به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، روز شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳، طراحی گرافیک و تصویرسازی مجموعه کتاب «اختران» که به زندگی ۱۴ معصوم می‌پردازد در سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران و غرفه «کتاب‌آرا» مورد نقد و بررسی قرار گرفت تا هنرجویان، ناشران و علاقه‌مندان به گرافیک و تصویرگری را با این مقوله آشنا کند.
مجموعه‌ی ۱۴ جلدی «اختران» اثری از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که به معرفی زندگی چهارده معصوم(ع) پرداخته است.
در ابتدای این نشست، کوروش پارسانژاد، طراح گرافیک مجموعه «اختران» به روند شکل‌گیری و انتشار این مجموعه ۱۴ جلدی اشاره و بیان کرد: یک سال بود که من، مسئولیت مرکز گرافیک کانون را پذیرفته بودم که «اختران» کلید خورد و برون‌سپاری شد. علیرضا گلدوزیان، مدیر هنری پروژه بود که طراحی گرافیک اثر را به من پیشنهاد داد و کار را شروع کردیم. قرار بود جلدها سخت باشد. به همین‌خاطر پارچه متقال را در قهوه خواباندیم تا به مخاطب، احساس قدمت بدهد پس از آن می‌خواستیم از پارچه‌ها برای جلد سخت استفاده کنیم.
مدیر پیشین گرافیک کانون، در ادامه بیان کرد: گلدوزیان ۱۴ تصویرگر برای مجموعه «اختران» انتخاب کرد و ما باید با تصویرگرها صحبت می‌کردیم چون قرار نبود تصویرها رنگی باشد و ما باید چگونگی تصویرها را برای‌شان توضیح می‌دادیم. صفحه‌آرایی کتاب‌ها را هم در آن دوره شاپور حاتمی برعهده داشت.
به گفته پارسانژاد، مجموعه «اختران» منتشر شد و نتوانست آن‌گونه که باید و شاید، مخاطب را با خود همراه کند. به همین‌جهت کانون تصمیم گرفت تغییراتی در جلد و صفحه‌آرایی انجام دهد و به عبارتی مجموعه را «ری‌دیزاین» کند. ضمن این‌که خود من دوست داشتم هر جلد از مجموعه یک رنگ خاص داشته باشد. برای مثال حضرت رسول(ص) برای من، یک سبز خاص است. حضرت علی(ع)، اُکر، امام حسین(ع) سرخ یا امام حسن(ع) فیروزه‌ای است. اما ۱۴ جلد با یک رنگ کار شد.
این طراح گرافیک به ظاهر مجموعه «اختران» اشاره و بیان کرد: اگر کانون پرورش یا هر ناشر دیگری تصمیم بگیرد کتاب یا مجموعه‌ای را بازطراحی یا به اصطلاح «ری‌دیزاین» کند نباید ظاهر کتاب، دستخوش تغییر شود. ضمن این‌که واقعا باید دید چه کسانی گرافیک این مجموعه را ناموفق دانسته‌اند؟!
به گفته پارسانژاد، کانون پرورش فکری باید سطح سلیقه و سواد بصری مخاطب را بالا ببرد. برای مثال فیلم‌هایی چون «دونده»، «خانه دوست کجاست؟» و «بچه‌های آسمان» کانونی هستند. یعنی اثرگذارند و به پسند مخاطب جهت می‌دهند.
تصویرگری دینی به آسیب‌شناسی نیاز دارد
کاظم طلایی هم در بخش دیگری از این نشست با اشاره به گرافیک مجموعه «اختران» گفت: من سال‌هاست کوروش پارسانژاد و کارش را می‌شناسم. این مجموعه از نظر خلوص گرافیک در اوج است یعنی نمی‌توان نوشته‌ها را کمی بالاتر برد یا پایین‌تر آورد؛ آن‌قدر که همه‌چیز سر جای خودش است اما به جهت مخاطب‌شناسی، هیچ پل ارتباطی میان مخاطب و کتاب برقرار نمی‌شود.
به گفته این مدیر هنری، این‌که یک گرافیست جسارت می‌کند و سفیدخوانی را از بین می‌برد بسیار خوب است اما یک جایی باید تکلیف خودمان را روشن کنیم ما برای مخاطب کتاب تولید می‌کنیم یا گرافیست‌ها و هنرمندان؟! از سوی دیگر کافی است مجموعه را ورق بزنید تا دریابید کتاب به شما، فقط و فقط حس کهنگی می‌دهد در حالی‌که بر اساس گفته بزرگان دین، روایت‌های دینی ما قدیمی نمی‌شوند و درس زندگی هستند.
طلایی به تصویرسازی مجموعه «اختران» اشاره و بیان کرد: پیش از انقلاب، یک تعداد از تصویرگران ما خیلی خوب کار می‌کردند؛ سال‌های پس از انقلاب، کسانی که به کار برای بچه‌ها پرداختند یا نقاش بودند یا گرافیست به همین‌جهت تصویر را به سمت نقاشی و انتزاع بردند. جالب این‌که سال ۱۳۷۳ نخستین جشنواره تصویرسازی دینی برگزار شد و بیشتر داوران آن، نقاش‌ها بودند.
وی آسیب‌شناسی تصویرسازی دینی را ضروری دانست و افزود: پیامبر ما نماد مهربانی بوده در حالی‌که در کتاب‌های ما، ایشان در یک حالت ایستاده و خشک و البته بدون چهره تصویر می‌شود و من نمی‌دانم بچه‌ها چه‌طور می‌توانند با چنین تصویری ارتباط برقرار کنند؟!
به گفته طلایی ما باید با ناشران خارجی تماس داشته باشیم و ببینیم سلیقه نوجوان جهانی کدام است و همان معیارها را برای نوجوان ایرانی در نظر بگیریم. این به معنای بی توجه بودن به فرهنگ و هویت ایرانی نیست.
