به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان همدان، فرش این کالای هنری و صنعتی با قدمتی 3 هزار ساله یکی از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین هنرهای ملی است که به عنوان یک پشتوانه فرهنگی و سنتی برای ما ایرانی ها محسوب می‌شود.
فرش‌هایی که در گوشه گوشه ایران و در روستاها و شهرهای مختلف به دستان زنان و مردان هنرمند و هنردوست بافته می‌شود همگی بیانگر چکیده‌ای از فرهنگ، هنر، سنت، آداب و رسوم این سرزمین کهن است که رج به رج با هزاران امید بافته شده و در جلوی دید و زیرپای ما قرار می‌گیرد و همدان سرزمین تاریخ و تمدن ایران زمین چون شهرهای دیگر در دل خود فرش‌هایی دارد که رنگ و طرح و نقش آنها حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته و در میان آن فرشها، فرش ملایر یکی از اصلی‌ترین هنرهای دستی است که از گذشته‌های دور در منازل مردم به ویژه روستاها، بافته شده و یک میراث گرانبها از گذشتگان ما است.
فرش‌های ملایر دارای نقش و نگارهای بی‌شماری است که چهار نقش آن در کشور بسیار مطرح و برند ملی است. نقش فرش پیچ دره جهانی جوزان، نقش ماهی روستاهای منطقه ازندریان و شهر ازندریان، نقش چهار چنگ کسب و ننج و نقش روستای میشن از جمله نقش فرش‌های مطرح این شهرستان است که سه نقش فرش پیچ دره جوزان، نقش ماهی ازندریان و چهار چنگ کسب و ننج در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسیده‌اند.
در میان آن فرشها می‌رسیم به قالی یا فرش دستباف ازندریان که خود نوعی زیرانداز مرغوب، باکیفیت با طراحی زیبا و چشم‌نواز بافته شده از الیاف طبیعی پشم است که به دست بانوان هنرمند ازندریان بافته می‌شود و با نقش بسیار زیبایی که دارد سطح خانه را با رنگ‌های زیبا تزئین و فضای دل‌انگیز و آرامش‌بخشی در خانه به وجود می‌آورد.
ضخامت و سنگینی، کیفیت، دوام و عمر بالا، ساده‌بافی، ارزان بودن و استفاده از مواد اولیه مرغوب و رنگرزی طبیعی و زیبایی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد فرش ازندریان با نام ماهی ریزه است که مورد توجه تاجران کشورهایی نظیر آمریکا، آلمان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و... قرار دارد.
حال برای آنکه فرش چون گذشته بتواند آن جایگاه و ارزش واقعی خود را در میان مردم پیدا کند باید اقداماتی مهم و درخور توجه صورت بگیرد و یکی از مهمترین اقدامات برای حفظ این هنر اصیل آموزش و معرفی آن به حوزه کودک و نوجوان است که نباید مورد غفلت واقع شود وهمه آن نهادهایی که با کودکان و نوجوانان سر و کار دارند باید دراین عرصه فعالیت‌هایی خلاقانه انجام بدهند که البته درکنار این آموزش‌ها نیز برگزاری جشنواره‌ها، مسابقات، نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و بهره گیری از خلاقیت و ایده‌های نو از طرف فعالان حوزه فرهنگ و هنر و اقتصاد نیز می‌تواند در حفظ و پویایی این هنر موثر باشد.
در این میان یکی از رسالت‌های مهم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تقویت خرده فرهنگ‌ها، هنرها و احیای سنت‌ها و آداب و رسوم‌های این سرزمین مادری است که با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در این نهاد فرهنگی وظیفه مهمی را بر عهده مربیان مراکز در سراسر کشور گذاشته که با خلاقیت و ابتکار خود در احیا و بازآفرینی هر آنچه که میراث گذشتگان و بخشی از هویت ملی ما بوده است بکوشند و آنها را به کودکان و نوجوانان معرفی کنند.
