به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون استان گیلان، در جهانی که سرعت، فناوری و رسانههای نوین، مجال مکث و تأمل را از انسان معاصر گرفتهاند، قصه هم چنان یکی از اصیلترین و انسانیترین ابزارهای انتقال معنا، تجربه و هویت به شمار میرود. قصه، زبانی مشترک میان نسلهاست، زبانی که کودک، نوجوان، بزرگسال و سالمند را در یک دایره عاطفی و فرهنگی گرد هم میآورد.
روزگاری که آموزشهای مستقیم کمتر شنیده میشوند و پیامها در ازدحام اطلاعات گم میشوند، قصه با قدرت روایت، تخیل و احساس، راهی مطمئن برای نفوذ به ذهن و دل مخاطب است.
در چنین بستری، جشنوارههای قصهگویی نقشی فراتر از یک رویداد فرهنگی صرف پیدا میکنند. این جشنوارهها به محملی برای احیای سنتهای فراموششده، بازتعریف هویت بومی، تقویت سرمایه اجتماعی و حتی ترمیم زخمهای روحی جامعه تبدیل شدهاند.
استان گیلان، با پیشینهای غنی در فرهنگ شفاهی، آیینهای محلی و روایتهای مردمی، سالهاست که در این مسیر پیشگام است، مسیری که از دل آن، نخستین جشنواره قصهگویی کشور نیز متولد شد. برگزاری مرحله استانی بیستوهفتمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون پرورش فکری در دیار باران، ادامه همین مسیر است، مسیری که از گذشته میآید، به حال پاسخ میدهد و چشم به آینده دارد.
جشنوارهای با شعار جهانی از دل کودکان
صغری قامتیمقدم، دبیر مرحله استانی بیستوهفتمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون در گیلان با اشاره به شعار امسال جشنواره اظهار کرد: این رویداد فرهنگی با شعار «جهان را با قصه کودکان ببین» آغاز به کار کرد و تلاش دارد نگاه مخاطبان را از دریچه روایتهای کودکانه، انسانیتر و عمیقتر کند.
به گفته وی، مرحله استانی جشنواره در روزهای ۲۹ و ۳۰ آذر 1404در استان گیلان برگزار شد و آیین پایانی آن نیز اول دیماه، هم زمان با شب یلدا، در سالن ابتهاج منطقه آزاد انزلی برگزار خواهد شد؛ انتخابی معنادار که پیوند میان قصهگویی و آیینهای کهن ایرانی را برجسته میکند.
درهمآمیزی قصههای نو و قدیمی
او با تشریح ساختار جشنواره امسال بیان کرد: در بخش حضوری، جشنواره شامل ۱۰ بخش متنوع بود که هر یک، طیف خاصی از علاقهمندان و توانمندیها را پوشش میداد. بخشهایی هم چون ایثار و قهرمانان، دینی و نهجالبلاغه، علمی، زبان اشاره، قصههای منظوم، آیینی و سنتی، قصههای نو، قصهگویی با ابزار، ۱۰۰ ثانیهای و سنتی کلاسیک، نشاندهنده نگاه جامع جشنواره به قصهگویی است.
به گفته قامتی مقدم، حدود دو هزار شرکتکننده در بخش حضوری جشنواره ثبتنام کردند و در مجموع بیش از هزار اثر در سامانه جشنواره استان گیلان بارگذاری شد. این آثار در چند مرحله مورد پایش و داوری قرار گرفت و در نهایت ۶۵ قصهگو به مرحله اجرای صحنهای راه یافتند.
وی با اشاره به آمار آثار ثبتشده تصریح کرد: امسال نسبت به دوره گذشته، افزایش محسوسیداشتیم که این موضوع نشاندهنده استقبال چشمگیر علاقهمندان به قصهگویی در استان گیلان است، رشدی که تنها کمی نبود، بلکه از نظر کیفیت محتوا، تنوع موضوع و خلاقیت در اجرا نیز شاهد ارتقای قابل توجهی بودیم.
حضور همه نسلها؛ از کودکان تا پدربزرگها و مادربزرگها
این فعال فرهنگی با خاطرنشان کردن تنوع موضوعی در این جشنواره بیان کرد: انتخاب قصهها نشان میدهد که قصهگویان به نیازهای متنوع جامعه توجه کردهاند، از روایت برای ناشنوایان با زبان اشاره گرفته تا قصههایی با محور ایثار، قهرمانان ملی و دینی، آیینهای سنتی مانند پردهخوانی و نقالی، و در کنار آن قصههای نو با جلوههای ویژه و ساختارهای خلاقانه.
قامتیمقدم با تأکید بر ویژگی بیننسلی جشنواره اضافه کرد: یکی از جذابترین جلوههای جشنواره امسال، حضور گروههای سنی مختلف بود. کودکان ۷ تا ۱۲ سال، نوجوانان، جوانان، بزرگسالان و حتی پدربزرگها و مادربزرگها در این رویداد شرکت داشتند.
او ادامه داد: همچنین اجرای قصهها به زبانها و گویشهای مختلف از جمله گیلکی و ترکی و روایتهایی از شرق و غرب استان، به جشنواره هویتی بومی و مردمی بخشید، این تنوع زبانی و فرهنگی، نشاندهنده ظرفیت بالای گیلان در حفظ و انتقال میراث شفاهی است.
