فرهنگ‌سازی از طریق کالا

اهداف و برنامه‌های دومین جایزه‌ی کالای فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که امسال به حوزه‌ی اسباب‌بازی هم اختصاص داده می‌شود، در یک نشست تخصصی به بحث و بررسی گذاشته شد.

به گزارش اداره‌‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان‌ونوجوانان، این نشست که در حاشیه‌ی چهارمین روز جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی برگزار شد، به برشمردن آسیب‌های موجود در تولید و مصرف کالاهای ایرانی، و نیز ترغیب و ترویج مصرف کالاهای فرهنگی بومی می‌پرداخت.
در ابتدای این نشست، حمید رحمانی، دبیر اجرایی جایزه و مسوول کمیته‌ی پذیرش آثار دلایل شکل‌گیری و اهداف آن را عنوان کرد. به گفته‌‌ی رحمانی در سال اقتصاد مقاومتی، بحث حمایت و توسعه‌ی کالاهای فرهنگی مطرح و به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارجاع داده شد که بر همین اساس و با هدف ترغیب و ترویج مصرف کالای فرهنگی جایزه‌ی کالای فرهنگی شکل گرفته است.
در ابتدای این نشست مطرح شد که هدف دومین جایزه‌ی کالای فرهنگی رساندن نهادهای مالی و تولیدکنندگان به هم است تا با حمایت‌های مالی به تولیدات ایرانی رونق ببخشد.
به گفته‌ی رحمانی، در شورای سیاست‌گذاری جایزه‌ی کالای فرهنگی معادل سه معاون وزیر حضور دارند و در آینده‌ی نزدیک هم یک شورای فرادستی با حضور چهار وزیر برای آن پیش‌بینی شده است.
در ادامه، معاون اداره‌کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت ارشاد و دبیر علمی جشنواره‌ی کالاهای فرهنگی به تشریح تاریخچه‌ای از ورود حوزه‌ی اقتصاد به فرهنگ و ادغام این دو حوزه در دنیا و ایران پرداخت. وی در همین باره گفت: تا سال‌ها در دنیا حوزه‌ی اقتصاد و فرهنگ ارتباطی با هم نداشتند و دهه‌ی 70 میلادی سرآغاز نگاه فرهنگی به اقتصاد است. بر این اساس در دهه‌ی 70 میلادی دو کتاب «تاثیر فرهنگ بر خلاقیت» و «تاثیر فرهنگ بر اقتصاد» منتشر و سرآغاز جنبشی در جهان شد که به تاثیر متقابل این دو حوزه می‌پرداخت.
آقای دهقان با اشاره به رشد این جریان در میان دانشمندان حوزه‌ی علوم اجتماعی به واژه‌هایی مثل آمریکایی‌سازی اشاره کرد که الان محل بحث رسانه‌های داخلی ما هم شده است. او گفت حرف محققین این بود که دوره‌ی استعمار فیزیکی بر کشورها سرآمده و برای صادرکردن فرهنگ می‌شود از کالاهایی با اثر فرهنگی، حتی مثل ساندویچ مک‌دونالد، استفاده کرد.
آزاده بیات دیگر کارشناس این نشست بود که با اعلام  آغاز به کار  بخش پژوهش جایزه‌ی کالای فرهنگی، گفت: برای این‌که چیزی غیرقابل‌ لمس مثل فرهنگ را به کالا تبدیل کنیم نیازمند پژوهش و مطالعه ایم، چراکه یک بُعد کالایی شدن این جریان‌ها، پذیرش عمومی است.
این طراح و مدرس اسباب‌بازی بحث پژوهش در این حوزه  را مهم دانست و گفت: اصلا چه کاری می‌شود در این راستا صورت داد؟ یا با چه سوال‌هایی در این حوزه مواجه‌ایم؟ دبیر بخش پژوهش این جایزه گفت: فرایند پژوهش دو قسمت عمده دارد که یکی شناسایی پژوهش‌های انجام‌شده در سال‌های گذشته و دیگری بخش ارسال مقالات است.
کیانوش غریب‌پور عضو شورای سیاست‌گذاری این جایزه آخرین سخنران نشست بود. او با طرح این پرسش که  کالاهای فرهنگی چیست و وقتی از آن حرف می‌زنیم دقیقا چه منظوری داریم گفت: موضوع‌های فرهنگی مثل مایعات می‌مانند که شکل ظرف تمدن را به خود می‌گیرند، اما قدرت این مایع آن‌قدر زیاد است که تمدن را هم شکل می‌دهد.
غریب‌پور عدم برنامه‌ریزی فرهنگی را معضلی بزرگ در کشور دانست و گفت اهمیت بسترسازی برای حوزه‌ی فرهنگ به حدی است که باید به اندازه‌ی حوزه‌ی دفاعی بودجه داشته باشد، ولی نه این‌که تولیدکننده‌ها را نان‌خور دولت کنیم.
این طراح گرافیک هدایت امور و کالای فرهنگی را در حیطه‌ی اهالی همین صنف دانست و گفت حکومت و دولت فقط باید زمینه ایجاد کند.
این کارشناس با اشاره به این‌که در دنیا از قرن هفدهم یک خیزش بزرگ جهانی برای یک‌سان‌سازی فرهنگی شکل گرفته تا یک دست به همه کالا بفروشند بیان کرد اگر ما بخواهیم با شمشیر پلاستیکی، شعار و عصبیت به جنگ آن‌ها برویم شکست می‌خوریم.
در پایان این جلسه فرصتی به حاضران داده شد تا سوالات و انتقادات‌شان را در این حوزه مطرح کنند.