تکنیک را رها کنیم، به مضمون بپردازیم

اولین نشست نقد و بررسی آثار بخش مسابقه ایران (1و 2 و 3) نهمین دوره جشنواره پویانمایی تهران در حالی برگزار شد که محمدرضا کریمی‌صارمی دبیر جشنواره و بسیاری از چهره‌های انیمیشن همچون بهرام عظیمی، وحید نصیریان، امیر سحرخیز و... در این جلسه حضور داشتند.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حسین ضیائی، مجری جلسه ابتدا از دبیر جشنواره خواست که با صحبت‌هایش نشست را آغاز کند.
کریمی‌صارمی با اشاره به این‌که معتقد است دبیر جشنواره همیشه کمتر از بقیه‌ دست‌اندرکاران کار می‌کند، گفت: همیشه دوست دارم در اختتامیه جشنواره صحبت کنم یعنی زمانی که مطمئن شده باشم تمام حق و حقوق بچه‌های حاضر در جشنواره ادا شده است.
او نوید خبرهای خوش به حاضران داد و بیان کرد: خوشحالم که جشنواره پویانمایی به مرز بیست سالگی رسیده است و از حضور همه شما تشکر می‌کنم.
سپس ضیائی اهداف برگزاری نشست‌های جشنواره را برشمرد: ما در وهله اول علاقه‌مند هستیم تا هنرمندان جوان و تازه‌کار را در این جلسه‌ها معرفی کنیم، چون هنرمندان قدیمی را که همه می‌شناسند.
به گفته مجری جلسه، بررسی فیلم‌نامه‌ها، سبک‌شناسی و ساختارشناسی آثار، فُرم ‌و زیباشناسی، مولفه‌های حضور آثار در جشنواره‌های بین‌المللی و... از دیگر اهداف برگزاری این جلسه است.
انیمیشن «تمام زمستان‌هایی که ندیده‌ام» به کارگردانی امید خوش‌نظر اولین انیمیشنی بود که در این جلسه مورد نقد و بررسی قرار گرفت. خوش‌نظر با اشاره به این‌که خوشحال است بعد از چهار سال با این کار در جشنواره پویانمایی دوباره شرکت کرده، سخنانش را آغاز کرد و ادامه داد: «ساخت این کار از زمان شکل‌گیری ایده به سال 90 باز می‌گردد، البته از اول قرار نبود به این فرم و سبک ساخته شود یا زمانش 17 دقیقه باشد. حتی قرار نبود داستان کاملی هم داشته باشد. چون قرار بود به شکل دمو در 5 دقیقه برای یک کار سینمایی ساخته شود؛ اما زمانی که کار را با تهیه‌کننده تصویب کردیم به این نتیجه رسیدیم مراحل کار آن‌قدر هزینه‌بر هست که بهتر است آن را به صورت یک فیلم مستقل بسازیم.

تکنیک و داستان مکمل هم هستند
آرش کریمی، فیلم‌نامه‌نویس «تمام زمستان‌هایی که ندیده‌ام» در پاسخ به سوال مجری که چه روندی منجر به شکل‌گیری این فیلم‌نامه شد و آیا فیلم‌نامه از قبل، برای یک کار کوتاه نوشته شده بود، گفت: فیلم‌نامه کار بر اساس این ایده که جنگ‌ها با شلیک آخرین گلوله‌ها به پایان نمی‌رسند و چندین نسل تا سال‌های سال درگیر جنگ خواهند بود - چیزی که ما در ایران هم آن را بسیار تجربه‌ کرده‌ایم - شکل گرفت.
او با بیان این‌که البته به خاطر چالش‌های تکنیکی، فیلم‌نامه تغییراتی داشت، بیان کرد: فیلم‌نامه از همان ابتدا برای کار کوتاه نوشته شده بود.
این سخن ضیائی که معتقد بود «تکنیک به کار رفته در این کار بسیار به چشم می‌‌آید و این تکنیک در خدمت داستان این نیست.»، با مخالفت کارگردان رو به رو شد.
خوش‌نظر در ادامه گفت: ما این انیمیشن را در جشنواره‌های مختلف خارجی به نمایش در آورده‌ایم و خوشبختانه در آنجا چون آن‌ها مرحله توجه به تکنیک را پشت سر گذا‌شته‌اند درگیر این مسایل نیستند و بیشتر به مضمون‌ کار می پردازند. اما تکنیک کار برای ما مهم بود و به نظرم با داستان هم‌خوانی داشت.
بهرام عظیمی، کارگردان شناخته‌شده انیمیشن هم با سخنان کارگردان کار موافق بود و در تایید او گفت: ما چون عشق تکنیک هستیم همیشه بیشتر به تکنیک توجه می‌کنیم. تکنیک و محتوا باید با همدیگر هماهنگ باشند و به نظر من در کار آقای خوش‌نظر این اتفاق افتاده است و تکنیک به درستی انتخاب شده است. او با تکنیک دیگری نمی‌توانست آن صحنه‌ها را در بیاورد.

