به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون، این نمایش با نگاهی تازه به دفاع مقدس و تمرکز بر تجربه زیسته کودکان در دوران جنگ، در سیامین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان همدان مورد توجه داوران قرار گرفت و جایزه ویژه کانون تئاتر کودک و نوجوان خانه تئاتر و همچنین جایزه ویژه ادارهکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان را از آن خود کرد؛ نمایشی که تلاش میکند میان حافظه تاریخی، تجربه جنگ و دغدغههای کودک امروز پیوند برقرار کند.
حسین اسدی، کارگردان نمایش «اتوبوس»، درباره ایده و داستان این اثر توضیح داد: نمایشنامه «اتوبوس» نیمنگاهی به نمایشنامه «بازی» نوشته حسن حاجتپور دارد و روایت زندگی پنج نوجوان را در دوران جنگ تحمیلی دنبال میکند؛ نوجوانانی که بازیها و کودکیشان در سایه جنگ از هم میپاشد و هرکدام بهنوعی دچار آسیبهای جنگی میشوند.
او درباره قصه نمایش گفت: ما با استفاده از یک تا دو اپیزود از متن اصلی و طراحی اپیزودهای جدید، نمایشنامهای مستقل خلق کردیم. محور داستان، اتوبوسی است که در روزهای محاصره خرمشهر، کودکان را به سمت آبادان منتقل میکند. راننده اتوبوس، در دو کیلومتری آبادان و به دلیل شدت محاصره، بچهها را در پناهگاه پیاده میکند و خود با رشادتی آگاهانه، به دل خطر میزند؛ تصمیمی که به شهادت او و نجات کودکان میانجامد. «اتوبوس» علاوه بر بهرهگیری از شخصیتهای واقعی، بر پایه یک روایت مستند-نمایشی شکل گرفته است.
کارگردان «اتوبوس» درباره گروه بازیگران توضیح داد: بیشتر نوجوانان این نمایش تجربه حضور در جشنوارههای پیشین را داشتهاند و تنها یک بازیگر جدید به گروه اضافه شده است. برخی از این نوجوانان حتی در دورههای قبل جشنواره همدان، موفق به دریافت جایزه بازیگری شده بودند. با این حال، محدودیت زمانی و شرایط فشرده تمرین، چالشهایی را برای گروه ایجاد کرد.
اسدی با اشاره به فضای اجرایی جشنواره همدان افزود: سالنی که برای اجرای ما در نظر گرفته شده بود، از نظر ابعاد و عمق صحنه، متناسب با طراحی کارگردانی نبود. ابتدا تصمیم داشتیم از اجرا در جشنواره انصراف دهیم، اما در نهایت با پیگیریها و تماسهای مکرر، گروه تصمیم گرفتیم اجرای نمایش را بپذیریم. دیدهشدن نمایش و دریافت جایزه، نتیجه زحمات گروه بود ومن خودم شخصا خیلی به جایزه فکر نکردم.
این کارگردان تأکید کرد: برای من مهمترین مسئله این است که آن اتفاقی که در ذهن دارم، برای مخاطب بیفتد. اگر قرار باشد کاری بدون تأثیرگذاری روی روح و ذهن بچهها اجرا شود، اصلاً انجام ندادنش بهتر است.
اسدی که سابقه کار در تئاتر بزرگسال را نیز دارد، انگیزه اصلی حضورش در تئاتر کودک و نوجوان را تأثیرگذاری بر نسل جدید، بهویژه نوجوانان مناطق جنوبی کشور عنوان کرد.
او در بخش دیگری از گفتوگو، به همزمانی تولید نمایش با رخدادهای اخیر و تجربه جنگ ۱۲روزه اشاره کرد و گفت: علت اصلی انتخاب این سوژه، همین جنگهای معاصر و اتفاقهایی بود که برای دانشآموزان و نوجوانان ما افتاد. مردم جنوب ایران، بهویژه آبادان و خرمشهر، هنوز هم بار سنگین جنگ را با خود حمل میکنند و نمیتوان این تجربه زیسته را نادیده گرفت. به همین دلیل، گروه تلاش کرد روایت خود را از دل آیینها، گویش و زیستبوم منطقه بیرون بیاورد.
حمایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بخش مهمی از مسیر تولید «اتوبوس» بوده است. اسدی با اشاره به همکاری چندساله خود با کانون اظهار کرد: کانون در سالهای مختلف، چه از نظر فراهمکردن امکان اجرا و چه از نظر حمایت مالی، نقش مؤثری برای ما داشته است و، این نمایش نیز قرار است پس از جشنواره، اجرای عمومی در تهران داشته باشد.
او ارتباط با کانون را برای آینده تئاتر جزیره خارک حیاتی دانسته و تأکید کرد: نگاه من، شخصی یا تنها محدود به گروه خودم نیست؛ دغدغهام حفظ و پرورش نسل آینده تئاتر در مناطق کمامکان است. چراکه این ارتباط دوسویه، هم به رشد نوجوانان کمک میکند و هم مانع از گسست نسلهای تئاتری میشود.
در ارزیابی وضعیت کنونی تئاتر کودک و نوجوان، این کارگردان با نگاهی انتقادی گفت: به نظر من، رویکردهای قدیمی بسیار دغدغهمندتر بودند. در گذشته، پیوند میان معلمی و تئاتر پررنگتر بود، اما امروز در برخی موارد، تنها نگاه اجرایی یا مالی جای آن را گرفته است؛ نگاهی که میتواند نوجوان را به ابزاری گذرا در مسیر تولید تبدیل کند.
اسدی در عین حال، از گروهها و هنرمندانی یاد میکند که با جدیت به شنیدن صدای نوجوانان و درک زیست امروز آنها توجه دارند و این رویکرد را امیدبخش میداند.
او در پایان ابراز امیدواری کرد، تئاتر کودک و نوجوان، با بازگشت به دغدغهمندی آموزشی و فرهنگی، روزهای بهتری را پیش رو داشته باشد.
نمایش «اتوبوس» با نویسندگی و کارگردانی علی نبیپور و حسین اسدی، نمونهای از تئاتر کودک و نوجوان است که تلاش میکند حافظه تاریخی، تجربه جنگ و جهان کودک امروز را در قالبی روایی و انسانی به هم پیوند بزند؛ تلاشی که در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان، با دریافت جایزههای ویژه، مورد قدردانی قرار گرفت.