سنت و نوآوری در کنار هم
این فعال عرصه قصه و قصهگویی با اشاره به استقبال همیشگی از بخش سنتی کلاسیک بیان کرد: قصهگویی سنتی از دیرباز در فرهنگ ایرانی ریشه دارد و بسیاری از ما خاطرات شیرینی از شنیدن قصهها از زبان بزرگترها داریم، به همین دلیل، این بخش همواره پرمخاطب است.
کارشناس فرهنگی کانون گیلان گفت:جشنواره با ایجاد بخشهای نو، پاسخگوی ذائقههای جدید نیز باشد، از قصههای کوتاه و پادکست گرفته تا قصههای محیطی که در آن، قصهگو در یک مکان خاص قرار میگیرد و روایت آن فضا و زیستبوم را برای مخاطب بازگو میکند.
وی یکی از مهمترین چالشهای امروز را کمرنگ شدن قصه و قصهگویی در زندگی مدرن دانست و افزود: با وجود اینکه قصه میتواند ابزاری مؤثر برای آموزش غیرمستقیم، تربیت، پیوند نسلها و حتی قصهدرمانی باشد، متأسفانه در جامعه امروز کمتر به آن توجه میشود.
او با بیان اینکه کودکان و نوجوانان آموزش غیرمستقیم را بسیار بهتر میپذیرند و قصه میتواند نقش مهمی در سلامت روان، رشد عاطفی و حتی درمان برخی آسیبهای روحی داشته باشد، گفت: توجه و اهمیت دادن به این مهم، در بسیاری از کشورهای جهان بهصورت علمی و دانشگاهی دنبال میشود.
شصت سال پای قصه
مدرس و برگزیده جشنواره های قصهگویی با اشاره به نقش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اضافه کرد: کانون با بیش از ۶۰ سال سابقه، تلاش کرده است با وجود همه چالشها، پرچم قصهگویی را برافراشته نگه دارد.
آنطور که قامتیمقدم گفته؛ جشنواره قصهگویی تنها یکی از رویدادهای این مسیر است و در طول سال، کارگاهها، باشگاههای قصهگویی و برنامههای آموزشی متعددی برگزار میشود، حتی در دوران کرونا، کانون از قصهگویی فاصله نگرفت و کارگاههای آموزشی بهصورت آنلاین برگزار شد تا این جریان فرهنگی متوقف نشود.
آموزش مربیان، زیرساخت آینده قصهگویی
دبیر مرحله استانی بیستوهفتمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون در گیلان، آموزش مربیان قصهگویی را یکی از محورهای کلیدی دانست و گفت: بدون مربی، قصهگو تربیت نمیشود. به همین دلیل، آموزش در اولویت برنامههای کانون قرار دارد، علاوه بر مربیان کانون، برای دانشجویان دانشگاههایی مانند دانشگاه فرهنگیان نیز کارگاههای تخصصی قصهگویی برگزار میشود.
از گیلان تا جهان؛ جشنوارهای با رنگ بینالملل
او با خاطرنشان کردن پیشینه ب جشنواره اضافه کرد: نخستین جشنواره قصهگویی کشور در سال ۱۳۷۵ در استان گیلان برگزار شد و همین رویداد، الگویی برای برگزاری جشنواره در سطح ملی شد، بهتدریج، صدای قصههای ایرانی به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی رسید و جشنواره شکل بینالمللی به خود گرفت.
قامتیمقدم با بیان اینکه حتی در دوران کرونا، قصهگویان خارجی آثار خود را بهصورت ویدئویی ارسال کردند و به شکل آنلاین در جشنواره حضور داشتند، اضافه کرد: در شرایط عادی نیز قصهگویان از کشورهای مختلف با حضور مترجم در مرحله نهایی اجرا میکنند.
جایگاه گیلان در نقشه قصهگویی کشور
وی با اشاره به جایگاه گیلان در سطح ملی تصریح کرد: به دلیل پیشینه تاریخی و فرهنگی، انتظارات کشوری از گیلان همواره بالاست، این استان قصهگویان برجستهای به کشور معرفی کرده و همواره در جشنوارههای ملی، حرفی برای گفتن داشته است.
کارشناس فرهنگی کانون استان گیلان افزود: بر اساس آمار اولیه امسال، گیلان در میان استانهای کشور جایگاه قابل توجهی در ثبتنام و حضور قصهگویان داشته و تلاش میکنیم هم در بخش کمّی و هم کیفی، جایگاه خود را ارتقا دهیم.
بازگشت به گرمای دورهمی با رقص قصهها
دبیر مرحله استانی بیستوهفتمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون در گیلان با تأکید بر نقش خانوادهها اضافه کرد: قصهگویی بهانهای برای دور هم جمع شدن است، وقتی نام قصه میآید، لبخند و خاطرهای خوش در ذهنها زنده میشود، یاد شبهای یلدا، پدربزرگها و مادربزرگها.
قامتیمقدم با بیان اینکه قصه، غذای روح کودکان است، گفت: کودکانی که قصهگو میشوند، معمولاً کتابخوانتر، بااعتمادبهنفستر و دارای دایره واژگانی غنیتر هستند. اگر خانوادهها همانقدر که به تغذیه و تحصیل فرزندانشان اهمیت میدهند، به قصهگویی هم توجه کنند، بیتردید نسلی توانمندتر، خلاقتر و ریشهدارتر خواهیم داشت.
