هنرِ قصه‌گو در این است که قصه را از آنِ خود کند

پژوهش‌گر و فعال عرصه‌ی قصه‌گویی معتقد است: قدرت تصور و تخیل قصه‌گو به قصه‌ها شکل می‌دهد و هنر قصه‌گو در این است که قصه را مال خود کند.

به گزارش اداره‌کل روابط‌ عمومی‌و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در نخستین روز از هفدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در کرمانشاه، قصه‌گویان برگزیده رضوی و کتاب‌خانه‌ای در کارگاهی تخصصی، شیوه‌های بهره‌گیری از متون کهن ایرانی در قصه‌گویی را فراگرفتند.
در این کارگاه که با حضور علی خانجانی برگزار شد 27 قصه‌گوی برگزیده‌ی جشنواره هفدهم شرکت کردند.
 بر اساس این گزارش، خانجانی، درک و فهم دقیق حکایات، ساده‌نویسی و ابهام زدایی را سه شرط  اساسی برای بهره‌گیری از متون کهن در قصه‌گویی عنوان کرد و گفت: اولین قدم در راه قصه‌پردازی این است که متن مورد نظر برای قصه‌گویی از لحاظ تعابیر ناآشنا شناسایی شود و با استفاده از فرهنگ‌ها و واژه‌یاب‌ها معنی شود.
وی بهره‌گیری از ادبیات کهن برای قصه‌گویی را یک ضرورت دانست و خاطرنشان کرد: پس از ساده‌نویسی حکایات، بایستی  برای پرداخت و گسترش اتفاقات درونِ متن ابهام‌زدایی صورت گیرد.
خانجانی ایجاد پرسش در ذهن قصه‌گو را یک شرط لازم در ابهام‌زدایی قصه‌ها عنوان کرد و افزود: پرسش‌ها باعث تحریک ذهن قصه‌پرداز می‌شود و یافتن پاسخ برای این پرسش‌ها شفافیت در قصه‌ها را به دنبال دارد.
وی با تاکید بر این‌که قصه‌ها بایستی متناسب با مخاطب و نوع کار پرداخت شود یادآور شد: مهم این است قصه‌هایی که انتخاب می‌شود حتی اگر از معتبرترین منبع قصه‌ها یعنی قرآن کریم باشد، ساختار اصلی آن حفظ شود در حالی که جزییات می‌تواند تغییر کند.
این مسوول فرهنگی با اشاره به این‌که قدرت تصور و تخیل قصه‌گو به قصه‌ها شکل می‌دهد، اذعان داشت: هنر قصه‌گو در این است که قصه را مال خود کند.
خانجانی خاطرنشان کرد: در قصه‌گویی اگر مجالی برای بیان همه‌ی حوادث نیست می‌توان حوادث فرعی را حذف کرد. البته حذف مطالب از متن قصه نبایستی باعث ایجاد گسستگی در قصه‌ها شود و ارتباط بین حوادث  باید حفظ شود.
مدرس این کارگاه آموزشی تصریح کرد: برای رفع ابهام‌ها می‌توان به تحلیل  رویدادها و پیام‌های آن حکایت پرداخت و احتمالاتی را در ذهن ایجاد کرد.
وی با اشاره به این‌که مجهز کردن قصه‌ها به آرایه‌های کلامی‌مانند تکیه‌کلام‌ها، ضرب‌المثل‌، شعرو ... راه‌کاری مناسب برای پرداخت قصه‌هاست گفت: هر قصه‌گو می‌تواند یک شروع متفاوت داشته باشد.
خانجانی افزود: قصه‌گو باید آن‌قدر با خودش کلنجار برود که پس از قصه‌پردازی یک حکایت بتواند از آن‌چه که می‌گویید دفاع کند.
وی با بیان این‌که قصه‌پردازی از متون کهن به تخیل، قدرت نویسندگی و امکان دست‌رسی به منابع بستگی دارد اظهار داشت:  هر فرد با تفکر و دیدگاه‌های مختلف می‌تواند تحلیل‌های متفاوتی داشته باشد.
در ادامه علی خانجانی قصه‌ها را بر دو گونه تمثیلی و استعاره‌ای عنوان کرد و یادآور شد: در قصه‌های تمثیلی شخصیت‌ها مهم است و بایستی ویژگی‌ها و خصوصیات مد نظر گرفته شود.
خانجانی گفت: هدف از تشکیل کارگاه‌‌های آموزشی این است که ترس مربی از رفتن به سراغ متون کهن از بین برود و جرات پیدا کند، چرا که ادبیات کهن ایرانی سرشار از حکایت‌ها و داستان‌های پندآموزاست.
وی اذعان داشت: هر قصه‌ی تازه حاوی نکات ارزشمندی است  و با یک قصه می‌توان ذهن کودکان را با ادبیات کهن آشنا کرد تا آن‌ها نیز به این گنجینه ارزشمند علاقه‌مند شوند.
مدرس کارگاه آموزشی «چگونگی استفاده از متون کهن برای قصه‌گویی» تصریح کرد: استفاده از متون کهن نیاز به بازنویسی یا بازآفرینی ندارد بلکه نوعی بازآفرینی خلاق یعنی مناسب‌سازی متون برای قصه‌گویی است.
خانجانی، بازنویسی خلاق را فضایی برای آفرینش هنر و در عین حال وفاداری به اصل متن عنوان کرد و افزود: برای شنیدنی کردن یک قصه باید از واژه‌ها و گفتاری استفاده کرد که مخاطب با شنیدن آن قصه بتواند در ذهن خود تصویرسازی کند.
وی خاطرنشان کرد: اگر برای متناسب سازی یک متن برای قصه‌گویی، قرار باشد کل ساختار آن را به هم بریزیم یعنی در انتخاب خود اشتباه کرده‌ایم.
خانجانی با بیان این‌که قصه‌گو در واقع راوی مجموعه رویدادهای یک داستان است اظهار داشت: قصه‌گو برای روایت یک قصه بایستی احساسی‌تر و قوی‌تر عمل کند به گونه‌ای که این‌گونه احساس شود که اگر او نبود ما از خیلی از چیزها بی‌خبر می‌ماندیم.
مدرس این کارگاه آموزشی عنوان کرد: قصه‌ها بایستی برای قصه‌گو درونی شود و با توجه به شخصیت و روحیات خود به روایت آن بپردازد.
خانجانی همچنین انتخاب اسم قصه‌ها را نکته‌ای کلیدی برشمرد و گفت: عنوانِ یک قصه می‌تواند زمینه‌ساز ورود مخاطب به قصه‌ها باشد.
هفدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون از 27 تا 30 بهمن در کرمانشاه برگزار می‌شود.