نمایش؛ کودکان را در معرض فرآیند‌های تجربی قرار می‌دهد

سیدحسین فدایی‌حسین نویسنده، مترجم، کارگردان و پژوهش‌‌گر تئاتر معتقد است کودک در حالی که نمایش را تماشا می‌کند در معرض نوعی فرآیند تجربی قرار می‌گیرد.

به گزارش روابط عمومی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، فدایی‌حسین در سمینار "نگاهی به تئاتر کودک و نوجوان" در روز جهانی تئاتر مقاله‌ای با عنوان "آموزش غیرتعلیمی تجربه‌ی تئاتر و تاثیر آن بر تماشاگر کودک و نوجوان" ارایه داد و افزود: تئاتر کودک و نوجوان تولیدی جهت‌دار است و با فرآیندی که کودک باید در معرض آن قرار بگیرد کاری ندارد.
          به گفته وی اگر در فرآیند نمایش خلاق، کودکان به شکل بازیگرانی فعال شرکت ‌کنند، در تئاتر کودک و نوجوان آنان تماشاگرانی فعال خواهند بود و باید تحت فرآیندهای شناختی و عاطفی واقع شوند.
          این نویسنده خاطرنشان کرد تئاتر کودک و نوجوان اساسا یک شکل منحصر به فرد هنری است که علاوه بر دارا بودن ویژگی‌های یک تئاتر به معنای عام، چیزی متفاوت از مسیر بزرگ‌سالان است. بنابراین همواره باید تئاتر کودک را به عنوان یک فرم هنری ویژه، برای ارایه منظوری خاص مورد ارزیابی قرار دهیم.
          فدایی‌حسین در عین حال گفت: ماهیت یک تجربه تئاتری برای کودکان و نوجوانان، ریشه در جلوه شگفت‌انگیز تغییر شکل واقعیت دارد. این تجربه فقط در صورتی ممکن می‌شود که از ابتدا برای اهداف یادگیری طراحی نشده باشد.
          وی با نگاه انتقادی نسبت به استفاده از واژه تئاتر آموزشی برای تئاتر کودکان گفت جمله کلیشه شده‌ای وجود دارد که می‌گوید "تئاتر کودک یعنی نمایشی که هم آموزشی، هم جذاب و هم تئاتر خوب باشد." درک عمومی این است که تئاتر خوب کودک از همان چیزی گرفته می‌شود که آن را تئاتر خوب بزرگ‌سال تلقی می‌کنیم، در حالی که شاید همین نگرش است که مانع رشد و توسعه خلاقانه‌ی تئاتر کودک و نوجوان به صورت مستقل، زنده و سرشار از تنوع و شادابی شده است.
          این کارگردان درباره تعامل بازیگر و تماشاگران در تئاتر کودک و نوجوان گفت روش دریافت کودک از صحنه، الگوهای مشارکت وی را نشان می‌دهد. واکنش‌هایی مانند انتظار، سکوت عمیق، هیس کردن، داد زدن، جابجا شدن یا قبول و تایید سوال‌های بازیگران، هر یک به تنهایی و یا ترکیبی از آن‌ها، روش اجرای واکنش به آن را نشان می‌دهد.
          وی در ادامه گفت استنباط از واکنش‌های کودک و نیاز وی به ارتباط فیزیکی، بخش تلفیقی درک ماهیت تجربه تئاتری است. در این حالت، کودکان به نمایش، به گونه‌ای متفاوت از بزرگ‌سالان نگاه می‌کنند. آن‌ها نیاز دارند تا به شکلی عملی و فعال در فرآیندی ادراکی مشارکت کنند که محدود به کدهای خاص زیباشناختی یا مسایلی با موضوع‌های خاص است.
          فدایی‌حسین در پایان تأکید کرد آموزش غیرتعلیمی تجربه تئاتر شامل توجه به عناصر تئاتر، عناصر هنری و زیباشناختی، لزوم ارتباط با ابعاد فرهنگی، آموزشی و روان‌شناختی است.