به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمانشاه، در راستای برنامههای اختتامیهی بخش علمی بیست و پنجمین جشنوارهی بینالمللی قصهگویی در استان، بازدید میهمانان جشنواره از تکیهی معاونالملک کرمانشاه، انجام گرفت.
در این بازدید ضمن حضور میهمانان در بخشهای مختلف تکیهی معاونالملک، توضیحاتی نیز توسط کارشناس مربوطه جهت آشنایی مخاطبان با این بنای تاریخی، ارائه گردید.
گفتنیاست که تکیه معاون الملک یکی از بناهای تاریخی شهر کرمانشاه است که با معماری و تزییناتی خیرهکننده، نمونهای کامل از هنر و فرهنگ ایرانزمین را به رخ میکشد. این بنا در خیابان حداد عادل شهر کرمانشاه قرار دارد که قدیمیها هنوز هم این محله را با نام قدیمی آن، یعنی آبشوران میشناسند. پیشینهی ساخت تکیه معاون الملک به دورهی قاجار و نزدیک به ۱۲۰ سال پیش بازمیگردد؛ زمانی که معماری ایرانی و اسلامی پیوندهای بیشتری با معماری غربی برقرار میکرد. این اثر باشکوه در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۹۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در سال ۱۳۲۰ هجری قمری یعنی سال ۱۲۸۱ هجری شمسی، «حسین خان معینالرعایا» (پدربزرگ رحیم معینی کرمانشاهی، شاعر معاصر) بخش حسینیهی تکیه معاونالملک را بهمنظور برگزاری آیین تعزیه و سوگواری شهادت امام حسین (ع) و گرامیداشت واقعهی کربلا در شهر کرمانشاه بنا کرد و در سال ۱۲۸۲ به بهرهبرداری رسید.
گروهی از مشروطهخواهان در سال ۱۲۸۸ شمسی این بنای نفیس را که همچون گوهری در غرب ایران میدرخشید، به توپ بستند و آن را ویران کرده و به آتش کشیدند. بعد از این حوادث و همچنین بهدنبال ترور حسین خان معینالرعایا، بازسازی تکیه مدتها به تعویق افتاد. بالاخره در سال ۱۳۲۰ شمسی، میرزا حسن خان معاونالملک حسینیه را از برادرانش خریداری و شروع به مرمت آن کرد. حسنخان در سال ۱۳۲۶ شمسی ساختمان مجاور حسینیه را خرید و بخشهای زینبیه و عباسیه را بنا کرد تا فضای تکیه، جوابگوی عزاداران باشد. معاونالملک در همان سال تکیه را وقف برگزاری مراسم مذهبی و سوگواری امامان معصوم کرد. او ۲۰ نسخه از وقفنامه را برای علمای نجف، قم و کرمانشاه و همچنین خاندان معینی فرستاد. معاونالملک در سال ۱۳۲۷ شمسی از دنیا رفت و وی را در بخش زینبیه تکیه معاونالملک به خاک سپردند.
در اواخر عمر حسنخان، بهواسطه تغییر حکومت قاجار به پهلوی و همین طور وضعیت دشوار اقتصادی، دوران ویرانی بنا آغاز شد. به این ترتیب سید محمد میبدی و آقا شیخ محمدهادی جلیلی پیشنهاد کردند برای جلوگیری از تخریب بنا، بخش عباسیه به مدرسه علوم اسلامی تبدیل شود تا عواید آن را صرف تعمیر بنا کنند. از آن زمان به بعد، عباسیه بهمدت ۳۰ سال بهصورت مدرسه باقی ماند.در سال ۱۳۵۲ تکیه معاونالملک به اداره فرهنگ و هنر آن زمان تحویل داده شد و بهعنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.
تکیه معاونالملک بخش زیادی از شهرتش را مدیون کاشیکاری منحصربهفرد و استثنائی است که صاحبنظران آن را کمنظیر و در مواردی بینظیر خواندهاند. کاشیهای زیبای این مجموعه، جلوهای بیمانند از پیوند معماری و کاشیکاری است. غنای تصویری در کاشیهای به کار رفته، تنوع رنگهای آنها و تنوع در نوع ساخت و ابعاد کاشیها، تکیه معاونالملک را به یکی از نفیسترین و تماشاییترین بناهای به یادگار مانده از دوران قاجار تبدیل کرده است.به باور عدهای، در ساخت این کاشیهای کمنظیر، از رنگهای صددرصد طبیعی استفاده شده است و تکتک این کاشیها بیانگر ارزش هنری تکیه معاونالملک هستند؛ اما باید گفت معماری زیبا و قابل تحسین بنا را نمیتوان نادیده گرفت. این بنا قطعههای گمشده هویت ایرانی را در غالب تصاویر و نگارههایی به هم گره میزند و سپس به نسلهای حال و آینده میشناساند.
بانی این مکان یعنی مرحوم «حسن خان معینی» در آن زمان با هزینه شخصی خود، هنرمندان سرآمد و بنامی را گرد هم آورد تا به این شیوه هنر ایرانی اسلامی را ماندگار کنند. از نظر موضوعی میتوان گفت بیشترین حجم این نگارهها را واقعه عاشورا و حوادث مربوط به آن، روایتهای مذهبی، قصص قرآنی و داستانهای ملی و حماسی ایرانی تشکیل داده است. کاشیهای تکیه بر اساس تکنیک و اجرا به دو گروه کاشیهای برجسته و کاشیهای هفت رنگ تقسیم میشوند. علاوه بر کاشیهای نصب شده بر دیوارها، کاشیهایی داخل انبارهای تکیه نگهداری میشود که اشعار محتشم کاشانی با خط سفید بر زمینه آبی روی آنها نگاشته شده و مکمل کاشیهای حسینیه است. اکنون تنها جای خالی این کاشیها بهچشم میخوردتکیه معاون الملک بعد از صحن ورودی، از سه بخش حسینیه، زینبیه و عباسیه تشکیل شده است.
کد خبر: 335637
تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۴۰۲ - ۲۰:۳۲
- چاپ
در راستای برنامههای اختتامیهی بخش علمی بیست و پنجمین جشنوارهی بینالمللی قصهگویی در استان، بازدید میهمانان جشنواره از تکیهی معاونالملک کرمانشاه انجام گرفت.