بتواند آثار این حوزه را به سمت اشعار نشانه‌شناسانه سوق دهد.
این شاعر، نوآوری و بداعت در پرداخت محتوا در مجموعه شعر نوجوان را تکان‌دهنده و بی‌سابقه برشمرد و توضیح داد: این مجموعه همانند شعرهای مدرن جزء‌نگر و عینی‌گراست؛ شعر نوجوان ما  همیشه مخاطبان خود را ترغیب می‌کند تا به دنبال بسته‌ای کادو پیچ شده به نام محتوا و معنی باشند در حالی که نوجوانان باید در پسِ تصاویر، این محتوا را جست‌و جو کنند.
وی از بداعت به عنوان هستی و یکی از مهم‌ترین ارکان هنر یاد کرد و یادآور شد: بدون تازگی اساسا خلق ادبی میسر نیست و این بداعت تنها به بزرگ‌سالانی که با هنر برخورد حرفه‌ای دارند، اختصاص ندارد بلکه امروز نوجوانان نیز به دلیل دسترسی به رسانه‌های مختلف، به حوزه شعر به صورت حرفه‌ای نگاه می‌کنند.
شکارسری تلاش برای بداعت در فرم و قالب، پیرامتن و گرافیک را از دیگر ویژگی‌های این مجموعه عنوان کرد و افزود: در این مجموعه شاهد انتشار آثاری در قالب‌های مختلفی مانند رباعی، سپیدسرایی و تاثیر پذیری از شعر بزرگسال در زمینه‌ی کوتاه نویسی هستیم.
این شاعر همچنین با بیان این که در گذشته تصور می‌شد که نزدیک شدن به برخی مفاهیم، باعث شکنندگی روحیه نوجوانان می‌شود و ما در شعر نوجوان با واقع‌نمایی روبرو نبودیم، به عنوان مثال گفت: توجه به مفهوم مرگ، مفاهیم تلخ اجتماعی که در عین حال شکل و رنگ و لعاب امیدوارانه هم نداشته باشد، همچنین مفهوم عشق به معنی فراگیر آن تا مخاطب نوجوان با یک رویکرد نرم و مخملی با این مفهوم روبرو شود و البته فراغی نویسی که گاهی با مفهوم انتظار پاسخ داده می‌شود، نوجوانان را در این مجموعه آماده رویارویی با سختی‌ها و تلاطم‌های زندگی می‌کند.
او توجه به مفهوم خود شعر فارغ از محتوا را از ویژگی‌های برجسته این مجموعه عنوان کرد و ادامه داد: این مساله بسیار مهم است که نوجوان جذابیت روبرو شدن با زبان را احساس کند و توجه به نوعی زیبایی شناسی تازه در مخاطبان در این مجموعه به چشم می‌خورد چرا که نسبت به برخی قواعد و محتوا در آثار شعری اعتیاد پیدا کرده‌ایم؛ و در این مجموعه تلاش شده تا رابطه‌ای تعاملی بین دایره واژگان با محتوا و بر عکس برقرار شود و کلمه‌هایی که در تاریخ ادبیات دارای پیشینه‌ای نبوده‌اند در این آثار به کار گرفته شده است کاری که متاسفانه در کتاب‌های درسی با آن روبرو نمی‌شویم.
به گفته‌ی شکارسری در کتاب‌های درسی همچنان نام‌ها و چهره‌های شناخته شده مورد توجه‌اند  و این کتاب‌ها به نوگرایی و واقع‌گرایی روی نیاورده است.
نویسنده کتاب «تلنگر باران» همچنین سرایش شعر با موضوع و شخصیت ‌مشخص - که یک مجموعه شعر را تبدیل به یک کتاب شعر می‌کند - از ویژگی‌های شاخص این مجموعه دانست.
از مخاطبان فاصله گرفته‌ایم
کمال شفیعی شاعری که از او کتاب «چتری از پرنده» در همین مجموعه منتشر شده است، با اشاره به انتشار این مجموعه توضیح داد: هر ابزار جدیدی با خود یک مجموعه واژه وارد زبان می کند و این موجود زنده در حال دایم در حال پوست‌اندازی است و فاصله ما نسل جدید نیز همان فاصله تیله با تبلت است و البته ما با بچه‌ها خیلی فاصله گرفتیم.
