به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، تبیین ارزش‌های قیام حسینی در پرورش کودکان و نوجوانان از سوی محمد خیاط‌زنجانی مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمانشاه در نشستی تخصصی و به صورت برخط برگزار شد.
خیاط‌زنجانی با اشاره به واقعه عاشورا گفت: عاشورا فرصتی برای تربیت است و به تعبیری که امام راحل(ره) داشتند که این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگاه داشته است؛ در واقع این در همه حوزه‌ها از جمله تربیتی، فرهنگی و... است و ما باید از عاشورا به عنوان یک فرصت برای تعالی و رشد خود و جامعه استفاده کنیم و قیام عاشورا برای همین بوده است، حضرت سیدالشهدا می‌فرماید: «من برای احیای دین جدم آمدم»، نشان از این دارد که یکی از ابعاد مهم در احیای دین در واقع مساله تربیت است و اگر ما نتوانیم کودکان و نوجوانان مهذب و دین‌گرا تربیت کنیم و نتوانیم فرآیند صحیح تربیت برای رشد تعالی کودک و نوجوان خود را فراهم کنیم، در واقع نتوانسته‌ایم دین نبی مکرم اسلام را احیا کرده باشیم؛ بنابراین آن‌چه که حضرت سیدالشهدا در ماجرای عاشورا برای ما رقم زد این توجه ویژه به مقوله تربیت بود.
وی افزود: قیام عاشورا سراسر تربیت بود و حتی روز عاشورا امام حسین(ع) دست از تربیت برنمی‌دارد و لحظه‌ای آن را فراموش نمی‌کند و حتی در روز عاشورا امام حسین(ع) عده‌ای را به مسیر تربیت می‌رساند. عاشورا ابعاد درونی معنوی انسان را شکوفا می‌کند؛ بنابراین از هر جهت می‌تواند فرصتی را فراهم آورد برای این‌که ما بتوانیم از آن‌ها استفاده کنیم. از نظر اساتید حوزه تربیت، تربیت رشد استعدادها و شکوفا کردن استعدادهای درونی افراد است و استعداد مشترک انسانی حوزه تفکر است که از تمام موجودات عالم را آن را جدا می‌کند و اگر ما توانستیم قدرت تفکر و تعقل را در کودکان خود رشد دهیم، آن‌ها را در مسیر تربیت قرار داده‌ایم.
خیاط‌زنجانی تصریح کرد: تربیت بسترسازی است و ما در هر نقشی که هستیم، نقش یک تسهیل‌گر را در حوزه تربیت داریم و باید با بسترسازی مناسب شرایط را فراهم کنیم و مهارت‌ها را به او بیاموزیم. ما در تربیت به دنبال آن هستیم که آن‌چه که در درون کودک و نوجوان است، شکوفا شود و اولین اصل مشترک که همه انسان‌ها در آن مشترک هستند، همان چیزی است که انسان را از باقی موجودات جدا می‌کند و آن تفکر است و باید تفکر و تعقل در انسان بروز پیدا کند تا در مسیر انسانی قرار داده شود.
مدیرکل کانون استان کرمانشاه با اشاره به حوزه تربیت تاکید کرد: آن‌چه که ازسوی مقام معظم رهبری و حتی در دنیا به آن تاکید شده این است که ما باید از همان دوران کودکی، کودکان را با تفکر فلسفی رشد دهیم و ما باید بدانیم چه‌طور از ظرفیت‌های عاشورایی می‌توانیم استفاده کنیم. عاشورا و مکتب آن کودکان ما را در مسیر تفکر و تربیت صحیح قرار می‌دهد. تفکر دارای سه مرحله است: مواجهه، طرح سوال و به سراغ داده‌ها و اطلاعات ذهن خود رفتن برای یافتن پاسخ آن.
وی ادامه داد: ایام‌الله بهترین فرصت برای مواجهه برای تربیت و تفکر است. اساس روایت‌های ما از عاشورا و محرم یک بستر عمومی در عرصه موجودات عالم است تا ما وارد وادی تربیت شویم و آن را به کودکان و نوجوانان بیاموزیم. دومین مرحله طرح سوال است که دو نوع است، یکی نشات گرفته از ذهن کودک وقتی با قیام عاشورا مواجه می‌شود و کودکی که سوال کرد یعنی آماده تفکر است و ما در محرم و صفر باید کودک را در مقام استفاده و افاده قرار دهیم تا تفکر فلسفی اجتماعی در او شکل بگیرد و نقش‌آفرینی کند. وقتی سوال در ذهن کودک ایجاد می‌شود یعنی حداقل رشد تفکری را پیدا کرده است.
خیاط‌زنجانی اظهار کرد: مقدم بر تربیت دینی تربیت تفکری کودک است و ما باید فرصت طرح سوال را برای کودک بگذاریم و با سوال‌های پیاپی کودک را به پاسخ برسانیم و اگر کودک هنوز به این درجه نرسیده، باید برای او ایجاد سوال و مساله کنیم. عمیق‌ترین صورت تفکر دارای سه ویژگی است: سوالش بنیادی باشد، حیرت‌آور باشد و به روش عقلی به دنبال پاسخ باشد؛ کودک باید با کم‌ترین داده‌ها و اطلاعات بتواند استدلال کند و ذهن او درگیر شود.
