به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، علیرضا طاهری، رئیس آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف در نشست آموزشی «ربات‌های اجتماعی هوشمند» که چهارشنبه ۵ شهریور ۱۴۰۴ در کانون علوم و فناوری‌های نوین ایران برگزار شد، گفت: دکتر علی مقدادی آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف را راه‌اندازی کرد. در این آزمایشگاه یک سری ربات بنابر نیاز جامعه ساخته و در محیط‌های بالینی، آموزشی و درمانی از آنها استفاده می‌شود.
نقش‌آفرینی ربات‌های اجتماعی به عنوان دوست و کمک‌درمانگر
طاهری با بیان این‌که ربات‌های اجتماعی قرار است به عنوان دوست و کمک درمانگر نقش‌آفرینی کنند، افزود: ربات‌های اجتماعی، ربات‌هایی با قابلیت تعامل‌های اجتماعی شناختی با انسان‌ها و با یکدیگر هستند. هوشمندسازی این ربات‌ها به گونه‌ای است که در شرایط محیطی با اهداف پیچیده، قابلیت یادگیری و استدلال داشته باشند.
او هدف از به کارگیری ربات‌های اجتماعی هوشمند را ایجاد هم‌افزایی در سیستم‌های ترکیبی انسان ربات دانست و عنوان کرد: بندیت، بادی، فلش، فیس، کاپان، آیسای و آیرومیک از جمله ربات‌های اجتماعی هستند.
ساخت ربات بر اساس نیاز جامعه
رئیس آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: در دانشگاه تلاش می‌کنیم که یک نیاز واقعی را شناسایی و سپس برای رفع آن رباتی طراحی کنیم. ساخت ربات با هدف آموزش بچه‌های ناشنوا را انجام دادیم. بعد از ساخت ربات، آن را بر اساس الگوریتم‌های کنترل، توانمند می‌کنیم تا کارهای مد نظر را انجام دهد.
طاهری ادامه داد: مرحله بعد، انجام مطالعات میدانی و مداخله‌های بالینی با هدف بررسی مقبولیت آموزش و توانبخشی است. در واقع بعد از ورود ربات به محیط‌های توانبخشی، آموزشی و درمانی می‌سنجیم که این فناوری مورد قبول جامعه هدف بوده یا خیر و میزان اثربخشی آن چقدر است.
آموزش زبان و موسیقی به کودکان با استفاده از ربات
معاون آموزشی دانشکده مهندسی مکانیک با اشاره به این‌که آموزش زبان انگلیسی به کمک ربات «رال» را داشتیم، بیان کرد: معتقدیم وجود ربات در کنار معلم، آموزش را موثر و جذاب و نرخ یادگیری را افزایش خواهد داد. کار دیگری که انجام دادیم، آموزش موسیقی با ربات‌ها به کودکان طیف اوتیسم بود که عنوان پایان‌نامه من نیز همین بود.
او استفاده از ربات‌ها را در کاهش عصبانیت و دیستروف کودکان مبتلا به سرطان خون را از دیگر اقدام‌های آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف ذکر کرد و افزود: تلاش این ربات برای افزایش امید در بچه‌های بیمار بود.
ربات‌های آرش و رسا برای کمک به کودکان ناشنوا و مبتلا به سرطان
طاهری با بیان این‌که در سال ۱۳۹۴ سنگ بنای ساخت ربات‌های آرش و رسا گذاشته شد، گفت: ربات آرش قرار بود به عنوان دوست و معلم بچه‌های مبتلا به سرطان وارد محیط‌های بیمارستانی شود. ربات رسا نیز با هدف آموزش زبان اشاره به کودکان ناشنوا ساخته شد.
این مخترع با اشاره به این‌که در نوامبر ۲۰۱۶ در آمریکا در کنفرانسی ربات رسا را ارائه دادیم، عنوان کرد: استاد بنده متوجه شد که در آمریکا دانشگاه‌هایی برای افراد با نیازهای ویژه وجود دارد و ایده چنین دانشگاهی را در ایران ارائه داد. شهید دکتر تهرانچی اعلام کرد که حاضراست در ذیل دانشگاه آزاد چنین مرکزی را راه‌اندازی کند.
ساخت رسا منجر به احداث دانشگاه «فرشتگان» شد
او ادامه داد: در میدان صنعت مکانی برای تاسیس دانشگاه برای افراد با نیازهای ویژه در نظر گرفته شد و ۵ سال پیش دانشگاه «فرشتگان» ساخته شد. بدین ترتیب ساخت یک ربات در کشور منجر به تاسیس یک دانشگاه در آن کشور شد.
طاهری خاطرنشان کرد: بعد از ساخت رسای یک، وزارت ارتباطات برای ساخت رسای ۲ از ما حمایت کرد. سپس ربات مایا که آموزشی و کمک درمانی است را ساختیم تا با پخش آهنگ‌های شاد و حرکات موزون به بچه‌های بستری در بیمارستان روحیه بدهد.
