به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان سمنان، پنجمین‌جلسه‌ی اعضای انجمن شاعران نوجوان «لبخند انار» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دامغان، پنج‌شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۰ با دعوت از فرحناز چولکی شاعر، منتقد و کارشناس ادبی کانون ایلام، برگزار و درخصوص عنصر زبان در شعر سپید، گفت‌وگو شد.

چولکی ضمن ابراز خرسندی از خوانش اشعار یک‌دست و زیبای اعضای انجمن لبخند انار، آن را نشان از تعهد و توانایی مربیان ادبی و استعدادهای اعضا دانست و برای خلق شعرهای بهتر و قدرتمندتر در انجمن‌های آتی، پیشنهاد داد تا از آرایه‌های شعری و تکنیک‌ها و تصاویر ادبی استفاده کنند، از موسیقی‌های درونی و بیرونی در شعر بهره گیرند، ارتباط عمودی و افقی و زنجیره‌ی بین کلمه‌ها را از ابتدا تا انتها در شعر رعایت کنند، به رابطه‌ی بین واژه‌ها و مفاهیم و اتصال آن در شعر توجه داشته باشند، شعرهای شاعران شعر سپیدسرا را به‌منظور تقویت دایره‌ی واژگان‌شان، بخوانند و از نگاه دیگر دیدن به اطراف و محیط زیستی خود و تجربه‌های شخصی بنگرند.

وی در ادامه با بیان این‌که ایده اولیه، مهم‌ترین مؤلفه برای شروع و نوشتن است، افزود: زبان، مقوله‌ی بسیار گسترده و تخصصی است و به قول استاد محمدرضا شفیعی‌کدکنی یکی از ظریف‌ترین نکاتی که در حوزه‌ی علوم انسانی نتایج درخشانی را به بار آورده، توجه به علم زبان‌شناسی است.

مهمان انجمن شاعران لبخند انار دامغان در بخش دیگری از سخنانش گفت: یکی از شاخص‌هایی که به شعر سپید، تشخّص و تمایز می‌دهد زبان شعر است و در واقع مؤلفه‌ی زبان در شعر سپید به سه دسته‌ی «ساختارشکنی»، «آشنایی‌زدایی» و «صمیمیت و نزدیکی به زبان گفتار» تقسیم می‌شود.

چولکی اظهار داشت: زبان، ابزار انتقالِ احساس و اندیشه است و در واقع شعر، ترکیبی از این دو مورد است و بستگی دارد که شاعر با چه زبانی آن را بیان کند؛ چون شعر گره‌خوردگی خیال و زبان است بایست زبان از حالت عادی و محاوره خارج شود که فقط انتقال‌دهنده‌ی محتوا نباشد و کلام، زبان گفتار و معیار نباشد تا بتوان آن را به شعر نزدیک ساخت.

وی تأکید کرد: زبان معیار و زبان مکتوبی که داریم همه به دنبال انتقال محتوا هستند؛ ولی آن چیزی که در شعر اتفاق می‌افتد ترکیبی از زبان معیار با تخیل، اندیشه، احساس و خیال‌انگیزی است و اگر فکر و اندیشه‌ی والا و ارزشمند داشته باشیم به‌راحتی می‌توانیم آن را تقویت کنیم و در زبان بیاوریم و با تصویرسازی‌های که انجام می‌دهیم در شعر آن را انتقال دهیم و در واقع شعر می‌گوییم تا احساس و اندیشه‌ی خود را بروز داده و توجه دیگران را به اثر خود جذب کرده و ذهن آن‌ها را با افکار و عواطف خود همراه کنیم و برای این‌ اتفاق، نیاز داریم که در شعر، زبانی سالم، نو، خلاقانه و جذاب داشته باشیم.

مهمان انجمن شاعران لبخند انار دامغان درخصوص جذابیت‌های زبان شعری یادآور شد: اگر شاعر، زبان خلاق نداشته باشد تفاوتی با مردم عادی ندارد و یک شاعر خلاق بایست رمز و رازهای زبان را بشناسد با هنجارشکنی و تغییرات فنی و تکنیکی به فراهنجار برسد، زبان جذاب و تأثیرگذار داشته باشد و بر اندیشه و احساس مخاطب تأثیرگذار باشد تا او را جذب شعرش کند و در واقع مرکز اعتماد مخاطب باشد.

چولکی با اشاره به این نکته که استفاده از زبان امروز در شعر باعث جذابیت و دل‌نشین‌تر شدن اثر خواهد شد، خاطرنشان کرد: شاعر بایست قوانین شعر و حتی لغزش‌های زبان را بشناسد و بداند که شعر کلام عادی نیست؛ بلکه فراتر از آن و در واقع سخن خیال‌انگیزی است که با زبانی خلاق، کلام عادی را به هنر نزدیک می‌کند.

شاعر و منتقد ایلامی در پایان سخنانش تصریح کرد: اولین تفاوت بین شعر و نثر در زبان شعر است و شاعر همه‌ی این‌ها را در یک قالب می‌ریزد و شعر را به وجود می آورد و کلمات شعر بایست حالت‌هایی را در واقع به ذهن مخاطب القا کند مثلاً در شعر سپید شاید در نوشتار اثر فکر کنیم به نثر نزدیک شده؛ اما می‌توانیم بخوانیم و در خوانش آن بدانیم که زبان شعر چه‌قدر خلاق بوده و چه‌قدر مخاطب را جذب کرده و چه میزان شعریت داشته است.

گفتنی است، برقراری ارتباط بین واژه‌ها، بهره‌گیری از تجربه‌ی اطراف خود، دقت در مختصرگویی و تبدیل اثر از سطح و متن به شعر، مطالعه‌ی آثار شاعران سپیدسرا ازجمله گروس عبدالملکیان، شمس لنگرودی، قیصر امین‌پور و... برای نوشتن شعر سپید از دیگر مطالب بیان شده در این جلسه بود.