معرفی:
افسانه ابری، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد اخترفیزیک از دانشگاه تبریز (سال ۱۳۹۲)، فعالیت خود را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با عنوان مربی نجوم آغاز کرد. پس از ۹ ماه، به مرکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری شماره ۳ ساری منتقل شد و از مهر ۱۳۹۶ تا کنون، به‌عنوان مربی فرهنگی با گرایش نجوم مشغول فعالیت است. از اردیبهشت ۱۴۰۳ نیز به‌عنوان رابط علمی کانون استان مازندران به ستاد مرکزی معرفی شده است.
روابط عمومی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان مازندران به مناسبت هفته جهانی نجوم در مصاحبه‌ای با این مربی به گفتگو با وی پرداخته است که در زیر می خوانید:
مسئولیت و فعالیت‌های شما در حوزه نجوم چیست؟
به‌عنوان مربی نجوم، تلاش می‌کنم فعالیت‌های گوناگون این حوزه را پوشش دهم. پیگیر فراخوان‌های ملی و بین‌المللی هستم تا اعضا و مربیان علاقه‌مند بتوانند در آن‌ها شرکت کنند. به‌عنوان رابط علمی، با همکاران ارتباط مستمر دارم، نیازهای مراکز را بررسی کرده و محتوای آموزشی و تقویم مناسبت‌های علمی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهم. همچنین ایده‌های جدید بین مراکز تبادل می‌شود تا بتوانیم با انرژی و خلاقیت بیشتر به فعالیت‌های علمی، که از جذاب‌ترین فعالیت‌ها برای کودکان و نوجوانان هستند، جان تازه‌ای ببخشیم.
نجوم در کانون چگونه آموزش داده می‌شود و مراکز کانون چگونه فعالیت دارند؟
نجوم حوزه‌ای بسیار گسترده است که به‌طور کلی به دو بخش آکادمیک و آماتوری تقسیم می‌شود. بخش آکادمیک در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و جنبه تخصصی دارد، اما بخش آماتوری برای علاقه‌مندان بدون توجه به رشته تحصیلی آنان فراهم است. بسیاری از افراد با وجود نداشتن تحصیلات دانشگاهی در نجوم، در این زمینه فعال هستند و حتی به‌عنوان مدرس نیز فعالیت می‌کنند. برخی از بزرگ‌ترین کشفیات نجومی در تاریخ نیز توسط منجمان آماتور انجام شده‌است، مانند ویلیام هرشل، کاشف سیاره اورانوس.
در کانون، آموزش نجوم با مفاهیم پایه‌ای آغاز می‌شود. برای کودکان، آموزش‌ها با روش‌هایی نظیر کاردستی، قصه‌گویی، نقاشی و تلفیق با سایر فعالیت‌های فرهنگی و هنری همراه است تا لذت یادگیری بیشتر شود. مفاهیمی مانند آسمان شب، ستاره‌ها، منظومه شمسی، کهکشان‌ها، ابزارهای نجومی، مهارت‌های رصد، و حتی کیهان‌شناسی و مباحث تخصصی در سطوح بالاتر به مخاطبان ارائه می‌شود. برگزاری رصدهای نجومی با تلسکوپ، تجربه‌ای ناب و فراموش‌نشدنی برای مخاطبان فراهم می‌کند. همچنین با آموزش‌های تکمیلی، نوجوانان می‌توانند در رقابت‌های ملی و بین‌المللی شرکت کنند و حتی برای المپیاد نجوم آماده شوند. مراکز ما این امکان را فراهم می‌کنند تا دانش‌آموزان و دانشجویان علاقه‌مند از تجهیزات نجومی استفاده کنند و داده‌های خود را تحلیل و به مقاله‌های علمی تبدیل نمایند.
در مازندران همه مراکز کانون به فعالیت نجوم می پردازند و برنامه دارند. اما سه مرکز شماره سه ساری، بابل و نوشهر به صورت تخصصی باداشتن آسمان نمای ثابت و امکانات لازم فعالیت علمی دارند.
همچنین آسمان نمای سیار نجوم نیز در اردوهای جهادی پیک امید که در مناطق شهری و روستایی کم برخودار استان اجرا می شود، مورد استفاده قرار می گیرد.
تأثیر نجوم بر کودکان و نوجوانان:
نجوم به‌واسطه عظمت و گستره مفهومی‌اش، ذهن کودک و نوجوان را به تأمل درباره جهان و جایگاه انسان در آن سوق می‌دهد. این علم باعث تقویت قدرت تخیل، تحلیل و منطق می‌شود. تجربه شب‌بیداری، مشاهده آسمان شب و سکوت آن، شور و شوقی درونی در فرد ایجاد می‌کند که حتی می‌تواند نگرش او به زندگی را تغییر دهد.
برنامه‌های هفته جهانی نجوم در استان مازندران چه بود:
در هفته جهانی نجوم، مراکز کانون مازندران در هماهنگی با انجمن نجوم ایران و کانون علوم و فناوری‌های نوین ایران (کافنا)، فعالیت‌های متنوعی برای ترویج این علم در بین کودکان و نوجوانان اجرا کردند.
در سراسر استان، از رامسر تا گلوگاه، مراکز با شور و انرژی به برگزاری کارگاه‌ها، نشست‌ها، رصدهای شبانه، نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی پرداختند. از جمله این برنامه‌ها:
- در کانون رامسر: رصد آسمان شب و کارگاه ساخت عینک سه‌بعدی با همکاری دانشگاه پیام‌نور.
- کتالم: قصه‌گویی و معرفی کتاب‌های نجومی، نمایشگاه کتاب در مدرسه.
- تنکابن: آموزش مفاهیم اولیه نجوم، ساخت موشک و آموزش کار با تلسکوپ.
- بابل: رصد ماه، ساخت کاردستی، قصه‌گویی، نقاشی، پخش انیمیشن، و اجرای آسمان‌نمای بادی با همکاری گروه‌های غیرکانونی.
- سیمرغ: فضاسازی و نقاشی، معرفی کتاب توسط اعضا.
- نوشهر: کارگاه‌های نجوم، حضور مدارس، نشست‌های علمی برای اعضا و خانواده‌ها.
- نور: بازدید از مدارس، معرفی نجوم و کتاب‌های نجومی، تحقیق و ساخت نشریه، پخش مستند.
- قائم‌شهر: آموزش مفاهیم اولیه نجوم، تحقیق و ساخت کاردستی.
- نکا: معرفی کتاب‌های نجومی، پخش مستند.
- دلگشا: پذیرش دانش‌آموزان در مرکز و بازدید از مدارس، پخش انیمیشن، ساخت المان‌های فضایی و سربند.
- چالوس: سمینار تخصصی، معرفی کتاب و شخصیت‌های برجسته نجومی، نقاشی و کاردستی.
- ساری: اجرای برنامه‌های آسمان‌نمای سیار در پارک‌ها، مصلا و مناطق محروم، نمایشگاه محصولات نجومی، کارگاه‌های تخصصی در پلانتاریوم ثابت، سینما نجوم، نمایشگاه عکس‌های نجومی، کارگاه‌های فرهنگی و علمی، اجرای آزمایش‌های علمی، میز گرانش، پخش انیمیشن و برگزاری مسابقات متنوع نجومی.
- پل‌سفید: کارگاه معرفی کتاب، پخش و بحث انیمیشن، ساخت کاردستی و حضور در مدارس.