وی با بین این‌‌که ما باید برای تربیت بچه‌ها برای 20 سال آینده برنامه‌ریزی کنیم، اضافه کرد: اقدام کانون - به عنوان مادر ادبیات کودک و نوجوان - برای انتشار این مجموعه یک اقدام مبارک است و من آن را یک رنسانس در این عرصه می‌دانم و تنوع قالب‌ها و انباشت خزانه لغات در ذهن بچه‌ها می‌تواند شروع خوبی باشد و پنجره‌ای را به سمت ادبیات نوجوان ما باز کند تا از بچه‌ها عقب نمانیم.
به اعتقاد این شاعر اتفاقا خزانه لغات نوجوانان بسیار بیشتر از تصوری است که شاعران و نویسندگان ما از بچه‌ها دارند و ما خیلی بچه‌ها را دست کم گرفتیم؛ باید فرصت روبرو شدن آن‌ها را با زبان فراهم کنیم.
شفیعی هشدار داد: وقتی ما نویسنده‌ها برای بچه‌ها غذا تهیه نمی‌کنیم آن‌ها برای تغذیه خود به سطل آشغال همسایه روی می‌آورند. ما باید جغرافیای ادبی خود را بسنجیم. دایم بر حسب عادت نوشتیم و تجربه کرده‌ایم و به روز نشده‌ایم؛ من با قدرت می‌گویم که کانون گام بلندی برای نوجوانان برداشته است.

بازنگری در انتشار دوباره کتاب‌های کانون
نورا حق پرست مدیرکل دفتر نظارت بر  انتشارات کانون نیز در این نشست گفت: کانون خانه کودکان ونوجوانان و شاعران و نویسندگان و تصویرگران کتاب است و ما به مشورت و هم‌فکری همه آن‌ها نیازمندیم و عشق ما به بچه‌های ایران مشترک است.
این نویسنده با اشاره به پنجاه سالگی کانون، از مدیران سابق کانون که انتشار این مجموعه را کلید زدند، قدردانی کرد و افزود: قرار است به مناسبت پنجاه سالگی در مجموعه کتاب‌های کانون بازنگری کنیم و با ارزیابی آثار منتشر شده طی این سال‌ها برخی از آن‌ها را که جایشان در مراکز کانون خالی است، دوباره منتشر کنیم.
وی البته توضیح داد که در این بازنگری به نکته‌هایی برخوردیم؛ به عنوان مثال در برخی آثار شعر نوجوان به سمت آثار بزرگ‌سال رفته‌ایم و مجموعه جدید تلاشی برای ایجاد پیوند بین نسل دیروز و نسل امروز است.
حق‌پرست همچنین برای افزایش برنامه‌های دیدار رودرروی شاعران و نویسندگان با مخاطبان آثارشان در مراکز کانون حتی پیش از چاپ اثر اعلام آمادگی کرد.
کوروش پارسانژاد سرپرست گرافیک کانون نیز در این نشست به ویژگی‌های گرافیکی این مجموعه اشاره کرد و البته با طرح این پرسش که آیا این قبیل آثار شعری نیاز به تصویرگری دارد یا نه؟ خاطر نشان کرد: برخی از بزرگان تصویرگری از جمله مرحوم ممیز با این کار چندان موافق نبودند و به نظرم باید جلسه‌هایی برای هم‌فکری در این زمینه با حضور صاحب نظران برگزار شود.
بابک نیک‌طلب شاعر نیز توضیح داد که اجرای این طرح از آبان سال 1391 آغاز شد و به همت شورای شعر کانون در مجموع، 110 عنوان اثر به دبیرخانه رسید و پس از بررسی در دو مرحله در نهایت 22 اثر به چاپ سپرده شد.
گفتنی است در این مجموعه، آثاری از مهدی مرادی، مینو کریم‌زاده، زیتا ملکی، رودابه حمزه‌ای، جعفر ابراهیمی‌«شاهد»، افسانه شعبان‌نژاد، سیدسعید هاشمی، فاطمه سالاروند، بابک نیک‌طلب، جمال‌الدین اکرمی، داود لطف‌الله، فرهاد حسن‌زاده، انسیه موسویان، مهدیه نظری، منیره هاشمی، ملیحه مهرپرور، حمیدرضا شکارسری، کمال شفیعی، محمود پوروهاب، حامد محقق، فاضل ترکمن و مهدیه نظری منتشر شده است.