یک درخت الهام بخش شد
انیمیشن «درخت» به کارگردانی ساره شفیعی‌نژاد دومین فیلمی بود که در این نشست مورد نقد و بررسی قرار گرفت. شفیعی‌نژاد با بیان این‌که چون ما می‌خواستیم فیلم را به جشنواره برسانیم تکنیکی را انتخاب کردیم که بتوانیم در عرض سه تا چهار ماه آن را جمع کنیم، روند شکل‌گیری کارش را چنین توضیح داد: چند ماه قبل من و همسرم به شهر یزد مسافرت کرده بودیم و در آنجا ما درختی را دیدیم که نزدیک به 4هزار سال قدمت داشت. این درخت سرو بود و او برای ما بسیار الهام‌بخش بود. مردم منطقه به این درخت آن‌چنان اعتقادی داشتند که با هر وسیله‌ای به آن دخیل بسته بودند تا به حاجت‌هایشان برسند. زمانی که آقای گلپایگانی با من تماس گرفت و کاری را با موضوع مقاومت سفارش داد من به یاد این موضوع افتادم و کار به این سمت رفت.
بهرام عظیمی هم درباره این فیلم گفت: من انیمیشن «درخت» را در چندین جشنواره دیده‌ام و همه جا این انیمیشن مورد توجه قرار گرفته است و جزو کارهای الف و درخشان است.

آقای بنفش، تلفیقی از واقعیت و رویا
انیمیشن «آقای بنفش» به کارگردانی عباس جلالی‌یکتا و حجت عظیم‌پور به دلیل این که هنوز به نمایش در نیامده بود و زمان آن کوتاه بود در جلسه به نمایش گذاشته شد تا حاضران بتوانند درباره آن گفت‌وگو کنند.
عظیم‌پور در توضیح این‌که چرا کار دو کارگردان دارد، توضیح داد: گروه موسیقی پالت آلبومی به نام‌ «آقای بنفش» بیرون داده بود و قرار بود کافه‌ای با همین نام در تهران افتتاح شود. صاحب این کافه علاقه‌مند بود که کلیپی با همین مضمون که در کافه اتفاق می‌افتد درباره آن ساخته شود. این بود که ما به سراغ یک کار تلفیقی رفتیم و بخشی از آن را به صورت زنده فیلم‌برداری کردیم و بخش دیگر را انیمیشن کار کردیم.
جلالی‌یکتا هم در ادامه افزود: چون من پیش از این در چند کار زنده دستیار کارگردانی کرده و چند مستند ساخته بودم، بخش رئال این کار را کارگردانی کردم.
وحید نصیریان، کارگردان انیمیشن با اشاره به این‌که «آقای بنفش» را دوست داشته، گفت: سفارشی بودن فیلم خیلی کمرنگ است و این جزو نقاط مثبت کار شماست. ساخت خوبی داشت؛ اما کاش به بخش عشق بیشتر می‌پرداختید چون به نظر ‌می‌آمد عشق‌های دنیای واقعی دروغین هستند. من با این بخش کار مشکل داشتم.
بهرام عظیمی هم در ادامه صحبت‌های نصیریان افزود: من هم با صحبت‌های آقای نصیریان موافق هستم. کاش 30 ثانیه بخش عشق بین دو کارکتر را بیشتر نشان می‌دادید. چون همه اتفاقات خیلی به سرعت پیش می‌روند و تاثیرگذاری کار را کم می‌کند.
امید خوش‌نظر هم معتقد بود که یکی از ویژگی‌های مثبت کار، سوار نبودن موسیقی بر داستان است، چرا که بیننده در حین تماشای فیلم، موسیقی را فراموش می‌کند و بر روایت متمرکز می‌شود.
گفتنی است؛ نهمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از 17 اسفند آغاز شده است و تا 21 اسفند در هفت سالن ادامه دارد.