حال با توجه این رسالت مهم مرکز فرهنگی- هنری شهر ازندریان همزمان با فرا رسیدن هفته پژوهش و فناوری با توجه به برنامه‌های محوری کانون در شناخت اقلیم و خرده فرهنگ‌های هر منطقه و شناسایی و معرفی آنها به کودکان و نوجوانان برنامه‌ای با عنوان "ماهی ریزه" با هدف معرفی و شناخت هنر قالیبافی و فرش شهر ازندریان که به نام "ماهی ریزه" در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت ملی شده است، اجرا کرد.
این برنامه پژوهشی در چند مرحله برگزار شد که در ابتدا لیلا عباسی، مربی مسئول کانون ازندریان تحقیقات میدانی خود را از مردم شهر و چند هنرمند قالی باف انجام داد و با آن هنرمندان گفت و گو کرد و از چند و چون کار از نزدیک آشنا شد که در میان آن هنرمندان، بانویی است با شهرت حاجیه زهرا که یکی از زنان برجسته و هنرمند قالی بافت شهر ازندریان است؛ او از دوران کودکی پا به پای مادر و خانواده با هنر قالی بافی و گلیم بافی آشنا می‌شود و اطلاعات زیادی در مورد سبک و نقشه ماهی فرش ازندریان، رنگ و رنگریزی و مراحل بافت فرش دست بافت دارد.
در ادامه کانون ازندریان برای معرفی این هنر اصیل شهر ازندریان با همکاری مدرسه دخترانه شهید مطهری کار پژوهش و آموزش خود را با 35 نفر از دانش‌آموزان انجام داد. در این طرح پژوهشی از دانش آموزان پایه چهارم خواسته شد که درباره این هنر زیبای منطقه خود از افرادی که در خانواده و اطراف خود می‌شناسند تحقیقاتی درمورد نقش، طرح و رنگ قالی "ماهی ریزه" انجام داده و بعد از انجام این مرحله الگویی از قالی دستبافت را بر روی کاغذهای شطرنجی طراحی و رنگ آمیزی کنند و به کانون بیاورند.
در روز مقرر و اجرای برنامه "ماهی ریزه"، مربی مسئول کانون چند جلد کتاب درباره هنر قالی بافی را به دانش آموزان معرفی می‌کند و میهمان ویژه برنامه حاجیه زهرا در کانون حاضر شده و برای دختران در مورد این هنر گرانبها توضیح می‌دهد.
حاجیه زهرا خطاب به دختران می‌گوید: من از دوران کودکی یعنی در همین سن و سال شما در کنار مادرم قالیبافی را یاد گرفتم و شروع به بافتن فرش کردم وبسیار به این کار علاقه داشتم زیرا هم در کنار مادرم بودم و با او تعریف می‌کردم و از اینکه به او کمک می‌کردم لذت می‌بردم.
با توضیحات و معرفی حاجیه زهرا از فرش ماهی ریزه، دانش آموزان از نزدیک با دار قالی، رنگ، نقشه و تعداد رج و گره و... آشنا شدند و سوالات خود را از بانوی هنرمند پرسیدند.
در این برنامه حاجیه زهرا به دختران قول داد که یک کارگاه کوچک قالی بافی برای دختران علاقمند به این هنر دایر کند و همه فوت و فن قالیبافی را به آنها یاد بدهد.
شیرین‌ترین قسمت این برنامه قصه‌گویی حاجیه زهرا برای دختران بود که همه آنها با صدای گرم و گیرای این مادربزرگ مهربان به دنیای قصه رفته بودند.
در پایان این برنامه دختران از نمایشگاه نقش قالی که خودشان در کاغذهای شطرنجی طراحی کرده بودند دیدن کرده و این روز یکی از خاطره‌انگیزترین روزها برای دختران به گفته خودشان بود.
در پایان باید گفت که فرش ازندریان یک میراث ماندگار، زیبا و پرنقش و نگاری است که به دست بانوان هنرمند این دیار بافته شده و دیده مردم دنیا را با زیبای‌هایش خیره می‌کند فرشی که نقشه آن معروف به نقش ماهی است که حاشیه آن سفید و رنگ متن آن قرمز رنگ است و اندازه آن 2 در 3 بوده و تعداد گره آن 550 و تعداد رج آن 930 عدد نخ است.