«روما» اولین ربات مانکن در ایران
به گفته رئیس آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف، ربات تابان برای آموزش کودکان مبتلا به نارساخوانی و ربات آپو به منظور آموزش مصرف بهینه آب و انرژی به بچه‌ها طراحی و ساخته شد.
او با اشاره به ساخت ربات روما به عنوان اولین ربات مانکن در ایران در سال ۹۶ بیان کرد: معتقد بودیم که دلیل ندارد مانکن‌ها ثابت باشند. آنها می‌توانند متحرک باشند، مشتری‌ها را صدا کنند و روی میزان فروش فروشگاه‌های پوشاک اثر بگذارند.
انجام مطالعات بالینی برای ارزیابی تأثیرگذاری ربات‌ها
طاهری اظهار داشت: یکی از کارهایی که در طیف اوتیسم انجام دادیم، مطالعه مقبولیت تعامل با ربات‌ها در تقلید از چهره بود که خوشبختانه با مقبولیت ۷۸ درصدی مواجه شدیم. بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای آموزش تطبیقی به کودکان و پیاده‌سازی توجه دیداری برای ربات رسا را نیز داشتیم.
معاون آموزشی دانشکده مهندسی مکانیک خاطرنشان کرد: استفاده از ربات در حوزه سرگرمی را داشتیم و هم‌چنین مطالعات بالینی زیادی در مهدهای کودک و مراکز درمانی برای ارزیابی تأثیر ربات‌ها بر جامعه هدف انجام دادیم.
ساخت اتاقک واقعیت مجازی در سال ۱۳۹۵
او با بیان این‌که در سال ۱۳۹۵ به فناوری‌های ارزان‌تر مثل واقعیت مجازی روی آوردیم، گفت: اتاقک واقعیت مجازی با هدف آموزش و ارزیابی رفتاری تدوین و طراحی شد. از کودک می‌خواستیم به تکالیفی که ربات می‌گوید عمل کند و عملکرد بچه‌ها را ارزیابی می‌کردیم.
طاهری عنوان کرد: ایده بعدی، عروسک‌های واقعیت مجازی بود که سال ۲۰۱۸ مقام اول ایده‌های برتر در چین را آوردد. سپس ورود به حوزه طراحی واسط‌های مغز رایانه در کنترل ربات‌ها را داشتیم. در این حوزه محققان تلاش می‌کنند فقط با فکر کردن و نه کار دیگری به ربات‌ها فرمان دهند.
رئیس آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به این سئوال که چرا ربات‌ها تولید انبوه نمی‌شوند، گفت: در دانشگاه در درجه اول رسالت‌مان انبوه‌سازی نیست بلکه ساخت یک ربات و تربیت نیروهای انسانی است که مهارت‌ها را یاد بگیرند، خدمت‌رسانی به جامعه را تمرین کنند و پایان‌نامه دکترا را انجام دهند. برای تجاری‌سازی اقدام داشتیم اما یا افراد به ما اعتماد نکردند و یا ما و طرف مقابل به توافق نرسیدیم.
توصیه‌هایی به علاقه‌مندان به حوزه رباتیک
او در پاسخ به سئوال دیگری مبنی براین‌که با تحصیل در چه رشته‌هایی می توان به طراحی ربات رسید، بیان کرد: افرادی که علاقه‌مند به حوزه ربات می‌توانند رشته مهندسی کامپیوتر و یا علوم کامپیوتر را انتخاب کنند که در زیر شاخه خود هوش مصنوعی دارد. امروزه هوش مصنوعی به ابزار کمکی تبدیل شده است و برای علوم بین رشته‌ای توصیه می‌شود.
طاهری با بیان این‌که رباتیک یک رشته تیمی است و از ۵ سالگی می‌توان وارد این حوزه شد به علاقه‌مندان ورود به رشته رباتیک پیشنهاد داد فیلم‌ها و مستندهای مربوطه را ببینند، افراد کلیدی این حوزه را بشناسند و کتاب‌های مرتبط را مطالعه کنند.
رئیس آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی دانشگاه صنعتی شریف درادامه به دیگر سوال‌های حضار پاسخ داد و از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای برگزاری نشست‌هایی با محوریت حوزه علوم و فناوری‌های نوین با هدف آگاهی‌بخشی کودکان و نوجوانان تشکر کرد.
نشست آموزشی «ربات‌های اجتماعی هوشمند» به همت کانون علوم و فناوری‌های نوین ایران با همکاری دانشگاه صنعتی شریف با تدریس علیرضا طاهری، معاون آموزش دانشکده مهندسی مکانیک و رئیس آزمایشگاه رباتیک اجتماعی و شناختی صنعتی شریف، مخترع و نویسنده در محل کانون علوم و فناوری‌های نوین ایران (کافنا) به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