وی بیان داشت: اولین مساله‌ای که کودک می‌تواند با آن مواجه شود، فلسفه یا چرایی قیام عاشورا است، برای مثال: امر به معروف و نهی از منکر باید تفکر توجه نسبت به مسئولیت اجتماعی در کودک ایجاد کند که همان تفکر جامعه‌شناختی بوده و با در نظر گرفتن این‌که فلسفه دارای انواع و بخش‌های مختلفی‌است، در این صورت کودک وارد یکی از باب‌های فلسفی شده است. طبق روایات یک محبت درونی نسبت به حضرت سیدالشهدا در همه موجودات عالم وجود دارد. توجه به مفهوم دین‌شناختی، نیایش و درک نماز، عبرت‌های عاشورا و... همه در عاشورا و قیام حضرت سیدالشهدا به کودک آموخته می‌شود. ما باید عاشورا را از طریق ظرفیت‌های موجود با امروز کودک پیوند دهیم و به کودک و نوجوان بصیرت دهیم و حتی با مساله فلسطین و غزه او را آشنا کنیم.
خیاط‌زنجانی عنوان کرد: کودک باید بتواند به‌طور عمیق و دقیق در معانی خوب و بد و مصداق آن در واقعه عاشورا تفکر کند و ذهن او به سوال‌های موجود درگیر شود و حتی توجه به تفکر اخلاقی، نیازهای درونی و دیگر مباحث موجود در عاشورا انس بگیرد که با آن‌ها می‌توان تغییر را در انسان ایجاد کرد. ما باید در واقعه عاشورا بار اتفاق‌های معناگرا را افزایش دهیم. مفاهیمی که در ماجرای کربلا قابل انتقال است را به کودک ارائه دهیم و بتوانیم مساله مرگ و مرگ متعالی را با تعبیر حضرت قاسم برای او جا بیاندازیم و به تعبیر و نگاه حضرت زینب(س) از قیام عاشورا، می‌شود در یک سختی زیبایی دید.
وی اشاره داشت: آن‌چه که در فابک(فلسفه اسلامی برای کودک) و حکمت اسلامی از آن صحبت می‌کنیم این است که در کنار روش تفکر، فراهم آوردن فرصت برای تفکر ما باید به ابعاد ادراک‌های درونی کودک که بسیار شدید هم هست، توجه کنیم. کودک خارج از ادراک‌های بیرونی، تفکری و ذهنی، ادراک‌های قلبی غنی دارد و اتصال این دو در عاشورا اتفاق می‌افتد. حضور و نقش‌آفرینی کودکان در عاشورا برای او تفکر جامعه‌محور و عمیق ایجاد می‌کند و این نوع نگاه را در حضور کودکان در مناسبت‌ها داشته باشیم و کودک با این کار علاوه بر حرکتی که برای خودش انجام می‌دهد اثرگذاری اجتماعی هم خواهد داشت تا با فراهم شدن شرایط در جامعه بتواند به نقطه مطلوب برسد. مساله رشد معنویت هم بسیار مهم است و به ازای رشد معنویت در کودک می‌توان او را به تفکر عمیق سوق داد، تفکر فلسفی فرد را از فطرت اول(توجه به امور روزمره) به سمت فطرت ثانی(تفکر عمیق‌تر از امور روزمره و برگرداندن کودک به معنای عمیق و درونی) می‌برد و معنویت عاشورا یک فرصت است برای این‌که ما بتوانیم کودکان و نوجوانان خود را در این فرآیند عبور از فطرت اول به سمت فطرت ثانی سوق دهیم، خود معنویتی که عاشورا ایجاد می‌کند فرصت است و باید بستر مطلوب را برای کودکان و نوجوانان فراهم کنیم و کودکان را به فضای معنوی سوق دهیم.
مدیرکل کانون کرمانشاه در پایان، مقصود خود را از ارائه‌ی این بحث، نگاه جدیدی به مساله عاشورا در حوزه تربیت دانست و افزود: شرایطی فراهم آوریم برای این‌که آن اتفاق بزرگ تربیتی ان‌شاءالله برای کودکان و نوجوانان ما به‌وجود بیاد. ما باید به عاشورا به‌عنوان یک مکتب و نهضت نگاه کنیم و کودک خود را با مکتب عاشورا آشنا کنیم و نه صرفا با واقعه عاشورا و تنها با ابعاد مصیبت‌بار و پر از غم و اندوه این واقعه؛ باید توجه داشته باشیم که مکتب و نهضت انسان‌ساز است و ما به‌عنوان یک نهضت و مکتب فلسفی در حوزه تعلیم و تربیت به عاشورا نگاه کنیم و این نقطه‌ای باشد برای آن حرکت بزرگی که در مسیر تربیت و تعالی کودکان و نوجوانان استفاده کنیم و اتفاق‌های مهمی را رقم بزنیم.
نشست تخصصی «ارزش‌های قیام حسینی» از سوی کارگروه ستاد محرم و اربعین کانون با همکاری اداره‌کل آموزش و پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روز دوشنبه ۸ مرداد ۱۴۰۳ به‌صورت برخط برگزار شد.
