در برابر شعار کتاب‌خوانی، واکسینه شده‌ایم

یک روزنامه‌نگار و نویسنده می‌گوید که ریاکاری در امر تبلیغ کتاب‌خوانی وجود دارد و ما در مقابل شعار کتاب‌خوانی واکسینه هستیم.

بر اساس گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در نشست کتاب و کتاب‌خوانی کودک و نوجوان، شرایط کنونی و چشم‌انداز آینده، علی‌اصغر سیدآبادی گفت: در دنیا هرجا نگرش به کتاب‌خوانی مثبت است، آمار کتاب‌خوانی نیز بالاست، ولی در کشور ما برعکس است و ریاکاری در امر تبلیغ کتاب‌خوانی وجود دارد و ما در مقابل شعار کتاب‌خوانی واکسینه هستیم.
وی در ادامه اظهار داشت: اطلاعی از وضعیت امروز حوزه‌ی کتاب و کتاب‌خوانی نداریم و آمارها قابل اعتماد و اعتنا نیست. ما باید اطلاعات واقعی تولید کنیم. وظیفه‌ی نهادهای دولتی تولید اطلاعات و آمار است؛ چراکه در تمام دنیا مسوولیت این کار برعهده‌ی دولت است.
سیدآبادی افزود: تاکنون چندین آمارگیری ملی انجام شده است، اما متاسفانه در این آمارگیری‌ها سن 15 سال به بالا مورد بررسی قرار گرفته، و از طرفی همین آمارگیری‌ها نیز متوقف شده است.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتاب‌خوانی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مجموعه‌ی اطلاعات مستندی که در زمینه‌ی کتاب‌خوانی در ایران وجود دارد، اطلاعات حاشیه‌ی آزمون بین‌المللی «پرلز» است که در آن، تمام متغیرهای مربوط به سواد خواندن از دانش‌آموز، مدرسه و خانواده سوال می‌شود؛ و برخی از این متغیرها مربوط به کتاب‌خوانی است.
سیدآبادی در ادامه اظهارداشت: در متغیر خواندن، اطلاعات خواندن و تجربه‌ی ادبی بررسی می‌شود. بر همین اساس، ما از لحاظ سواد خواندن و کتاب‌خوانی زیر میانگین جهانی هستیم.
وی با اشاره به این‌که وضعیت کتاب‌خوانی ما خوب نیست، افزود: یک اتفاق جمعیتی افتاده و جمعیت کودک و نوجوان ما کاهش پیدا کرده است. با وجود این‌که جمعیت کودک و نوجوان کاهش پیدا کرده، اما از لحاظ تعداد عناوین کتاب کاهش نداشته‌ایم و تیراژ کتاب پایین آمده است.
این نویسنده خاطرنشان کرد که بخش مهمی از زندگی بچه‌ها، کیفیت زندگی آن‌هاست و این نکته‌ای است که به آن باید توجه شود. سیدآبادی با اشاره به این‌که آمارها باید تحلیل شوند تا معنی‌دار باشند، افزود: بسیاری از کتاب‌ها به کتاب‌خانه‌های کانون راه پیدا نمی‌کنند، از طرفی بیشتر کتاب‌های این عرصه تالیف نیست، به دلیل این‌که در ممیزی وزارت ارشاد و کانون در تالیف سخت‌گیری بیشتری وجود دارد.
سیدآبادی در بخش مربوط به مخاطبان نیز اظهار داشت: ارتباط ما با مخاطب مستقیم نیست؛ کتاب‌هایی که در کتاب‌خانه‌های مدارس موجود است متاثر از عواملی مانند ناشر خصوصی، نویسنده و خانواده است.
وی به این‌که نیازهایی را می‌توان برای کودکان ساخت، اشاره کرد و گفت: ادبیات واقعی لزوما مخاطب‌شناسی نیست، می‌توان ادبیات را تولید و هم‌زمان مخاطب آن را شکل داد و او را در تجربه‌ی جدید شریک کرد.
این نویسنده که آثارش امسال در هفدهمین جشنواره‌ی کتاب کودک و نوجوان نیز در بخش داستان کودک برگزیده شده است، در ادامه افزود: در ایران، ترویج کتاب و کتاب‌دار یک معنی پیدا کرده است. اما آن‌چه نیاز داریم لزوما کتاب‌دار نیست. اکنون تعداد تحصیل‌کرده‌های کتاب‌داری کم نیست، اما "مروج کتاب‌داری" کم داریم.
سیدآبادی اشاره کرد که به باور عموم، راه نجات معضل کتاب‌خوانی به آموزش و پرورش برمی‌گردد، اما این نویسنده معتقد است که کتاب‌خوانی راه اصلاح آموزش و پرورش است: در تعریف چشم‌انداز آینده نیز می‌توان گفت که اگر قصد داریم آموزش و پرورش را نجات دهیم؛ خواندن به قصد لذت را ترویج کنیم.
این نشست به عنوان دومین میزگرد هفدهمین جشنواره‌ی کتاب کودک و نوجوان با شرکت سیدآبادی، وحید طوفانی، رضا خاکی‌نژاد، بهنوش بساک کاظمی و حسین بکایی با موضوع کتاب‌خوانی و چشم‌انداز آینده‌ی آن در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهران برگزار شد.