به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، در این نشست که روز دوشنبه ۲۶شهریور ۱۴۰۳ برگزار شد، درباره‌ی کتاب «الفبای زندگی» گفت‌وگو شد و نعمت‌الله فاضلی انسان‌شناس، نویسنده و استاد بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و ساعد باقری شاعر و پژوهشگر پیشکسوت حضور داشتند.
کتاب «الفبای زندگی» تالیف نعمت‌الله فاضلی به این موضوع‌ها می‌پردازد که: سواد تنها یک مهارت شناختی نیست. بلکه با شکل زندگی افراد و جامعه‌شان عجین شده و پیوند خورده است. سواد و سوادآموزی پیامدهای گسترده و همه جانبه‌ای برای جامعه انسانی دارد و سعادت جوامع در گرو چگونگی سوادآموزی آن‌هاست. همچنین می‌گوید خواندن و نوشتن چیزی فراتر از قابلیت و مهارت است و هویت و کیستیِ انسان‌ها را می‌سازد.
بر همین اساس در ابتدای این نشست نعمت‌الله فاضلی انسان‌شناس، نویسنده و استاد بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به نگارش کتاب «الفبای زندگی» گفت: سعی کردم در این کتاب به اندازه‌ای که در توانم بوده این مباحث را برای نویسندگان کودک و نوجوان برجسته کنم. این‌که قصه و ساختارش مسأله‌محور است. قصه یا نیست یا اگر هست مسأله دارد.
وی افزود: «قصه‌نویس»ی که نخواهد تفکر مسأله‌محور را یاد دهد با کودک دشمنی می‌کند.
فاضلی با بیان مثال‌هایی از سواد روزمره بیان کرد: سواد همگان یا همان سواد روزمره موضوع مهمی است و آن‌چه دنیای جدید را ساخته و همچنان می‌سازد سواد همگانی است.
این نویسنده اظهار کرد: سواد ایرانی سواد روزمره است. درواقع سواد برای ایرانی‌ها آن چیزی است که به زندگی روزمره ربط دارد.
وی ادامه داد: ما به آمارهای دروغ گرفتار شدیم. خوانایی و نویسایی راهبرد نجات جمع ماست.
نویسنده کتاب «الفبای زندگی» تصریح کرد: اول سواد و دوم چه نوع سوادی مهم است. منظور سواد پایه (خواندن و نوشتن) است و بعد این‌که با چه رویکردی باشد؟ رویکرد ایرانی مهم است. سواد ایرانی آدم‌ها را با جمع آشنا می‌کند.
فاضلی اظهار کرد: در کتاب «الفبای زندگی» خواستم بگویم الفبا چه نسبتی با زندگی دارد؟ آنجا که می‌خندیم، همدل می‌شویم، کمک می‌کنیم و... همه مربوط به زندگی است.
در ادامه، این انسان‌شناس بیان کرد: سواد، تحولی در ساختارهای شناختی ماست اما یادگیری‌اش فقط ساختاری نیست، اجتماعی و فرهنگی است. باید دید سلول‌های وجودمان چه‌طور می‌تواند با سواد کار کند. بدون سواد همگانی هم می‌شود زندگی کرد اما آنجا زندگی فرق می‌کند. سواد همگانی برای همه است. باید با زبان سواد بیندیشیم و با زبان سواد ارتباطات اجتماعی را گسترش دهیم.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: تربیت ادبی نه فقط در ادبیات بلکه حتی برای خواندن هر پیامی لازم است. مثلا برای خواندن آدرس هم، نیاز به تربیت ادبی و درست خواندن است.
این نویسنده با اشاره به اهمیت ادبیات و خواندن آثار سعدی و نظامی اظهار کرد: این بزرگان نه هدف هستند و نه ابزار بلکه فرآیند زندگی هستند.
فاضلی تصریح کرد: تربیت زیبایی شناختی برای این است که زندگی، زندگی ادبی و هنری، زیبایی شناختی و... است. حتی اگر انسان طلافروش باشد به این‌ها نیاز دارد. اگر از چشم انسان نگاه کنید متوجه می‌شوید انسان قرن ۲۱ انسان خواناست.
وی با بیان این‌که کلمات، انرژی و فناوری هستند، گفت: جامعه دارد از سواد ناامید می‌شود. سواد دانشگاهی ما را خوانا و نویسا نمی‌کند. خوانایی و نویسایی یعنی شوق خوانایی و نویسایی وجود داشته باشد.
نعمت‌الله فاضلی در پایان صحبت‌های خود پیشنهاد کرد مربیان کانون پرورش فکری کتاب «الفبای زندگی» را مطالعه کنند.
متولیان فرهنگ با ادبیات آشنایی کافی ندارد
در ادامه ساعد باقری شاعر و پژوهشگر پیشکسوت با اشاره به تغییراتی که در سطح علمی دانشجویان و سطح سواد اتفاق افتاده است مثال‌هایی از عمیق‌بودن اطلاعات و سواد در گذشته بیان کرد.
وی در ادامه به بیان صحبت‌های نادقیق و نادرست درباره تمدن و فرهنگ پرداخت و از پایین‌آمدن استانداردها در این حوزه گفت.
باقری تصریح کرد: متولیان فرهنگ عدم آشنایی کافی با بزرگان ادبیات و زبان فارسی دارند. مثلا اگر بوستان سعدی را درمی‌یافتند بسیاری از اتفاق‌ها در جامعه نمی‌افتاد.
این شاعر و پژوهشگر به بیان نمونه‌های قابل توجهی از سقوط برخی استادان اشاره داشت و این‌که مشکلات در فهم مطالب منجر به انتقال اشتباه آن شده است.
باقری در پایان صحبت‌های خود پیشنهاد داد والدین گلستان سعدی را در خانه برای بچه‌ها پخش کنند تا آشنایی بیشتری با ادبیات و سواد ادبی شکل بگیرد.
در پایان این نشست حاضران سؤال‌های خود را مطرح کردند و با پاسخ‌گویی نعمت‌الله فاضلی و ساعد باقری جلسه پرسش و پاسخ شکل گرفت.
یکصدوهفتمین نشست کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با موضوع سواد خواندن (خواندن و نوشتن به مثابه زیستن) در کتابخانه مرجع کانون به‌صورت حضوری و آنلاین برگزار شد.
